İnsulta səBƏb olan risk amiLLƏRİNİN Əhali VƏ İnsultlu xəSTƏLƏr arasinda yayilmasinin müqayiSƏSİ
Yüklə 115,26 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Tədqiqatın material və metodları
- РЕЗЮМЕ СРАВНИТЕЛЬНЫЙ АНАЛИЗ РАСПРОСТРАНЕННОСТИ ФАКТОРОВ РИСКА, ВЫЗЫВАЮЩИХ ИНСУЛЬТ СРЕДИ НАСЕЛЕНИЯ И
- Материалы и методы исследования.
- Результаты .
- Ключевые слова
- Shiraliyeva R.K., Aliyev R.R., Mammadbayli A.K., Sadikhova Z.M., Guliyeva A.İ.
- Materials and methods of study.
|
1
XƏSTƏLƏR ARASINDA YAYILMASININ MÜQAYİSƏSİ Şirə liyeva R.K., Əliyev R.R., Məmmədbəyli A.K., Sadıxova Z.M., Quliyeva A.İ.
Ə.Əliyev adına Azərbaycan Dövlət Həkimləri Təkmilləşdirmə İnstitutunun sinir xəstəlikləri kafedrası, Azərbaycan, Bakı
İnsult bütün dünyada ölümün səbəbləri arasında ikinci, yaşlılarin əlilliyinə görə isə birinci yeri tutur [1,2]. İnkişaf etmiş ölkələrdə son 40 ildə insultla xəstələnmənin səviyyəsinin 42% azalmasına baxmayaraq, inkişaf etməkdə olan ölkələrdə insultla xəstələnmənin səviyyəsi artır [3]. İnkişaf etmiş ölkələrdə bu göstəricilərin azalmasının səbəbi effektiv birincili profilaktika və baş beyni insultları zamanı kəskin dövrdə daha intensiv müalicənin aparılmasıdır [4,5]. Profilaktika serebrovaskulyar xəstəliklərin modifikasiya edilən risk amillərinin təsirinin aradan qaldırılması və ya zəiflədilməsinə əsaslanır [6]. Azərbaycanda insultun və onun risk amillərinin yayılmasına dair bir sıra tədqiqatlar aparılmışdır [7-15]. Bizim tədqiqat işinin məqsədi insulta səbəb olan risk amillərinin insultlu xəstələrdə və əhali arasında yayılmasının müqayisəli təhlilidir. Tədqiqatın material və metodları. Tədqiqat Azərbaycanın şimal-şərqini əhatə etmişdir. Regionda Quba-Xaçmaz iqtisadi rayonu yerləşir. Region əhalisinin xarakteristikası. Quba-Xaçmaz iqtisadi rayonu Siyəzən, Şabran, Quba, Qusar və Xaçmaz inzibati rayonlarını əhatə edir. İqtisadi rayonun ümumi sahəsi 7,66 min kv.km olmaqla ölkə ərazisinin 8,8%-ni təşkil edir. İqtisadi rayon özünəməxsus relyef xüsusiyyətlərinə malikdir. Regionun ərazisi bir-birindən kəskin fərqlənən 4 hündürlük (26 metrdən 4466 metrədək) zonasına – düzənliklər, dağətəyi, orta dağlıq və yüksək dağlıq zonalarına ayrılır. Regionun iqlim şəraiti də bu zonalara müvafiq olaraq müxtəlifdir. Düzənlik zona üçün isti iqlim xarakterikdirsə, dağlıq zona soyuq-rütubətli və soyuq iqlim şəraitinə malikdir [16]. Relyef xüsusiyyətləri və iqlim şəraiti sanki respublikanın kiçildilmiş modelini xatırladır. 2
