Mavzu. Integrallarni taqribiy hisoblashda Nyuton-Kotes formulalari. G‘oyasi va hatolik tartibi


Integralni taqribiy hisoblashga doir algoritmlar va dasturlar



Yüklə 127,27 Kb.
səhifə2/2
tarix21.04.2023
ölçüsü127,27 Kb.
#101308
1   2
Mavzu. Integrallarni taqribiy hisoblashda Nyuton-Kotes formulala

Integralni taqribiy hisoblashga doir algoritmlar va dasturlar.


Misol.


1 dx


0
I 1 x
integralning qiymatini trapetsiyalar va Simpson formulalari yordamida

taqribiy hisoblang.

Yechish.


0,1 kesmani
n  10
ta x0, x1,x1, x2 ,. ,x9, x10kesmalarga ajratamiz. Har bir


xi nuqtada
yi
f xi  i  0,1,2,...,10
qiymatlarni hisoblaymiz va quyidagi jadvalga

joylashtiramiz.

i

xi

yi

0

0

1,000

1

0,1

0,909

2

0,2

0,833

3

0,3

0,769

4

0,4

0,715

5

0,5

0,667

6

0,6

0,625

7

0,7

0,588

8

0,8

0,556

9

0,9

0,526

10

1,0

0,500

Trapetsiyalar formulasiga ko’ra


1 dx y y




I

  h

0y

  • y

 ......y



10


T 1  x 2
1 2 9 2

0  
 0,1 (0,5  0,909  0,833  0,769  0,715  0,667  0,625  0,588 
0,556  0,526  0, 25)  0,1 6,938  0,694

Simpson formulasiga ko’ra





1 dx
h    

 




0
IS 1 x 3
y0 y10
 4 y1 y3 y5 y7 y9
 2 y2 y4 y6 y8





0,1 0,5 0, 25 4 0,909 0, 769 0, 667 0,588 0,526
3
2 0,833 0, 715 0, 625 0,556
0,1 0, 75 4 3, 459 2 2, 729
3
0,1 0, 75 13,836 5, 458 0, 693
3


  1. Trapetsiya usuli


program trapesiya;
var n,i,k:integer; a,b,h,s:real;
function f(x:real):real; begin f:=x*x end; procedure trap(a,b:real;n:integer; var s:real); var i:integer; h:real;
begin h:=(b-a)/n; s:=(f(a)+f(b))/2;
for i:=1 to n-1 do s:=s+f(a+i*h); s:=s*h; end; begin
write('a,b,n=');readln(a,b,n); trap(a,b,n,s);

writeln('S=',s); end.
Programma asosida eksperimentlar o’tkazamiz. a,b,n=0 1 10 S=0.335
a,b,n=0 1 20 S=0.33375
a,b,n=0 1 100 S=0.33335
a,b,n=0 1 1000 S=0.3333335
Natija to’g’riligi ko’rinib turibdi.


  1. Simpson formulasining dasturi Simpson usuli


program Simpson_simpl;
var n,i,k,m:integer; a,b,h,s,s1,s2:real; //n=2m
function f(x:real):real;
begin f:=x*x end;
procedure Simp(a,b:real;n:integer; var s:real); var i:integer; h:real;
begin s:=f(a)+f(b); s1:=0;s2:=0; h:=(b-a)/n; m:=n div 2;
for i:=1 to m-1 do
begin s1:=s1+f(a+(2*i-1)*h); s2:=s2+f(a+(2*i)*h) end; s:=s+4*s1+2*s2;s:=s*h/3; end;
begin
write('a,b,n=?'); readln(a,b,n); h:=(b-a)/n; Simp(a,b,n,s); writeln('S=',s);
end.
Programma asosida eksperimentlar o’tkazamiz.

a,b,n=?0

1

10

S=0.225333333333333

a,b,n=?0

1

20

S=0.273166666666667

a,b,n=?0

1

40

S=0.301645833333333

a,b,n=?0

1

80

S=0.317080729166667

a,b,n=?0

1

100

S=0.320265333333333

a,b,n=?0

1

200

S=0.326733166666667

a,b,n=?0

1

500

S=0.330677322666667

Natija to’g’riligi ko’rinib turibdi.


Adabiyotlar:


    1. Ю. Ю. Тарасевич. Математическое и компьютерное моделирование. Изд. 4-е, испр. М.: Едиториал УРСС, 2004. 152 с.

    2. Б. П. Демидович, И. А. Марон. Основы вычислительной математики. Издательство «Наука» Москва 1986

    3. Е. В. Бошкиново и др. Численное методы и их реализация в MS Excel. Самара 2009

    4. Ю. В. Василков, Н. Н. Василкова. Компьютерные технологии вычилений в математическом моделировании. Изд. «Финансы и статистика» М.:2002

    5. А. С. Амридинов, А. И. Бабаяров, Б. Б. Бабажанов. «Ҳисоблаш математикаси» фанидан лаборатория ишларини бажариш бўйича услубий тавсиялар ва топшириқлар. Самарқанд: СамДУ нашри. 2008.







Yüklə 127,27 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©www.azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin