Microsoft Word Qasimov-ias docx
Yüklə 1,74 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
İnformasiya – yaranma tarixindən, təqdimat formasın-
dan və təsnifatından asılı olmayaraq şəxslər, əşyalar, fakt- 15 lar, hadisələr və proseslər haqqında məlumatlar və bilgilərdir. İnformasiya anlayışına Azərbaycan Respublikasının bir sıra qanunlarında tərif verilir. - “İnformasiya, informasiyalaşdırma və informasiya- nın mühafizəsi haqqında” Azərbaycan Respublika- sının Qanunu (3 aprel 1998-ci il): “İnformasiya – təqdimat formasından asılı olmayaraq şəxslər, əşya, fakt, hadisə və proseslər haqqında məlumatlardır”. - “İnformasiya azadlığı haqqında” Azərbaycan Res- publikasının Qanunu (01 yanvar 2005-ci il): “İnfor- masiya – yaranma tarixindən, təqdimat formasından və təsnifatından asılı olmayaraq səlahiyyətli orqan- lar tərəfindən saxlanılan, maddi daşıyıcıda qeydə alınan faktlar, rəylər, bilgilər, xəbərlər və ya digər xarakterli məlumatların məcmusudur”. - “İnformasiya əldə etmək haqqında” Azərbaycan Res- publikasının Qanunu (30 sentyabr 2005-ci il): “İnfor- masiya – yaranma tarixindən, təqdimat formasından və təsnifatından asılı olmayaraq istənilən fəaliyyət nə- ticəsində yaradılan, yaxud əldə olunan faktlar, rəylər, bilgilər, xəbərlər və ya digər xarakterli məlumatlardır”. İnformasiyanı bir sıra əlamətlərə görə növlərə bölmək olar. Qəbul edən reseptorların növündən asılı olaraq, qəbul- etmə üsuluna görə informasiya aşağıdakı növlərə bölünür: - vizual informasiya – görmə orqanları vasitəsilə qə- bul edilən informasiya; - audial informasiya – eşitmə orqanları vasitəsilə qə- bul edilən informasiya; - taktil informasiya – toxunmaqla duyan reseptorlar vasitəsilə qəbul edilən informasiya; 16 - iylə bağlı informasiya – iybilmə reseptorları vasitə- silə qəbul edilən informasiya; - dadla bağlı informasiya – dadbilmə reseptorları vasitəsilə qəbul edilən informasiya. Təqdim edilmə formasına görə informasiyanın növləri aşağıdakılardır: - mətni informasiya – dilin leksemlərini işarə etmək üçün nəzərdə tutulmuş simvollar ardıcıllığı şəklində ötürülən informasiya; - ədədi informasiya – riyazi əməliyyatları işarə etmək üçün nəzərdə tutulmuş rəqəm və işarələr vasitəsilə verlən informasiya; - qrafik informasiya – sxemlər, eskizlər, təsvirlər, qrafiklər, diaqramlar və simvollar şəklində təqdim olunan məlumat və ya verilənlər; - səs informasiyası – dilin leksemlərindən istifadə et- məklə şifahi danışıq və ya audioyazı şəklində ötürü- lən informasiya; - video informasiya – video qurğular vasitəsilə təsbit olunan, video yazılar şəklində saxlanılan və ötürülən informasiya. Təyinatından asılı olaraq, informasiyanın aşağıdakı növlərini də fərqləndrirlər: - ictimai informasiya – qanunlarla və ya digər norma- tiv hüquqi aktlarla müəyyənləşdirilmiş ictimai vəzi- fələrin yerinə yetirilməsi prosesində yaradılan və ya əldə edilən faktlar, rəylər və bilgilərdir; - xüsusi informasiya – xüsusiləşdirilmiş anlayışlar toplusundan ibarət olan, istifadə zamanı spesifik (kütlə tərəfindən anlaşılmayan, lakin müəyyən in- sanlar qrupu üçün başa düşülən və zəruri olan) mə- lumatları çatdıran informasiyadır. |