Azərbaycan Respublikası əhalisinin 2009-cu il siyahıya alınmasının yekunlarına əsasən region əhalisinin ümumi sayı 488,741 min nəfər olmaqla ölkə əhalisinin 5,48%-ni, təşkil edir. Əhalinin 33,99%-i (166,105 min nəfər) şəhərlərdə, 66,01%-i (322,636 min nəfər) kəndlərdə yaşayır. Ən çox şəhər əhalisi Siyəzən rayonunda (65,6%), kənd əhalisi isə Quba rayonunda (75,11%) cəmlənmişdir. Əhalinin 49,84%-ni (243,575 min nəfər) kişilər, 50,16%-ni (245,166 min nəfər) qadınlır təşkil edir. İqtisadi rayonda əhalinin orta sıxlığı hər kv.km.-də 63,8 nəfər təşkil edir, bu da Respublikamızda eyni adlı göstəricidən aşağıdır. Azərbaycanda hər kv.km.-ə düşən əhalinin sayı – 103,0 [17]. Rayonun relyef-iqlim xüsusiyyətlərindən asılı olaraq əhali əsasən Xəzər dənizinin sahillərində yerləşən düzənlik ərazilərdə məskunlaşmışdır [16]. Region əhalisinin 62,6%-ni azərbaycanlılar, 22,4%-ni ləzgilər, 2,1%-ni tatlar, 1,9%-ni türklər, 0,7%-ni yəhudilər, 0,5%-ni ruslar, 9,8%-ni digər millətlər (tatarlar, ukraynalılar, kürdlər, talışlar, gürcülər, saxurlar, avarlar və s.) təşkil edir. Ləzgilər əsasən Qusar rayonunda, türklər və tatlar isə Xaçmaz rayonunda daha çox məskunlaşıblar.
epidemioloji xarakteristikasının və klinik xüsusiyyətlərinin öyrənilməsi, təşkilati- metodik problemlərin qiymətləndirilməsi məqsədilə Ə.Əliyev adına Azərbaycan Dövlət Həkimləri Təkmilləşdirmə İnstitutunun Sinir Xəstəlikləri kafedrasının rəhbərliyi altında bir neçə rayonda populyasion-epidemioloji İnsult registri keçirilməyə başlanmışdır. 2007-2009-cu illər ərzində İnsult registri proqramı ilə Siyəzən rayonunda baş beyni insultunun əsas epidemioloji göstəriciləri və risk amilləri öyrənilmişdir [12,13]. Tədqiqat aparılan illər ərzində 173 insultlu xəstə qeydə alınmışdır. Siyəzən Rayon Statistika İdarəsinin 01.01.2008-ci il məlumatına əsasən rayon əhalisinin sayı 37201 nəfər olmuş və Azərbaycan Respublikası əhalisinin 2009-cu il siyahıya alınmasının yekunlarına əsasən bu say 37654 nəfərə çatmışdır. Rayon əhalisinin 49,16%-ni kişilər, 50,84%-ni qadınlar təşkil edir. Rayon əhalisinin 65,6%-i şəhərdə, 34,4%-i kəndlərdə yaşayır [17]. Tədqiqat zamanı Amerika Nevrologiya Akademiyasının (American Academy of Neurology) [18] və Amerika Ürək Assosiasiyası/Amerika İnsult
3
Assosiasiyasının (American Heart Association/American Stroke Association ) [19] nəşrlərində göstərilən insultunun risk amillərinin insultlu xəstələrdə yayılması öyrənilmişdir. Bu məqsədlə bütün xəstələr maksimal dərəcədə mümkün olan kompleks şəkildə kliniki-nevroloji müayinədən keçirilmişdir. Xəstələrin şikayətləri, anamnestik məlumatlar, laborator (qanın, sidiyin və likvorun ümumi və biokimyəvi müayinələri), instrumental və neyrovizualizasion müayinələrin nəticələri diqqətlə araşdırılmışdır. İqtisadi rayonun əhalisi arasında baş beyni insultuna səbəb olan risk amillərinin yayılması öyrənilmişdir. 