Mavzu: bozor iqtisodiyotida narxning regulyatorlik vazifasi va davlatning narx va inflatsiyaga qarshi siyosatlari

JAMIYATNING IJTIMOIY SOHASI VA UNING DAVLAT TOMONIDAN TARTIBGA SOLINIShI

• Reja:
• 1. Jamiyatning ijtimoiy sohasi, uning mazmuni va ijtimoiy rivojlanishdagi roli.
• 2. Ijtimoiy sohani davlat tomonidan tartibga solishning shakllari va usullari.
• 3. Davlatning bandlik siyosati va aholini ish bilan ta`minlash
• 4. Daromadlar siyosati va aholi turmush darajasining o`sishi

•  

Ijtimoiy soha – bu aholini turmush darajasi, hayot tarzi va ularning farovonligi bilan bevosita bo`gliq bo`lgan tarmoqlar, korxonalar majmuidir. U o`zida xizmatlar sohasining barcha tarmoqlarini (ta`lim, so`gliqni saqlash, madaniyat, ijtimoiy ta`minot, uy-joy kommunal xizmatlari, yo`lovchi tashish transportlari, aloqa) mujassamlashtiradi.

• Ijtimoiy soha – bu aholini turmush darajasi, hayot tarzi va ularning farovonligi bilan bevosita bo`gliq bo`lgan tarmoqlar, korxonalar majmuidir. U o`zida xizmatlar sohasining barcha tarmoqlarini (ta`lim, so`gliqni saqlash, madaniyat, ijtimoiy ta`minot, uy-joy kommunal xizmatlari, yo`lovchi tashish transportlari, aloqa) mujassamlashtiradi.

Ushbu soha tarmoqlari va korxonalarining bir qismi bevosita mustaqil xo`jalik yurituvchi korxona va tashkilotlarga ta`lluqli bo`lsa, qolgan qismi davlatga tegishli korxona va tashkilotlar hisoblanadi. Unga mos tarzda, ularning tarkibi va rivojlanishi xo`jalik organlari resurslari, davlat byudjeti resurslari va davlat byudjetdan tashqari fondlari hisobidan moliyalashtiriladi. Ijtimoiy sohaning davlat byudjeti va byudjetdan tashqari fondlardan moliyalashtiriladigan qismiga davlat bevosita tartibga solish ta`sirini ko`rsatadi, qolgan qismiga esa bilvosita qonun chiqarish, qarorlar qabul qilish yo`li bilan ta`sir ko`rsatadi
Ijtimoiy sohaning rivojlanganlik darajasi, uning holati avvalam bor moddiy ishlab chiqarishning rivojlanganligi bilan bo`gliqdir. Biroq teskari munosabat ham mavjud, ya`ni o`z navbatida u ishlab chiqarishni rivojlanishiga ta`sir ko`rsatadi. Ijtimoiy sohaning rivojlanganlik darajasi davlatning iqtisodiy siyosati va iqtisodiy munosabatlar tizimi bilan uzviy bo`gliqdir.
Bozor iqtisodiyoti sharoitida ijtimoiy sohani davlat tomonidan tartibga solishning zarurati shu sohadagi bozor va bozor mexanizmi qondira olmaydigan shunday ijtimoiy ehtiyojlar mavjudligi bilan bo`gliqdir. Bundan tashqari, bozor pensiya yoshidagi kishilarning ijtimoiy himoyasiga, ishsizlarga, mehnat nogironlariga, tu`gilgandan nogironlarga, ko`p bolali oilalarga yordam berish kabi jamiyat xarajatlariga befarq. Bozor hattoki aholi daromadlari darajasini keskin tabaqalashuvining o`sishiga sabab bo`ladi va mavjud tarixiy madaniy qadriyatlarga bozor befarqlik bilan qaraydi.

• qonunchilik aktlari,
• byudjet-kredit va soliq shakllari,
• ijtimoiy sohaning bir qismini, ya`ni davlatga tegishli bo`lgan korxona va tashkilotlarni to``gridan-to``gri boshqarish.

Ijtimoiy sohani davlat tomonidan tartibga solishning asosiy shakllari bo`lib: