SONLAR ISHTIROKIDAGI “RAQAMLI TARIX” TA’LIMIY O’YINI O’quvchilaringiz tarix fanida berilgan sonlarni yodlashga erinchoqlik qilayaptimi yoki qiynalayaptimi? Unda o’quvchilaringizni qiziqtirishning samarali yo’llarini havola etamiz. Bizga ma’lumki tarix fanida har bir mavzuda tarixiy yillar, sonlar berilgan bo’lib, ularni to’liq eslab qolishga o’quvchilar qiynalishadi. Agarda o’quvchiga mavzuda berilgan yillar, sonlar bilan bog’liq bo’lgan voqealar, axborotni o’rganib kelish topshirig’i berilsa, to’liq barcha yillar, sonlar bilan bog’liq voqealar, axborotni o’quvchi aytib bera olmaydi. Savol tug’ilishi mumkin. Xo’sh, unda qanday qilib tarix darsligida berilgan yillar, sonlar bilan bog’liq ma’lumotlarni to’liq eslab qolish mumkin:
Birinchi navbatda, o’quvchining nuqtayi nazarida zerikarli hamda soni jihatidan juda ko’p bo’lib tuyilgan tarix darslaridagi sonlarni, yillarni qiziqarli, jozibali qilib ko’rsatib beruvchi turli xil ta’limiy o’yinlar orqali qiziqtirish kerak. O’quvchida qiziqish bo’lmasa, har qanday metod, usulni qo’llamang samara berishi qiyin.
Men tarix darslarida o’zim yaratgan qiziqarli boshqotirmalardan iborat “Raqamli tarix” ta’limiy o’yinidan samarali foydalanishga harakat qilaman.
“Raqamli tarix” ta’limiy o’yini quyidagicha o’tkaziladi:
Geometrik shakllarda berilgan tarixiy voqealarning sodir bo’lgan sanalari, statsitik ma’lumotlar bilan bog’liq bo’lgan sonlar aniqlanadi va mental arifmetika usulida (amallarni noodatiy usullarda hisoblash) shakllar hisoblab chiqariladi. Topilgan noma’lum son izohlanadi.
Tarix darslarida o’quvchilarning matematik savodxonlik, fan-texnika yangiliklaridan xabardor bo’lish kompetensiyasini rivojlantirishga yordam beruvchi “Raqamli tarix” ta’limiy o’yinini mavzuni mustahkamlash va takrorlash vaqtida o’quvchilar yoki guruhlar bilan ishlashda qo’llanishi maqsadga muvofiq.
“Raqamli tarix” ta’limiy o’yinining oltin qoidasi: Takrorlash barcha ilmlarning onasidir. Takrorlash barcha fanlar uchun birdek muhim hisoblanadi. Ammo tarix fanida ma’lumotlar hajmi juda kattaligini hisobga olsak, mavzularni ma’lum vaqt oralig’ida qaytarib turish judayam zarur.
Qiziqarli boshqotirmalardan iborat bo’lgan “Raqamli tarix” ta’limiy o’yinini tarix darslarida qo’llash orqali quyidagi natijalarga erishish mumkin:
Tarix fanini o’rganishning eng murakkab tomonlaridan biri hisoblangan sanalar va statistik ma’lumotlarni o’quvchilarni qiziqtirgan holda ularning xotirasida saqlab qolishida yordam beradi;
Xayolan davrlararo sayohat paydo bo’ladi;
Tarixiy voqealar qaysi davrda yuz berganligini izohlay olish ko’nikmasini shakllantiradi;
Matematik savodxonlikni oshirishga yordam beradi.
“Raqamli tarix” ta’limiy o’yinini 6-sinf Qadimgi dunyo tarixi darsligi bo’yicha namunalar
