Kirsh Texnologiya va dizayn fanining maqsadi va vazifalari

Kurs ishi maqsadi: Maktablarda Texnologiya va dizayn fanining maqsadi va vazifalari hamda metodlari bilan yoritib berish.
Kurs ishi vazifalari:

1. 
   Texnologiya va dizayn fanining maqsadi va vazifalari haqida tushunchasi o’rganish.
   
2. 
   Texnologiya va dizayn faninnng nazariy asoslari, ishlab chiqarishda yangi texnika va ilg’or texnologiyalar bilan talabalarni o’rganish
   
3. 
   Zamonaviy o‘rta ta’lim maktablarida texnologiya va dizayn faninnng o‘qitilishi.
   
4. 
   Texnologiya va dizayn fanining xalq turmishidagi o‘rni o’rganish.
   

Texnologiya va dizayin” darsligi insonlar hayotida muhim o‘rin tutuvchi amaliy texnologiya faoliyatiga tayyorgarlik ko‘rishda muhim o‘rin tutadi. Voyaga yetib, qaysi kasbni egallamang, kim bo‘lmang, “Texnologiya va dizayin” fanidan olgan bilim va ko‘nikmalaringiz Sizga hayotda, albatta, naf keltiradi
Kurs ishi ob’ekti: Zamonaviy o‘rta ta’lim maktablarida texnologiya va dizayn faninnng o‘qitilishi.
Kurs ishi predmeti: Zamonaviy o‘rta ta’lim maktablari hamda umumiy o’rta ta’lim maktablarida texnologiya va dizayn faninnng o‘qitilishi.
Kurs ishi tuzilishi: Kirish, ikki bob(4ta paragraf), xulosa va foydalanilgan adabiyotlar ro’yxatidan iborat.
I. Texnologiya va dizayn fanining maqsadi va vazifalari.
1.1. Texnologiya va dizayn fani haqida tushunchasi.
Fanning maqsadi - bo'lajak texnologiya fani o'qituvcliilarini o'z kasbining mohir ustasi qilib tarbiyalash. ularga yog'och va metallning xususiyatlari to'g'nsida boshlang'ich bilimlarm. ularni rejalash. yo'nish, arralash, teshish, pardozlash ishlari qoi va elektr asboblarining tuzilishi. ishlashi, dastgohlar, elektr va mexanizatsiyalashtirilgan jihozlar, mashinalar elementlari, yangi texnika va llgor texnologiya asoslari, texnologik xaritalar. ulami tuzish va foydalanishni hamda mustaqil O'zbekiston kelajagi boigan har tomonlama barkamol shaxsni tarbiyalashdan iborat.
Fanning vazifasi - talabalarga yog'och va metallami rejalash, yo'nish, analash, teshish, pardozlash ishlari va bu ishlami bajarishda ishlatiladigan qoi va elektr asboblarining tuzilishini, ishlashini, elektr va mexanizatsiyalashtirilgan jihozlarni. mashinalar elementlarini. texnologik xaritalarni tuzishni. dizayn talablari darajasidagi ro'zg'orbop va xaridorgir buyumlami tayyorlashni. elektr bilan ishlovchi sodda uskuna va jihozlar tayyorlashni. uv va xonadonlarni tamirlashda qoilaniladigan zamonaviy qurilish materiallarini; mahsulot ishlab chiqarishni nazorat qilishni, o'lchash va taqqoslash texnologivalarini. texnologiyani ilmiy tashkil etishni o'rgatish dan iborat. Insonlarning o'z ehtiyojlarini qonditish maqsadida iqtisodiy ne’matlar yaratish jarayoni ishlab chiqarish deb yuritiladi. Iqtisodchilar iqtisodiy ne'matlarni ishlab chiqaruvchi korxonalartn - ishlab chiqaruvchilar, ulami isteinol qiluvchilarni esa isteinolchilar deb ataydi. Ishlab chiqaruvchilar. odatda. moddiy va nomoddiy ishlab chiqarish sohalariga bo'linadi. Moddiy sohada moddiy kuiimshdagi mahsulotlar. tovarlar ishlab chiqariladi. Moddiy ishlab chiqarish sohasiga sanoatdagi zavod va fabrikalarni. qishloq xojaligidagi former va dehqon xo jaliklarini misol qilib keltiiish mumkin. Moddiy ishlab chiqarish sohasiga moddiy boyliklarni ishlab chiqaradigan yoki iste’molchilarga yetkazib beradigan hamma tarmoqlar kiradi Sanoat, qishloq xo'jaligi va qurilishda jamiyat uchun zarur ishlab chiqarish vositalari (mashinalar, materiallar. inshoot va h.k) hamda isteinol mollari (oziq-ovqat mahsulotlari. kiyimlar. poyabzal va hokazolari)yaratiladi.