55 yaşdan yuxarı hər 10 ildən bir həm ilkin, həm də təkrar insultun rastgəlmə tezliyi iki dəfə artdığından [18], tədqiqatın obyekti 40-49 yaşlı əhali olmuşdur. Tədqiqat 2008-2010-cu illər ərzində aparılmışdır. Tədqiqat zamanı kafedra tərəfindən tərtib edilən xüsusi müayinə formasından istifadə edilərək Quba-Xaçmaz iqtisadi rayonunda məqsədyönlü seçimlə (reprezentativliyi təmin etməklə) 40-49 yaşlı əhalinin 3%-ni əhatə etməklə (əhalinin sayı 488,741 min nəfər, 40-49 yaşlı əhali orta hesabla 60 min) müayinə aparılmışdır. 1821 nəfər müayinədə iştirak etmişdir. Müayinə formasına fiziki aktivliyi qiymətləndirmək üçün tərtib edilmiş beynalxalq sorğu anketi (International Physical Activity Questionnaire) də əlavə edilmişdir [20,21]. Göstəriş olduqda laborator, instrumental metodlardan və tibbi sənədlərdəki qeydlərdən istifadə edilərək risk amillərinin dürüstlüyü yoxlanılmışdır. İnsultlu xəstələr və region əhalisi arasında insultun risk amillərinin müqayisəli təhlili aparılmışdır. Tədqiqatın nəticələri. Siyəzən rayonunda 3 il ərzində qeydə alınmış 173 insultlu xəstədə risk amillərinin xüsusi çəkisi Cədvəl 1-də göstərilmişdir. Cədvəl 1. Baş beyni insultu ilə xəstələnənlərdə aşkar edilən risk amillərinin rast gəlinmə tezliyi (2007-2009-cu illər)
Risk amilləri Xəstələrin sayı Xüsusi çəki (p±m;%) ü.s. k
ü.s. k q Arterial hipertenziya 153
69 84
88,4±2,4 81,2±4,2 95,5±4,9 Ürəyin işemik xəstəliyi 64 34
30 37,0±3,7 40±5,3 34,1±5,1 4
Siqaret çəkmə 32 32
0 18,5±3,0 37,7±5,3 0 Hiperxolestrerinemiya 22 18
4 12,7±2,5 21,2±4,4 4,6±2,2
Şəkərli diabet 33
13 20
19,1±3,0 15,3±3,9 22,7±4,5 Anamnezdə tranzitor işemik həmlə 21
8 13
12,1±2,5 9,4±3,2
14,8±3,8 Anamnezdə insult 33 19
14 19,1±3,0 22,4±4,5 8,1±2,9
Psixoemosional gərginlik 17
6 11
9,8±2,3 7,1±2,8
12,5±3,5 Səyirici aritmiya 12 3
6,9±1,9 3,5±1,99 10,2±3,2 Alkoholdan sui istifadə 13 13
0 7,5±2,0
15,3±3,9 0
Qeyd: ü.s. – ümumi say, k – kişi, q – qadın (burada və sonrakı cədvəllərdə)
Cədvəl 1-dən göründüyü kimi insultlu xəstələr arasında ən çox rast gəlinən risk amilləri arterial hipertenziya (AH), ürəyin işemik xəstəliyi (ÜİX), şəkərli diabet (ŞD), anamnezdə insult və siqaret çəkmə olmuşdur. Kişilər arasında daha çox AH, ÜİX, siqaret çəkmə, anamnezdə insult, hiperxolesterinemiya olmuşdur, qadınlarda isə daha çox AH, ÜİX, ŞD, anamnezdə tranzitorişemik həmlə (TİH) rast gəlinmişdir. Siqaret çəkmə və alkoholdan sui istifadə ancaq kişilərdə qeydə alınmışdır. Cədvəl 2-də əhali arasında insultun risk amillərinin payı göstərilmişdir. Cədvəl 2. Baş beyni insultunun risk amillərinin əhali arasında yayılması (2008-2010-cu illər)
