Mavzu: tcp/ip protokollar steki tarixi, pog’onalari, ularning vazifasi

Mavzu: TCP/IP protokollar steki tarixi, pog’onalari, ularning vazifasi.

TCP/IP va OSI TCP/IP (Transmission Control Protocol/Internet Protocol) va OSI (Open Systems Interconnection) modellari, tarmoq kommunikatsiya protokollarini standartlashtirish va tashkil etish uchun ishlatilgan standartlardir. Bu modellarlar tarmoq komponentlarini qanday faollashtirish, ularga xizmat qilish va kompyuterlar orasidagi ma'lumot almashishini ta'minlashda kerakli protokollar tuzilmasini belgilash uchun ishlatiladi.

TCP/IP (Transmission Control Protocol/Internet Protocol) va OSI (Open Systems Interconnection) modellari, tarmoq kommunikatsiya protokollarini standartlashtirish va tashkil etish uchun ishlatilgan standartlardir. Bu modellarlar tarmoq komponentlarini qanday faollashtirish, ularga xizmat qilish va kompyuterlar orasidagi ma'lumot almashishini ta'minlashda kerakli protokollar tuzilmasini belgilash uchun ishlatiladi.

TCP/IP Protokollar Tarmoqi:

1. Tarixi:
- Xarakteristika: TCP/IP, 1970-yillar ortasida Mark E. Dean, Vinton Cerf va Robert E. Kahn tomonidan ishlab chiqilgan.
- Tarqalgan Hudud: Asosan, TCP/IP Internetning yaratilishida ishlatilgan va uning hayotiy jihatidan muhim ahamiyatga ega bo'lgan protokol bo'lib, hozirgi kunda ham keng qo'llanilmoqda.


2. Protokollar:
- IP (Internet Protocol): Ma'lumotni almashtirish uchun ishlatiladi va paketlarni tarmoq bo'yicha yo'naltiradi.
- TCP (Transmission Control Protocol): Ma'lumotlarni amanat qilish, ularga tartib bermoq va qabul qilish uchun ishlatiladi.
- UDP (User Datagram Protocol): Baland bosqichda ishlab chiqilgan ma'lumotlar uchun, masalan, voicening, tezkor tarqatish uchun ishlatiladi.


OSI Modellasi:


1. Tarixi:
- Xarakteristika: OSI modellasi, 1980-yillarning boshida ISO (International Organization for Standardization) tomonidan ishlab chiqilgan.
- Tarqalgan Hudud: Uning asosiy maqsadi tarmoq protokollarini standartlashtirish va kompyuter tarmoqlarining ishlashini tavsiflash bo'lib, qo'llanilganligi og'ir.


2. Modellar:
- Physical Layer: Ta’minot va o’zgarmas ta’minotning bog’lanishini boshqaradi.
- Data Link Layer: Uchib yuborilayotgan ma’lumotni qo’llab-quvvatlaydi.
- Network Layer: Tarmoq ichidagi amalni boshqaradi, ma'lumotni almashishda tarmoq topologiyasini belgilash uchun ishlatiladi.
- Transport Layer: Ma’lumotni muvaffaqiyatli ko’rsatib berish uchun ma’lumotlarni bo’yoq tarqatib bermoqda.
- Session Layer: Kompyuterlar orasida shartnoma tuzish va boshqarishni ta’minlaydi.
- Presentation Layer: Ma’lumotni engashtirish, tarqatish va tarqatish shaklini boshqaradi.
- Application Layer: Ma’lumot almashishni amalga oshiradi, tarmoq xizmatlari sifatida masalan, HTTP, FTP, SMTP.


Qiyoslash:


1. Qo'llanish sohasi:
- TCP/IP: Asosan, Internetning asosiy protokollarini standartlashtirishda ishlatiladi.
- OSI: Yuridik shartnoma, lekin amaliyotda keng qo'llanilmasa ham, teorik maqsadlar uchun yoritilgan.


2. Protokollar soni:
- TCP/IP: Keyingi 3 ta protokol (IP, TCP, UDP) amaliyotda keng qo'llaniladi.
- OSI: Yig'indisi 7 ta bo'lib, ularning har biri o'z alohida protokol va xizmatlarni ta'minlaydi.


3. Modellarga bog'liq tuzilmalar:
- TCP/IP: Protokollar o'zaro yaqinroq aloqador va bir-biriga bog'liq.
- OSI: Modellar o'zaro mustaqil va aloqador bo'lgan xizmatlarni ta'minlaydi.


4. Standartlashtirish:
- TCP/IP: Odatda, amaliyotda ishlatiladi va Internetda keng qo'llaniladi.
- OSI: Internetdan kam foydalaniladi va katta korxonalarda yoki tarmoq tuzilmalari bo'yicha standartlar qo'llaniladi.


Umuman, TCP/IP modellasi Internetda amaliyotda keng qo'llaniladi, chunki u asosan bu muassasalarda ishlatiladi. Odatda, OSI modellasi esa teorik maqsadlarda va harakat qilayotgan tarmoq texnologiyalarining standartlashtirilishida ishlatiladi.