ağzını qaynaqlayırlar. 1988 ci il dekabrın 11də Azərbaycandan
Ermənistana zəlzələ zonasına köməyə gedən 78
nəfərlik
təyyarə ermənilər tərəfindən vurulur. 1991 ci il avqustun 8də
Ermənistan SSR də sonuncu Azərbaycanlı kəndi olan Nüvəsi
kəndi rus əsgərləri tərəfindən boşaldırıldı və bununlada
Azərbaycanlıların deportasiyası başa çatdırıldı.
1988 ci ilin sentyabrından DQMV
nin Xankəndi şəhərinə və
Xocalı kəndinə hücum edərək qanlı cinayət törətdilər. 1989
cu ilin iyulunda Xankəndində 14000 nəfərlik bütün
Azərbaycanlı əhalisi şəhərdən çıxarıldı . 1989 cu il dekabrın
1də Ermənistan ali soveti DQ Ermənistana birləşdirilməsi
haqqında qərarın qəbul edildi. 1989 cu il noyabrın 28 də
yenidən DQMV nin idarəsi Azərbaycana qaytarıldı. 1988 ci
ilin əvvəllərində Azərbaycan da milli azadlıq
yəni xalq
hərəkatı
başladı.
Səbəblərdən
biri
Azərbaycanlıların
deportasiya olunması və terror hərəkatları idi. Azərbaycanda
ilk etiraz mitinqi 1988 ci il fevralın 19 da keçirildi. Ermənilər
Şuşanın Topxana meşəsinin sındırıb yerində sənaye obyekti
tikməyi fikirləşirdilər və bu xəbər xalqı
yenidən hərəkətə
gətirdi. 1988 ci il noyabrın 15-16da yenidən Bakıda mitinq
keçirildi. Xalq hərəkatının ən yüksək dövrü 1988 ci il noyabrın
17də başladı və bu tarix Azərbaycan xalqının tarixinə milli
dirçəliş günü kimi daxil oldu. Bu mitinq də AXC nin üç rəngli
bayrağı
dalğalandırıldı.
Hökumətdən
Ermənistanın
Azərbaycana qarşı təcavüzkarınun dayandırılmasına dair
tədbir götürülsün. Sovet höküməti xalq hərəkatının
dahada
da genişlənməsindən Naxçıvan Gəncə də komendant saatı
tətbiq edərək küçələrə hərbi hissələr və tanklar yeridilir.
Nəticədə 1988 ci il dekabrın 4də meydan hərəkatı dağıdıldı və
çoxlu insanlar həbs edildi. Yetişməkdə olan inqilabi şərait
xalqı xalq cəbhəsi ətrafında birləşdirdi. 1989 cu ilin iyunda
Bakıda AXC nin təsis konfransı keçirildi. Konfransın qərarına
əsasən:
1.
AXC nin proqram və nizamnaməsi qəbul edildi.
2.
Əbülfəz Elçibəy xalq cəbhəsinin sədri seçildi.
AXC nin yaradılmasında məqsəd Sovet rejiminə qarşı
mübarizə də xalqı vahid cəbhədə birləşdirmək idi. 1989 cu
il sentyabrın 23 də Azərbaycan
SSR nin suverenliyi
haqqında konstitusiya qanunu qəbul edildi. 1989 cu il
dekabrın 30 da Gəncə şəhərinin tarixi adı bərpa edildi.
1989
cu il dekabrın 31 də Naxçıvan Biləsuvar və Cəlilabad
rayonlarının Sovet İran
cəbhəsindən dəmir qurğular
dağıdıldı.
Dostları ilə paylaş: