Mövzu 1: Azərbaycan ssr yeni iqtisadi siyasət illərində Azərbaycan da sovet rejiminin milli siyasəti. Dqmv və Naxçıvan mssr-in yaranması
Yüklə 0,76 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Mövzu8:
Azərbaycan da xalq hərəkatının başlanması.Mərkəzin Azərbaycan da demokratik hərəkatı boğmaq cəhətləri Qanlı yanvar 1988 ci ilin əvvəlində Qərbi Azərbaycanlıların sonuncu deportasiyası başladı.1988 ci ilin yanvarında Qafan və Mehri rayonlarından ilk qaçqınlar Azərbaycanlılara pənah gətirdilər. Azərbaycanlıların gözünü qorxutmaq onları qovmaq üçün ermənilər Ermənistanın Quqarq rayonunda 14 nəfəri ağaca sarıyıb yandırırlar. Lelinakan uşaq evində yaşayan 70 Azərbaycanlı uşağı diri-diri böyük borunun içinə doldurub ağzını qaynaqlayırlar. 1988 ci il dekabrın 11də Azərbaycandan Ermənistana zəlzələ zonasına köməyə gedən 78 nəfərlik təyyarə ermənilər tərəfindən vurulur. 1991 ci il avqustun 8də Ermənistan SSR də sonuncu Azərbaycanlı kəndi olan Nüvəsi kəndi rus əsgərləri tərəfindən boşaldırıldı və bununlada Azərbaycanlıların deportasiyası başa çatdırıldı. 1988 ci ilin sentyabrından DQMV nin Xankəndi şəhərinə və Xocalı kəndinə hücum edərək qanlı cinayət törətdilər. 1989 cu ilin iyulunda Xankəndində 14000 nəfərlik bütün Azərbaycanlı əhalisi şəhərdən çıxarıldı . 1989 cu il dekabrın 1də Ermənistan ali soveti DQ Ermənistana birləşdirilməsi haqqında qərarın qəbul edildi. 1989 cu il noyabrın 28 də yenidən DQMV nin idarəsi Azərbaycana qaytarıldı. 1988 ci ilin əvvəllərində Azərbaycan da milli azadlıq yəni xalq hərəkatı başladı. Səbəblərdən biri Azərbaycanlıların deportasiya olunması və terror hərəkatları idi. Azərbaycanda ilk etiraz mitinqi 1988 ci il fevralın 19 da keçirildi. Ermənilər Şuşanın Topxana meşəsinin sındırıb yerində sənaye obyekti tikməyi fikirləşirdilər və bu xəbər xalqı yenidən hərəkətə gətirdi. 1988 ci il noyabrın 15-16da yenidən Bakıda mitinq keçirildi. Xalq hərəkatının ən yüksək dövrü 1988 ci il noyabrın 17də başladı və bu tarix Azərbaycan xalqının tarixinə milli dirçəliş günü kimi daxil oldu. Bu mitinq də AXC nin üç rəngli bayrağı dalğalandırıldı. Hökumətdən Ermənistanın Azərbaycana qarşı təcavüzkarınun dayandırılmasına dair tədbir götürülsün. Sovet höküməti xalq hərəkatının dahada da genişlənməsindən Naxçıvan Gəncə də komendant saatı tətbiq edərək küçələrə hərbi hissələr və tanklar yeridilir. Nəticədə 1988 ci il dekabrın 4də meydan hərəkatı dağıdıldı və çoxlu insanlar həbs edildi. Yetişməkdə olan inqilabi şərait xalqı xalq cəbhəsi ətrafında birləşdirdi. 1989 cu ilin iyunda Bakıda AXC nin təsis konfransı keçirildi. Konfransın qərarına əsasən: 1. AXC nin proqram və nizamnaməsi qəbul edildi. 2. Əbülfəz Elçibəy xalq cəbhəsinin sədri seçildi. AXC nin yaradılmasında məqsəd Sovet rejiminə qarşı mübarizə də xalqı vahid cəbhədə birləşdirmək idi. 1989 cu il sentyabrın 23 də Azərbaycan SSR nin suverenliyi haqqında konstitusiya qanunu qəbul edildi. 1989 cu il dekabrın 30 da Gəncə şəhərinin tarixi adı bərpa edildi. 1989 cu il dekabrın 31 də Naxçıvan Biləsuvar və Cəlilabad rayonlarının Sovet İran cəbhəsindən dəmir qurğular dağıdıldı. Yüklə 0,76 Mb. Dostları ilə paylaş:
|