Yuk transporti, ishlab chiqarishga xizmat ko'rsatish bo'yicha aloqa, savdo, umumiy ovqatlanish, moddiy-texnika ta’minoti, tayyorlash va sotish ham moddiy ishlab chiqarish sohasiga kiradi, chunki bular mahsulotlami yaratishda yordam beradi va ulaming realizatsiya qilinishini ta’minlaydi. Xalq xo'jaligining noishlab chiqarish sohasiga aholiga ta’lim berish, tibbiy xizmat ko'rsatish, madaniy-maishiy xizmat ko'rsatish, boshqarish, rejalashtirish va boshqa ijtimoiy zarur vazifalami amalga oshiradigan tarmoqlar kiradi. Bu soha kishilarining texnologiya sharoitini, turmushini yaxshilash xalqnpg farovonligini yuksaltirishga katta ta’sir koisatadi.
0‘zbekiston sanoati ishlab chiqarishi ko‘p tarmoqli bo‘Igan murakkab sohadir. U elektr energetikasi, yoqilg'i, qora va rangli metallurgiya, kimyo va neft kimyosi, mashinasozlik va metallga ishlov berish, qurilish materiallari, to'qimachilik, tikuvchilik va boshqa shu kabi tarmoqlardan iborat Bular sanoatning ikki muhim tarkibiy qismini - og‘ir va yengil sanoatni tashkil qiladi. Og‘ir sanoat tabiiy moddiy boyliklar (mineral xomashyo, neft, toshko'mir, gaz va h.k)ni qazib olish va tayyorlash hamda ulardan turli xil buyumlar tayyorlash uchun ulami qayta ishlash bilan shug'ullanadi. Mamlakatimizda kon sanoati yer bag‘ridagi juda boy rangli metall rudalar, toshko'mir, neft, gaz, qurilish materiallari (ohak, marmar, granit, qum)ni qazib olish va qayta ishlash orqali xalq xo‘jaligi uchun zarur mahsulot ishlab chiqarish bilan shug'ullanadi. Sanoatning ikkinchi muhim tarkibiy qismi bo'lgan yengil sanoat qishloq xo'jalik mahsulotlarini qayta ishlaydigan yetakchi tarmoq bo'lib, xalqning gazlama, kiyim-kechak, poyabzalga bo'lgan ehtiyojini qondiradi.
Mamlakatda yetishtiriladigan paxta, kanop, jun, teri va h.k mahsulotlarining asosiy qismi ana shu sanoatda qayta ishlanadi. Biroq, bu og'ir va yengil sanoat birbiriga bog‘liq bo‘lmasdan mustaqil rivojlanadi degan gap emas, albatta. Og'ir sanoat ishlab chiqaiish vositalari (turli-tuman yigirish, to‘qish dastgohlari, tikish mashinalari va h.k) tayyorlab, yengil sanoatni tez sur'atlarda taraqqiy ettirish bilan birga o‘zi ham rivojlanadi. Bundan tashqari yengil sanoat og‘ir sanoat uchun xomashyo bazasi bo'lib xizmat qiladi. Xalq xo'jaligining barcha tarmoqlarini zamonaviy texnika bilan ta’minlashni ilg‘or mashinasozlik bazasisiz tasavvur qilib bo‘lmaydi. Chunki aynan mashinasozlikda ilmiy-texnik g‘oyalar moddiy jihatdan ro‘yobga chiqariladi, xalq xo'jaligining boshqa tarmoqlaridagi belgilovchi yangi texnologiya qurollari, mashinalar yaratiladi. Bu sohada resurslami tejaydigan prinspial yangi texnologiyalarga keng miqyosda o'tish, texnologiya unumdorligini va mahsulot sifatini oshirish uchun asos solinadi. Aholi uchun madaniy-maishiy va xo'jalikka moijallangan xilma- xil tovarlami tayyorlash, asosiy mahsulotlar chiqarish bilan sanoatning barcha tarmoqlari shug'ullanadi. Sanoatni xomashyo bilan. aholini oziq-ovqat mahsulotlan bilan ta mmlaydi. U o'simhkshunoslik (dalachilik, sabzavotchilik, mevachilik, yem-xashak tayyorlash vah.k) hamda chorvachilik (qora molchilik, qoychilik, parrandachilik, baliqchilik va h.k)ni o'z ichiga oladi. Ishlab chiqarish binotari, inshootlar, turar joylar, yo'llar, kasalxonalar, maktablar va boshqa obyektlarni qurish hamda rekonstruksiya qilishdir Xalq xo'jaligi va aholining xilma-xil yuklami tashish elitiyojini uzluksiz hamda o'z vaqtida ta’minlaydi. Jamiyatning ishlab chiqarish - xo'jalik faoliyatida, aholining madaniy-maishiy ehtiyojlarini qondirishda muhim ahamiyat kasb etadi.