Risk amilləri Əhali Xüsusi çəki (p±m; %) ü.s. k
ü.s. k q Fiziki inaktivlik 679
287 392
37,3±1,1 32,0±1,6 42,5±1,6 Psixoemosional gərginlik 337 143
194 18,5±0,9 15,9±1,2 21,0±1,3 Valideynlərdən birinin anamnezinda insult 333 162
171 18,3±0,9 18,0±1,3 18,5±1,3 Hər iki valideynin anamnezində insult 102 49
53 5,6±0,5
5,5±0,8 5,7±0,8
Arterial hipertenziya 296
154 142
16,3±0,9 17,2±1,3 15,4±1,2 Siqaret çəkmə 286 282
4 15,7±0,9 31,4±1,6 0,43±0,2 ÜİX 190
103 87
10,4±0,7 11,5±1,1 9,4±0,96 Piylənmə 181 74
107 9,9±0,7
8,2±0,9 11,59±1,1 Şəkərli diabet 98
56 42
5,4±0,5 6,2±0,8
4,6±0,7 Alkoholdan sui istifadə 42 42
0 2,3±0,4
4,7±0,7 0 Anamnezdə insult 19 12
7 1,04±0,2 1,34±0,38 0,76±0,29 Anamnezdə TİH 8 4 4 0,4±0,15 0,45±0,2 0,4±0,2
Səyirici aritmiya 3 2 1 0,2±0,1
0,2±0,15 0,1±0,1
5
Əhali arasında insultun ən çox rast gəlinən risk amilləri fiziki inaktivlik, psixoemosional gərginlik, valideynlərin anamnezində insult, AH, siqaret çəkmə və s. olmuşdur. Kişilər arasında daha çox rast gəlinən risk amili fiziki inaktivlik, siqaret çəkmə, valideynlərin anamnezində insult, AH, psixoemosional gərginlik, ÜİX, qadınlarda isə fiziki inaktivlik, psixoemosional gərginlik, valideynlərin anamnezində insult, AH, piylənmə və s. olmuşdur. Cədvəl 3-də insultlu xəstələr və əhali arasında aşkarlanan əsas risk amillərinin müqayisəsi verilmişdir. Cədvəl 3. İnsultun risk amillərinin əhali və insultlu xəstələr arasında yayılması fərqi
Risk amilləri m Xüsusi çəki (p±m; %) ü.s. k
ü.s. k q AH ə 296 154 142
16,3±0,9 17,2±1,3 15,4±1,2 x 153 69 84
88,4±2,4*** 81,2±4,2*** 95,5±4,9*** ÜİX
ə 190
103 87
10,4±0,7 11,5±1,1 9,4±0,96 x 64 34 30
37,0±3,7*** 40,0±5,3*** 34,1±5,1*** Siqaret çəkmə ə 286
282 4 15,7±0,9 31,4±1,6 0,43±0,2 x 32
32 0 18,5±3,0* 37,7±5,3* 0 ŞD ə 98
56 42
5,4±0,5 6,2±0,8
4,6±0,7 x 33 13 20
19,1±3,0*** 15,3±3,9** 22,7±4,5*** Anamnezdə TİH ə 8 4 4 0,4±0,15 0,45±0,2 0,4±0,2
x 21
8 13
12,1±2,5*** 9,4±3,2*** 14,8±3,8*** Anamnezdə insult ə 19 12 7 1,04±0,2 1,34±0,38 0,76±0,29 x 33
19 14
19,1±3,0*** 22,4±4,5*** 8,1±2,9*** Psixoemosional gərginlik ə 337
143 194
18,5±0,9 15,9±1,2 21,0±1,3 x 17 6 11
9,8±2,3*** 7,1±2,8** 12,5±3,5** Səyirici aritmiya ə 3
1 0,2±0,1
0,2±0,15 0,1±0,1
x 12
3 9 6,9±1,9*** 3,5±1,99* 10,2±3,2** Alkoholdan sui istifadə ə 42 42 0 2,3±0,4 4,7±0,7 0 x 13 13
0 7,5±2,0** 15,3±3,9** 0
Qeyd: *p>0,05, **p<0,05, ***p<0,001; * - əhali arasında risk amillərinin yayılmasına görə fərqi, x – xəstələr, ə - əhali.
