Mavzu: matematika o’qitishning ilmiy metodlari maqsad

Taqqoslash metodi
Ta'rif. 0 'rganilayotgan matematik obyektdagi narsalaming 0 'xshash va farqli tomonlarini aniqlovchi metod taqqoslash metodi deyiladi. Taqqoslash metodi ham ilmiy izlanish metodlaridan biridir. Taqqoslash metodini matematika darslarida o'rganilayotgan mavzu materiallariga tatbiq qilishda quyidagi prinsi plarga amal qilinadi: 1) taqqoslanayotgan matematik tushunchalar bir jinsli bo'lishi kerak; 2) taqqoslash o'rganilayotgan matematik obyektdagi narsalaming asosiy xossalariga nisbatan bo'lishi kerak.

1. 
   misol. Uchburchak figurasi bllan to'rtburchak figurasi taqqoslanganda ularning o'xshash tomonlari: uchlari, burchaklari; ularning o'zaro farqli tomonlari: a) uchburchakda uchta uch va uchta tomon; b) to'rtburchak to'rtta uch va to'rtta tomondan iboratligi aniqlanadi. Bu misolda taqqoslashning ikkala prinsipi ham bajarildi, ya'ni uchburchak va to'rtburchak figuralari bir jinsli tushunchalar bo'lib, ikkalasi ham ko'pburchakning xususiy hollaridir hamda taqqoslash metodi ikkala figuraning asosiy xossalariga nisbatan am alga oshirildi.
   
2. 
   misol. 8-sinf algebra kursida arifmetik progressiya n-hadini hisoblash formulasini keltirib chiqarish ham taqqoslash metodi orqali amalga oshiriladi.
   

Ta'rif. Noma 'lumlardan ma 'lumlarga tomon izlash metodi analiz deyiladi. Analiz metodi orqali fikrlashda o'quvchi quyidagi savolga javob berishi kerak: «Izlanayotgan noma'lumni topish uchun nimalami bilish kerak ?»
Analiz metodini psixologlar bunday fa 'riflaydilar: «butunlardan bo'laklarga tomon izlash metodi analiz deyiladi».
Fikrlashning analiz usulida har bir qadamning o'z asosi bor bo'ladi, ya'ni har bir bosqich bizga ilgaridan ma'lum bo'lgan qoidalarga asoslanadi. Fikrlarimizning dalili sifatida quyidagi teoremani analiz metodi bilan isbot qilamiz.


Ta'rif. Ma'iumlardan noma'lumlarga tomon izlash metodi sintez deyiladi. Sintez metodida fikrlashning bir bosqichidan ikkinchi bosqichiga o'tish go'yoki ko'r-ko'rona bo'ladi, bu o'tishlar o'quvchiga noaniqroq bo'ladi. Sintez metodida biz berilganlarga asoslanib nimalami top a olamiz, degan savolga javob berarniz. Yuqoridagi teoremani sintez metodi orqali isbot qilaylik.