U axborotlarning uzatilishini ta’minlaydi va pochta, telegraf. telefon, radio, televidenivani o‘z ichiga oladi. Moddiy va ma’naviy ne’matlarni yaratish, xizmatlar ko‘rsatish inson hayoti, uning yashashi va kamol topishi uchun moddiy asosdir. Shuning uchun ishlab chiqarishning to'xtovsiz takrorlanishi va uni rivojlantirish har doim eng muhim iqtisodiy qonuniyat va obyektiv zaruriyatdir. Har qanday jamiyatda ishlab chiqarishning amalga oshishi, eng avvalo, uning ro y berishi uchun bu jarayonda qatnashadigan omillar bo'lmog'i lozim. Iqtisodiyotning tizimi va shaklidan qat’i nazav ishlab chiqarish yoki xizmat ko‘rsatishning hamma sohalari uchun umumiy boigan uchta omil: ishchi kuchi, texnologiya qurollari va texnologiya predmetlari bo'lishi shart. Ishchi kuchi deb insonning melniat qilishga bo'lgan aqliy va jismoniy qobiliyatlarining yig'indisiga aytiladi.Ishchi kuchi texnologiya qobiliyatiga ega bo'lgan kishilar uchun xosdir.
Texnologiya qurollari deb inson uning yordamida tabiatga. texnologiya predmetiga ta’sir qiladigan vositalarga aytiladi (mashmaku, sianoklar, traktorlar, qurilmalar, uskunalarvab.). Texnologiya predmel Ian esa bevosita ta'sir qiladigan, ya’ni mahsulot tayyorlanadigan naisalardu (ycr-suv, xomashyo va boshqa turli materiallar). Texnologiya vositalaiini texnologiya predmetlariga ta’sir etish xususiyatiga ko'ra bir nechta kallu gui uhlarga bolish mumkin. Birinchi guruhga mashinalar, mexanizmlar, stanoklar, uskunalar, turli xil apparatlardan iborat texnologiya qurollanni kiritish mumkin. Ulaming yordamida ishchi tabiat ashyolari va kuchlariga bevosita ta'sir qiladi va bu ashyolar ozining iste'moli uchun zarur boigan shaklga keltiradi. lkkinchi guruhga -- materiallami saqlash uchun moljallangan texnologiya vositalari (tizimiar. turli xil bochkalar. quvurlar, omborlar va boshqalar) kiritiladi. Uchinchi guruhga - ishlab chiqarish jarayonida bevosita qatnashmaydigan, lekin unga shart-sharoit yaratib beradigan texnologiya vositalari kiradi. Lekin bu vositalarsiz ishlab chiqarish jarayonining amalga oshishi mumkin emas yoki tola va samarali amalga oshmasligi mumkin. Bularga binolar, yollar va boshqalar mi sol bo la oladi. Ma’lumki, biror mahsulotni ishlab chiqarish uchun resurslar kerak boladi. Ishlab chiqarishga jalb qilingan resurslar faqat manba, zaxira sifatida emas, balki uni harakatga keltiruvclu, unga ta'sir etuvchi omil sifatida ham qaraladi. Shu sababli ishlab chiqarishga jalb etilgan resurslami ishlab chiqarish omil lari deb ham ataladi. Resurslar, odatda, tabiiy. kapital va texnologiya resurslariga bolinadi. Tabiiy resurslarga-havo, suv, quyoshdan kelayotgan issiqlik va yorugiik. yer maydoni. yerosti va yerusti boyliklari, o'simliklar va hayvonot dunyosi. xullas odamlar ehtiyoji uchun zarur boladigan tabiatning barcha ne'matlari kiradi. Kapital resurslar deb inson tomonidan varatilgan va boshqa mahsulot turlarini yaratishga jalb etiladigan resurslarga aytiladi. Iqtisodchilar ulami ishlab chiqarish vositalari deb ham atashadi. Ularga bino va inshootlar. asbob-uskuna va mashina-mexanizmlar. turli-tuman dastgohlar va jihozlar, xomashyolar va boshqalar kiradi. Texnologiya resurslari deganda. texnologiya qilishga layoqatli kishilar, ularni bilimi. ish tajribasi va texnologiya mahorati bilan birgalikda tushiniladi.