Mavzu: Mavzu: Antonim so'zlar haqida tushuncha Reja

Mavzu:

• Mavzu:
• Antonim so'zlar haqida tushuncha

Reja:

• Reja:
• 1.Antonim so'zlar haqida tushuncha
• 2.Antonimlarning leksik va uslusiy xususiyatlari
• 3.Shoir she'rlarida qo'llanilgan antonimlarning taxlili

Antonimlar (zid ma’noli so‘zlar) – grekcha anti – “zid”, “qarama-qarshi” onoma yoki onyma – “nom” degani bo‘lib, qarama-qarshi tushunchalarni ifodalaydigan so‘zlardir, ya’ni ma’nosi bir-biriga zid ma’noli so‘zlar antonim deyiladi.

• Antonimlar (zid ma’noli so‘zlar) – grekcha anti – “zid”, “qarama-qarshi” onoma yoki onyma – “nom” degani bo‘lib, qarama-qarshi tushunchalarni ifodalaydigan so‘zlardir, ya’ni ma’nosi bir-biriga zid ma’noli so‘zlar antonim deyiladi.

Fe’llardagi bo‘lishli-bo‘lishsizlik xususiyati antonimlikni vujudga keltirmaydi.
Antonimik juft hosil bo‘lishi uchun ikkita mustaqil tushuncha ma’no jihatdan o‘zaro qarama qarshi bo‘lishi kerak.

Antonimlar ba’zan juft holda qo‘llanib ma’no kengaytiradi yoki ma’no ifodalaydi: tunu kun (har doim).

• Antonimlar ba’zan juft holda qo‘llanib ma’no kengaytiradi yoki ma’no ifodalaydi: tunu kun (har doim).
• Ko‘p ma’noli so‘z o‘zining har bir ma’nosi bilan ayrim-ayrim so‘zlarga sinonim bo‘lishi mumkin: xafa so‘zi bir o‘rinda xursand so‘ziga antonim bo‘ladi.
• Yoki qattiq yer – yumshoq yer; qattiq (xasis) odam – saxiy odam.

Bundan tashqari unga sinonim bo‘lgan shod, xushvaqt kabi so‘zlarga antonim bo‘la oladi.

Demak, bir so‘z sinonimik qatorni tashkil etuvchi so‘zlarning har biri go‘zal – xushro‘y – ko‘hlik; xunuk – badbashara – badburush – ta’viya.

• Demak, bir so‘z sinonimik qatorni tashkil etuvchi so‘zlarning har biri go‘zal – xushro‘y – ko‘hlik; xunuk – badbashara – badburush – ta’viya.

Antonimik juftlar ko‘chma ma’no ifodalashi mumkin: tunu kun (ravishga ko‘chgan), achchiq- bilan atnonim bo‘la oladi: qattiq – yumshoq, saxiy; tez – sekin, og‘ir; chiroyli –
Antonim badiiy nutqda qo‘llanib tazod yaratish uchun xizmat qiladi: Yaxshining ehsoniga yomonning boshi og‘rir.
Antonimlarni kel – kelma, bor – borma kabi Antonimlar birliklardan farqlamoq kerak, bu birliklar fe’lning bo‘lishli va bo‘lishsiz shaklidir. faqat bir xil so‘z turkumlari doirasida kuzatiladi
Ko‘p ma’noli so‘zlar o‘z va ko‘chma ma’nolari bilan bir necha antonim juftliklar tarkibida ishtirok etishi mumkin: og‘ir yuk - yengil yuk, og‘ir masala - oson masala kabi.
Bir so‘z o‘zaro sinonim so‘zlar bilan yoki o‘zaro sinonim so‘zlar boshqa sinonimlar bilan ham antonimik munosabat hosil qilishi mumkin.
Masalan, xafa so‘zi xursand, shod xushnud kabi so‘zlar bilan o‘zaro antonim munosabatga kirisha oladi.