Maxsus fanlarni

Elektron o„quv-metodik majmuani loyihalashda qo„llaniladigan 
umumiy foydalanishga mo„ljallangan instrumental vositalar 
quyidagi imkoniyatlarni ta‟minlaydi 
2.6
- rasm
Elektron o„quv-
metodik majmuani 
loyihalash:
elektron o‗quv-metodik 
majmua tuzilishini 
shakllantirish;
matnlarni kiritish, 
tahrirlash va formatlash 
(matn muharriri);
statik ko‘rgazmali 
qismini tayyorlash 
(rasm muharriri);
dinamik ko‘rgazmali 
qismlarni tayyorlash 
(tovushli va animation 
qismlar);
boshqa vositalar 
yordamida ishlab 
chiqilgan bajaruvchi 
modullarni qo‘shish; 
Umumiy 
foydalanishga 
mo„ljallangan 
instrumental 
vositalarning 
afzalliklariga 
quyidagilarni kiritish 
mumkin:
 
malakali dasturchi 
bo‘lmagan shaxslar 
tomonidan elektron 
o‗quv uslubiy 
majmualarni yaratish 
imkoniyati;
elektron o‗quv-metodik 
majmualarni ishlab 
chiqarish vaqti va 
qiyinligini sezilarli 
darajada qisqartirish;
kompyuterlar va 
dasturiy ta‘minotga 
bo‗lgan talablarning 
unchalik yuqori 
emasligi.
 
Umumiy 
foydalanishga 
mo„ljallangan 
instrumental 
vositalarning 
kamchiliklari
: 
interfeysning sira 
do‘stona emasligi;
multimedia va 
gipermedia tizimlariga 
nisbatan 
imkoniyatlarining
kamligi;
masofaviy ta‘lim 
dasturlarini yaratish 
imkoniyatining mavjus 
emasligi .

---

44 
Yangi axborot texnologiyalari yaratilmasidan oldin ekspertlar 
ko‗pgina tajribalar orqali ma‘lumotlarni o‗zlashtirish usullari va olingan 
bilimlarni bir qancha vaqt o‘tgandan keyin qayta tiklash qobiliyati 
o‗rtasidagi bog‗liqlikni aniqlashgan. Agar ma‘lumot ovozli bo‘lsa u 
holda inson uning ¼ qismini eslab qolgan. Agar axborot visual 
tasvirlangan bo‘lsa 1/3 qismini eslab qolgan. Birgalikda ta‘sir etganda 
eslab qolish 50% ga oshgan, agar inson o‘rganish jarayoni faol ishtirok 
etgan bo‘lsa o‗zlashtirilgan ma‘lumotlar miqdori 75% ni tashkil etgan.
Shunday qilib, multimedia axborotni bir nechta yetkazish usullari – 
matn, harakatsiz tasvir, harakatlanuvchi tasvir (multiplikasiya yoki 
video) va tovushlarning (raqamli yoki MIDI) birlashmasini anglatadi.
Hozirgi paytda ko‗pgina gipermatnli formatlar (HTML, DHTML, 
PHP va mavjud . 
Bunda ―AutoPlay‖ dasturida multimediali elektron o‗quv-metodik 
majmui komponentlarini yaratish jarayonini loyihalashni ko‘rib 
chiqamiz. Hozirgi kunda oliy ta‘lim tizimida zamonaviy talablarga javob 
beradigan va davlat ta‘lim standartlariga to‗g‗ri keladigan o‗quv-
metodik majmualar quyidagi tartibda joylashgan elementlarning ketme-
ketligidan iborat shaklda tashkil qilinmoqda:
1.
O‗quv dasturi
2.
Ishchi dasturi
3.
Kalendar reja
4.
Baholash me‘zonlari va texnalogik xarita
5.
Ta‘lim texnologiyalari
6.
Tarqatma materiallar
7.
Nazorat uchun savollar (joriy nazorat, oraliq nazorat, yakuniy 
nazorat)
8.
Testlar
9.
Referat mavzulari
10.
Kurs ishi
11.
Mavzular bo‗yicha annotasiyalar
12.
Ma‘ruza matni
13.
Amaliy mashg‗ulotlar
14.
Laboratoriya ishi
15.
Prezentasiyalar
16.
Mustaqil ish topshiriqlari
17.
Glossariy