6
Müqayisə aparılarkən aydın olmuşdur ki, risk amillərinin çoxu (AH, ÜİX, ŞD, anamnezdə TİH, insult, səyirici aritmiya və alkoholdan sui istifadə) gözlənildiyi kimi insultlu xəstələrdə əhali ilə müqayisədə üstünlük təşkil etmişdir. Bu risk amillərinin əhali və insultlu xəstələr arasında yayılmasının cinsə görə də bir birindən statistik dürüst fərqləndiyi aşkar edilmişdir. Maraqlı olsa da, psixoemosional gərginliyin əhali arasında insultlu xəstələrlə müqayisədə daha çox yayılması aşkarlanmışdır. Kişi və qadın xəstələrdə də əhali ilə müqayisədə psixoemosional gərginliyin az rast gəlindiyi qeyd edilmişdir. Siqaret çəkmə müqayisə edilərkən insultlu xəstələr və əhali arasında onun yayılması bir-birindən statistik dürüst fərqlənməmişdir. Səyirici aritmiyanın xüsusi çəkisi kişi xəstələr arasında əhali ilə müqayisədə statistik dürüst fərqlənməmişdir, qadın xəstələr arasında isə əhali ilə müqayisədə statistik dürüst fərq aşkar edilmişdir. Tədqiqat zamanı bəzi risk amillərinin müqayisə edilməməsi, onların bu və ya digər səbəbdən tədqiqat qruplarından birində öyrənilməməsi olmuşdur.
əhali arasında (kişilər arasında) çox yayılmışdır. Bu baxımdan insultlu xəstələrdə siqaret çəkmənin yayılması ilə müqayisə statistik dürüst fərq verməmişdir. Beləliklə, əldə edilən nəticələr bir daha profilaktik tədbirlərin əhatə dairəsinin genişləndirilməsinin, əhali arasında serebrovaskulyar xəstəliklərə səbəb olan zərərli vərdişlər və onların korreksiyası haqqında biliklərin artırılması üçün maarifləndirmə işlərinin aparılmasının vacibliyini göstərir.
1.
Johnston SC, Mendis S, Mathers CD. Global variation in stroke burden and mortality: estimates from monitoring, surveillance, and modelling. Lancet Neurol 2009; 8:345–54. 2.
disease and cancer. Lancet 2001; 357:1612–6. 3.
Feigin VL, Lawes CM, Bennett DA, Barker-Collo SL, Parag V. Worldwide stroke incidence and early case fatality reported in 56 population-based studies: a systematic review. Lancet Neurol 2009; 8:355–69. 4.
Котова Е.Ю. Клинико-эпидемиологическая характеристика, ведущие факторы риска, характер течения инсульта в г. Ульяновске (по данным Регистра инсульта): Автореферат дис. … канд. мед. наук. Москва, 2009, 26 с.
7
5. Хачински В. Роль невролога в решении проблемы инсульта: прошлое, настоящее и будущее // Журнал Неврологии и психиатрии им. С.С.Корсакова, 2003, №9, с. 30- 35.
6.
Шевченко О.П., Праскурничий Е.А., Яхно Н.Н., Парфенов В.А. Артериальная гипертония и церебральный инсульт. Москва: Реафарм, 2001, 200 с. 7.
Варакин Ю.Я., Кипиани М.И., Мола-заде Н.З. Распространенность и структура цереброваскулярных заболеваний в различных регионах СССР по данным одномоментного эпидемиологического исследования // Журнал невропатологии и психиатрии, 1990, №1, с. 7-10. 8.
инсульта: Дис. … канд. мед. наук. Баку, 2008. 145 с. 9.
Бадалова У.Т., Магалов Ш.И., Алекперова С.П. Состояние липидного обмена у больных ишемическим инсультом с сопутствующим сахарным диабетом и без него / Материалы научной конференции посвященной 80-летию со дня рождения профессора З.М.Салаевой, 2003. с. 61-62. 10.
кровообращения у больных ишемическим инсультом // Сагламлыг, 2006, №10. сящ. 75-78.
