Lavandaning foydali xususiyatlari va yetishtirish texnologiyasi

часть
1
 
«
Научный импульс
»
Февраль
, 202
3 
303 
egilgan. Tuproqqa 2 m chuqur kirib boradi. Sershox, bir tupida 400 – 800 ta poya hosil 
qiladi. Mevasi qoʻshaloq, 4 ta yongʻoqchadan iborat, rangi sariq – jigarrang. Lavanda
yorug’sevar, issiqsevar o’simlik hisoblanadi. U o’zining qurg’oqchilik hamda –30 C
0
gacha chidamliligi bilan ham boshqa ko’pgina o’simliklardan farq qiladi. Gullari binafsha
rangda, 12 – 14 tadan soxta shingilga to’planib, 5 – 7 tali mo’rt g’ovaksimon boshoqsimon 
to’pgulni tashkil etadi. To’pgulning balandligi 25 – 30 sm gacah yetadi(1 – rasm).
Farmakologiya, kosmetologiya, parfyumeriya hamda pazandachilik sanoat ekini 
sifatida yetishtiriladi. Xalq tabobatida terapevtik maqsadlarda lavanda gullari, barglari 
hamda novdalarining tepa qismlaridan foydalaniladi. Gullash davrida boshoqdagi 
gullarning yarmiga yaqini, ba’zan barglari hamda shoxlari ham yig’ib olinadi. Lavanda
o’zida ko’p miqdorda efir moyi saqlashi bilan qadrlanadi. Efir moyining tarkibi linalool
spirti va kislotalarning ester (sirka, butirik, valerik va kaproik)larini o'z ichiga oladi. 
Lavanda gullari tarkibida esa kumarinlar, gerniarin va ursolik kislotasi mavjud. O’simlikning 
yer ustki qismi organizmga tinchlantiruvchi, stressga chidamlilikni oshirishuvchi, ruhiy
holatni me`yorlashtiruvchi, teri holatini yaxshilovchi ta’sir etadi. Lavanda gullari diuretik, 
antikonvulsant va tinchlantiruvchi xususiyatga, moyi esa antiseptik va bakteritsid ta’sirga 
ega. Bundan tashqari, lavanda moyi epidermal hujayralarni to'liq qayta tiklash
xususiyati bilan faol yaralarni davolashda (ayniqsa, kimyoviy kuyishlarni) ijobiy ta’sir
ko’rsatadi. Chandiqlarni kichraytirish va bo’rtmalarni so’rilishiga yordam beradi. 
1 – rasm. Lavanda 
Tarkibida taninlarning mavjudligi sababli, ular diareya, ayniqsa, fermentatsiya
bilan sodir bo’lgan diareyaga qarshi ta'sirga ega. Ma'lum darajada, lavanda gullari
ham xoleretik vosita bo'lishi mumkin. Lavanda gullari kumarinlar saqlaganligi sababli 
sodda organizmlar va hasharotlar rivojlanishiga yo’l qo’ymaydi. Shu tufayli lavanda 
pedikulyoz, parazitlar va kuyaga qarshi kurashda yaxshi samara beradi. Spirtli 
ichimliklar bilan suyultirilgan lavanda moyi migren paytida, kuchli yurak urishi bilan,
asabiylashish kuchaygan davrda, revmatizmning o'tkir xurujlarida ichiladi. Lavanda
gripp bilan og’rigan bemorlarga foydali ta'sir ko'rsatadi. Shuningdek ushbu o’simlik
tarkibida vitamin va minerallarni ham ko’rishimiz mumkin. Lavanda ichga qabul qilish va
tashqi foydalanish uchun mo’ljallangan. O’tning quruq aralashmasini mato

---

Международный
научный
журнал
№
7
(100),