---

45 
18.
Adabiyotlar ro‘yxati
19.
Xorijiy manbalar
20.
Muallif to'g‗risida ma‘lumot
Bu komponentalarning har biri o‗quv resursida keltirilgan tartibda 
joylashtiriladi va yaxlit bir tizim ko‗rinishida taqdim etiladi Kurs ishi, 
laboratoriya, mustaqil ish kabi komponentalar hamma fanda ham 
uchrayvermaydi.
Elektron o‗quv-metodik majmuada biz yuqorida sanab o‗tilgan
komponentalarni yaratishimiz kerak bo‗ladi. ―AutoPlay‖ dasturdan
elektron o‗quv-metodik majmua komponentalarini yaratish algoritmini 
ko`rib o‗tamiz.
―AutoPlay‖ dasturini ishchi stoldagi yorlig`i yordamida ishga 
tushiramiz. 
2.7
- rasm 
Yorliq ustiga sichqonchaning chap tugmasini bosib murojaatni 
amalga oshirganimizda, yangi ochilgan oynada bizga quyidagicha 
variantlar taklif etiladi, yangi xujjat yaratishimiz, oxirgi murojaat 
qilingan xujjatga murojaat qilishimiz va saqlangan xujjatni chaqirib 
olishimiz mumkin bo‗lgan oyna ochiladi. 
2.8
- rasm 

---

46 
«Создать новый проект» bandidan yaratayotgan platformamizning 
shablonini tanlaymiz. 
2.9
- rasm 
Shablonni 
tanlaganimizdan 
so`ng, 
sahifamizning 
fonini 
o‗zgartirish uchun, uning ustiga sichqonchaning chap tugmachasini ikki 
marta bossak quyidagi oyna ochiladi. Bunda rasm joylashgan manzilni 
ko`rsatamiz.
2.10 - rasm 

---

47 
Sahifamizga murojaatlarni amalga oshiruvchi tugmalarni hosil 
qilish uchun, uskunalar satridan ko`rsatilgan tugmani tanlasak, bizga 
murojaatlar uchun tugmalar turlari oynasi ochiladi. 
2.11 - rasm 
Yangi hosil qilingan tugma ko`rinishi quyidagi turlarda bo‗ladi.
2.12 -rasm 
Bu tugmaga matnli ma‘lumotlar joylashtirish uchun uning ustiga 
sichqoncha chap tugmasini ikki marta bosish kerak va bizga quyidagi 
oyna ochiladi. Sahifa elementlarini birma-bir yaratib olamiz.
2.13 – rasm 
Hozirgi paytda ta‘lim jarayonini avtomatlashtirishga katta e‘tibor 
qaratilmoqda. 
Ta‘lim 
jarayonini 
avtomatlashtirishning 
qulay 
vositalaridan 
biri 
kompyuter 
texnologiyalaridan 
foydalanishdir. 
Kompyuterlarning keng qo‗llanilishi o‘qituvchilar tomonidan metodik 
qo‗llanmalarni tayyorlashdagi murakkabliklarni bartaraf qilish va bu 
jarayonni avtomatlashtirish imkonini beradi. Turli xil ―elektron o‗quv-

---

48 
metodik majmualar‖, metodik qo‗llanmalarning kompyuterda taqdim 
etilishi ko‗pgina afzalliklarga ega.
Ushbu mustaqil ishda elektron o‗quv-metodik majmua yaratishning 
barcha nazariy va amaliy asoslari ishlab chiqildi va quyidagi natijalar 
olindi:

o‗quv-metodik majmuaning tuzilishi va asosiy xarakteristikalari 
o‘rganildi; 

o‗quv moduli strukturasi tavsifi, o‗quv-metodik majmua va 
kompyuterli o‗qitish muhiti tahlil qilindi; 

o‗quv-metodik majmua va kompyuterli o‗qitish muhiti 
tamoyillari o‘rganildi; 

elektron o‗quv-metodik majmualar yaratish bosqichlari va 
tamoyillari o‘rganildi;

elektron 
o‗quv-metodik 
majmuadan 
foydalanish 
uchun 
ko‘rsatmalar ishlab chiqildi.
Yaratilgan multimediali elektron o‗quv-metodik majmua fan bo‗yicha 
ma‘ruza, amaliy mashg‗ulotlar, mustaqil ta‘limga doir bilimlarni o‗z 
ichiga olishi zarur. Bundan tashqari fan bo‗yicha Davlat ta‘lim 
standartlari me‘yoriy hujjatlari va qo‗shimcha ma‘lumotlar ham o‗rin 
olgan, talabalarning o‗zlashtirish darajasini baholash uchun test 
o‘tkazish vositasiga ega. Yaratilgan elektron o‗quv-metodik majmuadan 
talabalar va o‘qituvchilar ta‘lim jarayonida va mustaqil ishlashlari 
uchun foydalanishlari mumkin.