11.
Султанова Ф.А., Халилова Д.М., Алекперова С.П. К вопросу этиологии ишемических инсультов в молодом возрасте / Материалы научной конференции посвященной 80-летию со дня рождения профессора З.М.Салаевой, 2003. с. 151- 154. 12.
Алиев Р.Р., Ширалиева Р.К. Анализ факторов риска у больных с мозговым инсультом // Медицинский Журнал, 2010, №1 (2), с. 6-9. 13.
Алиев Р.Р., Ширалиева Р.К. Эпидемиология и факторы риска инсульта в Сиязаньском районе Азербайджанской Республики // Вестник проблем биологии и медицины, 2011, вып. 3, т. 3(89), c. 34-37. 14.
olan risk amillərinin yayılması // Azərbaycan təbabətinin müasir nəaliyyətləri, 2012,№2, s.127-131. 15.
fərqləri // Azərbaycan təbabətinin müasir nəaliyyətləri, 2013,№3, s.121-125. 16.
Quba-Xaçmaz iqtisadi rayonu.
Vikipediya. Açıq
ensiklopediya. http://az.wikipedia.org/wiki/Quba-Xaçmaz_iqtisadi_rayonu. 17.
siyahıya alınması 2009-cu il, I hissə. Bakı: 2010, 566 s. 18.
American Academy of Neurology. Continuum. Acute stroke management. April 2003, v.9, №2, p.53-68. 19.
Goldstein L., Adams R., Alberts M., Appel L., et al. Primary prevention of ischemic stroke: A guideline from the American Heart Association/American Stroke Association Stroke Council // Stroke, 2006, v.37, p.1583-1633. 20.
Quarterly for Exercise and Sport, 2000, v. 71(2), p.114-120. 21.
Craig C., Marshall A., Sjöström M., Bauman A, et al. International Physical Activity Questionnaire: 12-country reliability and validity // Medicine & Science in Sports & Exercise 2003, v. 35(8), p.1381-1395.
8
РИСКА, ВЫЗЫВАЮЩИХ ИНСУЛЬТ СРЕДИ НАСЕЛЕНИЯ И ПАЦИЕНТОВ, СТРАДАЮЩИХ ОТ ИНСУЛЬТА Ширалиева Р.К., Алиев Р.Р, Мамедбейли А.К., Садыхова З.М., Гулиева А.И. Кафедра нервных болезней Азербайджанского Государственного Института Усовершенствования Врачей имени А.Алиева, Баку, Азербайджан
Инсульт занимает второе место в мире среди причин смертности и первое место по инвалидности в пожилом возрасте. Был
проведен ряд
исследований по
распространенности инсульта и его факторов риска в Азербайджане. Целью нашего исследования является сравнительный анализ распространенности факторов риска, ведущих к инсульту, среди пациентов, страдающих от инсульта, и населения.
регионе Азербайджана. Это регион Губа-Хачмазского экономического района. В рамках программы регистра инсульта, в 2007-2009 гг были
изучены основные эпидемиологические показатели и факторы риска в Сиязанском районе. В годы проведения исследования были зарегистрированы 173 пациентов, страдающих от инсульта. Среди населения этой зоны были изучены факторы риска, приводящие к инсульту головного мозга. Исследование, проведенное в 2008-2010 гг, охватило возрастную группу от 40 до 49 лет. Исследование, проводимое с использованием специальной анкеты, охватило 3% населения в возрасте 40-49 лет (население района составляет 488,741 человек, в то время как число людей в возрасте 40-49 лет составило 60,000 человек), выбранных специально для этой цели (путем обеспечения репрезентативности). В исследовании приняли участие 1821 человек. В дополнении к анкете была добавлена международная анкета по оценке физической активности. По показаниям была оценена достоверность факторов риска с использованием лабораторных и инструментальных методов, а также заметок в медицинских документах. Был проведен сравнительный анализ факторов риска среди пациентов, страдающих от инсульта, и населения региона. Результаты . Сравнительный анализ показал, что большинство факторов риска (артериальная гипертензия, ишемическая болезнь сердца, сахарный диабет, транзиторная ишемическая атака и инсульт в анамнезе, мерцательная аритмия и злоупотребление алкоголем) были распространены среди пациентов, страдающих от инсульта, по сравнению с населением. Интересно то, что эмоциональное напряжение распространено больше среди населения, чем среди пациентов, страдающих от инсульта. Была выявлена разница в статистической достоверности по количеству курильщиков среди населения и пациентов, страдающих от инсульта. Что касается мерцательной аритмии, статистическая достоверность доли мужчин среди пациентов, по сравнению с населением, не была отмечена, в то время как была выявлена разница в статистической достоверности доли женщин среди пациентов, относительно к населению. Так как некоторые факторы риска были изучены в одной из групп исследования, их сравнительный анализ не был проведен.
