Microsoft Word etraf muhit cavab az doc

---

 

1 

“ƏTRAF MÜHİTİN İQTİSADİYYYATI” FƏNNI ÜZRƏ  

İ

MTAHAN  SUALLARI VƏ CAVABLARI 

 

1. Ətraf mühitin iqtisadiyyatının nəzəri əsasları və yaranma tarixi. 

Ə

M-dən istifadə dedikdə, təbiətlə cəmiyyət arasında münasibətlər, cəmiyyətin 

təbiətə  təsirinin  bütün  formaları,  onun  qorunması  tədbirləri  ilə  əlaqəqar 

təşkilatların  konkret  fəaliyyəti,  təbiətdən  istifadə  edən  sahələrin,  təbiətdən 

istifadəçilərin,  təsərrüfat  subyektlərinin  fəaliyyəti  nəzərdə  tutulur.  Tarixən    ƏM-

dən  istifadənin  inkişafı,  1-ci  növbədə  vacib  təbii  resursların  istifadəsi  və 

mühafizəsi,  istehsalı,  sonra  yaaxşılaşdırılması  və  təkmilləşdirilməsi  yolu  ilə 

aparılmışdır. Genİş mənada ƏM-dən istifadə dedikdə fəaliyyətin elə sahəsi nəzərdə 

tutulur  ki,  orada  iqtisadiyyat  ilə  resurs  təminatı,  resurslara  qənaət,  insanlar  üçün 

mühitin qorunması və təbiətin  müxtəlifliyinin mühafizəsi öz əksini tapsın.  

Sosial-iqtisadi inkişafda təbii faktorların rolunun artması və ƏM-dən 

istifadəyə kapital qoyuluşunun yüksəlməsi iqtisadi elmlər sistemində yeni bir 

istiqamətin --- ƏMİ-nin yaranmasina təkan verdi. Bu termin 1970-ci illərdən 

işlədilməyə başlamışdır. 

Ə

traf mühitin iqtisadiyyatının inkişafı uzun bir tarixi yol keçmişdir. Lakin bir 

sıra  antik  və  orta  əsr  alimlərinin  əsərlərində  bu  elm  barəsində  informasiya 

xarakterli  məlumatlar  verilmişdir.  Lakin  XX  əsrin  ikinci  yarısından  başlayaraq 

cəmiyyətlə  təbiət  arasında  baş  verən  gərginlik  qlobal  xarakter  səviyyəsinə 

çatmışdır. Ətraf mühitin çirklənməsini ənənəvi yanaşı yeni çirklənmə mənbələridə 

xüsusi  ilə  radiaktiv  çirklənmə  elektromaqnit  çirklənmə  və  s.  yaranmışdır.  Bu  da 

ekoloji gərginliyi daha da artırmışdır. 

2. Ətraf mühitin iqtisadiyyatının predmeti və metodologiyası. 

Ə

Mİ-nin predmetini insanlar ilə ətrah mühit arasındakı qarşılıqlı əlaqədə 

yaranan prosesler, təbiətin gücü və resurslardan istifadə, onlarin mühafizəsi, 

bərpası, yeni ekoloji-iqtisadi münasibətlər təşkil edir. 

---

 

2 

1.Dialektiv metod. Bu metod ekoloji və iqtisadi proseslerin tədqiqatını vahid 

müstəvidə öyrənməyi təklif edir. Metodun əsas xüsusiyyəti təcrübə ilə 

nəzəriyyənin vəhdətindən ibarətdir. 

2.Tarixi metod. Bu münasibətlərin tarixinin öyrənilməsi ekoloji-iqtisadi 

sistemin həm müasir vəziyyətinin, həm də gələcək inkişafının elmi əsaslandırılmış 

proqnozunun müəyyənləşdirilməsi üçün əhəmiyyətlidir. 

3.Sistemli yanaşma. Bu ƏM öyrənilməsində sistemli yanaşma təbii resursların 

mənimsənilməsi və istehlakı, ətraf təbii mühitin mühafizəsi və ya bərpası 

istiqamətində mürəkkəb prosesləri tədqiq edir. 

4.Normativ metod. Burada ekoloji normativlər: TİH, KBH və s. 

müəyyənləşdirilir. 

5.İqtisadi-riyazi  modelləşdirmə-i  təbiətdən  istifadədə  xərclərin  sərfinin 

hesablanması,  təbii  resursların  iqtisadi  qiymətləndirilməsi,  təbii  mühitin 

çirklənməsindən  dəyən  iqtisadi  zərər  və  digər  ekoloji-iqtisadi  parametrlərin 

müəyyən edilməsində istifadə olunur. 

6.Kartoqrafik metod. Bu metodla təbii resursların qiymətləndirilməsi, 

regionlarda təbii hadisələrin proqnozunun verilməsi, təhlükəli hadisələrin 

qarşısının alınması üçün təbiəti mühafizə tədbirləri və istehlakı qiymətləndirilir. 

7.Kosmik tədqiqatlar metodu. . Yerin süni peykləri, kosmik stansiyalar və 

yerləşdirilmiş avadanlıqlar vasitəsilə aparılmış kosmik çəkilişlərdə yer haqqında 

daha geniş məlumatlar, qlobal təbii proseslərin izlənməsi həyata keçirilir. 

3.  Ətraf  mühitin  iqtisadiyyatı  fənninin  məqsəd  və  vəzifələri,  elmlərarası 

ə