Kiyimlarni modellashtirishda innovatsion usullardan foydalanish

---

Kiyimlarni modellashtirishda innovatsion usullardan 
foydalanish 
Hilola Isroilovna Yodgorova 
[e-mail] 
Jizzax politexnika instituti 
 
Annotatsiya: Kiyim-kechak dizayni haqidagi maqolada ko'plab kiyim modellari 
asosiy qismlarning dizaynida sezilarli farqlarga ega emasligi va bir-biridan model 
xususiyatlari bilan aniq farqlanishini ta'minlaydi. Shu sababli, ko'p sonli modellar 
cheklangan miqdordagi asosiy kiyim dizaynlari, asosiy naqshlarni modellashtirish 
bilan ifodalanishi mumkin. 
Kalit so'zlar: Kiyim, detal, model, dizayn, mahsulotlar, modellashtirish, shakl. 
Use of innovative methods in modeling clothes 
Hilola Isroilovna Yodgorova 
[e-mail] 
Jizzakh Polytechnic Institute 
Abstract: In a clothing design article, many clothing models ensure that there 
are no significant differences in the design of the main parts and that they are clearly 
distinguished from each other by the characteristics of the model. Therefore, a large 
number of models can be represented by a limited number of basic clothing designs 
that simulate basic patterns. 
Keywords: clothing, detail, model, design, products, chair modeling, form. 
Kiyimlarni modellashtirish-bu mahsulotning model xususiyatlarini o'zgartirish 
uchun uning asosiy dizaynini o'zgartirish.
Konstruktiv chiziqlar - bu qismlarning kontur chiziqlari (asosan tikuvlar), 
kiyimning sirtini alohida qismlarga (qismlarga) ajratib, uning hajmli shaklini yaratadi 
va tashqi ko'rinishini tavsiflaydi. 
Loyihalash - bu murakkab ijodiy jarayon bo‘lib, unda har qanday buyumning, 
jumladan, kiyimning ham loyihasini ishlab chiqish ko‘zda tutilgan. Kiyimni 
loyihalash deganda, kiyimni tashkil etadigan detallar va materiallar kompleksi, 
shuningdek ularni o‘zaro ulab-tikib, muayyan o‘lchovdagi va shakldagi yaxlit buyum 
holiga keltirish usullari, vositalari tushuniladi. Loyihalash jarayonida buyumning 
hajmli detallarini, tekislikdagi tasvirini hosil qilishdan iborat bo‘ladi. Detallarning 
"Science and Education" Scientific Journal / ISSN 2181-0842
December 2021 / Volume 2 Issue 12
www.openscience.uz
334

---

o‘lchov soni va shakli ular yig‘ilganda xuddi shu o‘lchov va ko‘rinishini beradi. 
Kiyimlarni loyihalashda gavdadan o‘lchov olish qoidalari va o‘lchovlar asosida 
buyum asos chizmasini chizish, so‘ng chizmadan andaza chiqarib tayyorlash 
qoidalarini o‘rgatiladi. Kiyimni loyihalash bilan turli muassasalar shug‘ullanadi. 
Bular - modalar uyi, tikuvchilik korxonalarining tajriba sexlari, maxsus loyihalash 
idoralari, 
ilmiy-tekshirish 
institutlari 
va 
laboratoriyalardir. 
Kiyimlarni 
modellashtirishda kiyim modelini ijod qilish va asosiy andazadan model andazasini 
tayyorlash yo‘llari o‘rgatiladi. Bunda asos chizmasiga eskiz bo‘yicha model 
chiziqlari kiritilib, yangi model andazasi hosil qilinadi. 
Asosiy tuzilmani o'zgartirishning bir necha turlari mavjud: 
1) mahsulot shaklini o'zgartirmasdan 
2) qo'llab-quvvatlash joylari hududida hajmli shaklni o'zgartirmasdan siluetni 
o'zgartirish 
3) geometrik shaklning to'liq o'zgarishi 
4) yengning kesimini o'zgartirish 
5) murakkab shakldagi va dizayndagi yangi kiyim modellarini olish. 
Asosiy tuzilmani strukturaning shaklini o'zgartirmasdan modellashtirish 
quyidagilarni o'z ichiga oladi: vitachkalarni turli yo'nalishlarga o'tkazish, bo'linish 
chiziqlarini o'tkazish, qismlarni birlashtirish yoki keyinchalik ularni kichikroq 
qismlarga bo'lish, burmalarni loyihalash, yon, cho'ntaklar, kichik qismlar, yoqaning 
model xususiyatlarini ishlab chiqish. 
Vitachka - bu konstruktiv texnika bo'lib, uning yordamida mahsulotning hajmli 
shakliga erishiladi va tananing murakkab konfiguratsiyasining tekis materiali bilan 
bir xil o'rnatiladi. Ko'krak qafasi har doim ko'krakning markaziga yo'naltiriladi va 
yeng o`miziga, yon kesmaga, o'rta oldingi chiziqqa, belga, bo'yin chizig'iga 
o'tkazilishi mumkin. 
Kiyim qismlarining konusning kengayishi, dizaynlashtirilgan modelga qarab 
yelkaning chizig'i, ko'krak, bel, tizzalar va pastda har qanday darajada boshlanishi 
mumkin. Kengayish darajasini va kengayish miqdorini aniqlash mahsulot yoki 
"Science and Education" Scientific Journal / ISSN 2181-0842
December 2021 / Volume 2 Issue 12
www.openscience.uz
335

---

chizmaning tashqi ko'rinishi bilan, birinchi navbatda, mahsulotni rasmda sinab ko'rish 
paytida aniqlanadi. Konusning kengayishi ko'pincha parallel bilan birgalikda 
ishlatiladi. 
Murakkab pardalardagi burmalarni modellashtirishda mulyaj usulidan 
foydalanish tavsiya etiladi. 
Mahsulot hajmining oshishi bilan uning qo'llab-quvvatlovchi sirtining ko`rinishi 
o'zgaradi. Ko'krak chizig'idagi shakl va kiyim o'rtasidagi bo'shliqlarning ko'payishi, 
"Science and Education" Scientific Journal / ISSN 2181-0842
December 2021 / Volume 2 Issue 12
www.openscience.uz
336

---

shuningdek, yelka-yostiqchalarning kiritilishi, yelka taglik bilan solishtirganda, orqa 
va old tomonning sirt qismlarini yuzadan kattaroq ajratishga olib keladi, ya'ni orqa 
tomonda yelka sohasida va old tomonda ko'krak chizig'i darajasida sirt egriligini 
pasaytiradi. Bir turdagi kiyim dizaynini boshqa turdagi dizaynga murakkab 
o'zgartirishlar eng yaqin turdagi tipik dizaynlar yordamida amalga oshiriladi. 
Xulosa qilib, shuni qo'shimcha qilish mumkinki, amalda bitta mahsulotda bir 
nechta modellashtirish usullari qo'llanilish mumkin.