. На основе полученных данных можно отметить, что количество курильщиков наиболее распространено среди населения (мужчин). С этой точки зрения,
9
сравнение распространенности курения среди пациентов, страдающих от инсульта, не дало никакой статистической достоверности. Таким образом, полученные результаты еще раз доказали важность расширения зоны охвата профилактических мероприятий, а также проведения осведомительных работ для повышения знаний об устранении вредных привычек, приводящих к цереброваскулярным заболеваниям. Ключевые слова : инсульт, фактор риска, распространенность, регистр инсульта.
COMPARATIVE ANALYSIS OF STROKE-RELATED RISK FACTORS PREVALENCE AMONG POPULATION AND STROKE-AFFECTED PATIENTS Shiraliyeva R.K., Aliyev R.R., Mammadbayli A.K., Sadikhova Z.M., Guliyeva A.İ.
Traning Institute for Doctors named after A.Aliyev, Baku, Azerbaijan Stroke is the second in the world among causes of death and first as a factor of disability among elderly people. A number of studies were carried out for the prevalence of the stroke and its risk factors in Azerbaijan. The purpose of our study is the comparative analysis of stroke-related risk factors prevalence among stroke-affected patients and the population.
the region of the Guba-Khachmaz economic region. The main epidemiological indicators and risk factors were studied in the Siyazan region in 2007-2009 as part of the stroke register program. 173 stroke-affected patients were registered in the years of the study. Risk factors that lead to stroke were studied among the population of this economic region. The study held in 2008-2010 covered an age group of 40-49. The study, carried out with the use of a special questionnaire, covered 3% of the population at the age of 40-49 (the population of the region is 488,741 people, while the number of people at the age of 40-49 made 60,000 people), selected specially for the purpose (by ensuring representation). The study involved 1821 people. An international physical activity questionnaire was attached to the special form. The reliability of the risk factors was assessed when necessary with the use of laboratory and instrumental methods, as well as based on medical documents. The comparative analysis of risk factors among stroke-affected patients and the population of the region was held. Results. Comparative analysis showed that the majority of risk factors (hypertension, coronary heart disease, diabetes, transient ischemic attack and stroke in the history, atrial fibrillation and alcohol abuse) were common among patients suffering from stroke, compared to the population. The interesting fact is that emotional stress is more prevalent in the population than among patients suffering from stroke. The difference of statistical significance was found in the number of smokers in the population and in patients suffering from stroke. With regard to atrial 10
fibrillation, the statistical reliability of the proportion of men among the patients compared with the population was not marked, while the difference was found in the statistical reliability of the proportion of women among patients with respect to the population. Since some of the risk factors were studied in one of the groups of the study, their comparative analysis was not conducted. Discussion. Based on these results it can be noted that the number of smokers is most common among the population (men). From this point of view, the comparison of the prevalence of smoking among patients suffering from stroke did not give any statistical difference. Thus, the results proved once again the importance of expanding coverage of preventive measures, as well as holding information works to raise awareness on elimination of bad habits that lead to cerebrovascular diseases. Keywords: stroke, risk factor, prevalence, stroke register Yüklə 115,26 Kb. Dostları ilə paylaş:
|