Imkoniyati cheklangan bolalar bilan ishlashda ota-ona

JOURNAL OF NEW CENTURY INNOVATIONS 
http://www.newjournal.org/ 
 
Volume–13_Issue-1_September_2022
 
48 
yurtimizda ham imkoniyati cheklangan shaxslarga yurtboshimiz tomonidan juda ko‘p 
shart-sharoitlar yaratilmoqda va ularning sog’lom shaxslardan ajralmasliklari uchun 
qo‘llab-quvvatlamoqda. Imkoniyati cheklangan bu har xil kasallik turiga bo‘linadi. 
Bular; 
1. Eshitish(kech-kar,eshitish zaif,kar). 
2.Ko‘rish (ko‘rish qobiliyati zaif ko‘r). 
3. Nutq(turli darajada) aql. 
4.Kechikkan psixoverbal rivojlanish(ZPR). 
5.Mushak-sklet tizimi. 
6. Hissiy-irodaviy soha turlariga bo‘linadi. Bizning tanlagan mavzuyimiz 
imkoniyati cheklangan bolalar bilan ishlashda ota-ona va maktabgacha ta’lim tashkiloti 
hamkorligi. Biz bu mavzuda imkoniyati cheklangan bolaga ota-ona va maktabgacha 
ta’lim tashkilotidagi hamkorlik qay darajada muhim va bolaning hayotida qanday 
imkoniyatlarni yaratadi shular haqida to‘xtalib o‘tamiz. 
Eshitishda nuqsoni bor bolalar ko ‘pincha nutq faoliyatida muammolari borligi 
bilan tengdoshlari qatoridan ajralib turadi. Chunki bolaning nutqi eshitish orqali 
rivojlanadi. Maktabgacha ta’lim tashkilotlariga borgan eshitishida nuqsoni bor bola 
guruhda ko‘p tendoshlari tarafidan kamsitilishi orqali ulardan ta’limiy faoliyatlarda 
orqada qoladi va bolaning o‘zida qo‘rquv paydo bo‘lib qoladi. Bu vaziyatda guruh 
tarbiyachi pedagogi ham psixologik mahoratga ega bo‘lishi kerak.
RESULT 
Bola uchun ota-ona hamkorligi juda ham muhim ayniqsa bu imkoniyati 
cheklangan bo‘lsa. Bolaning tarbiylanishida va sog’lom o‘sib ulg’ayishida oilaning 
o‘rni beqiyosdir. 
So‘nggi yillarda jamiyatning nogiron kishiga ya’ni imkoniyati cheklangan 
shaxsga munosabati tubdan o‘zgara boshladi, uni jamiyatning teng huquqli va munosib 
a’zosi deb tan olindi lekin baribir ham bugungi kunda imkoniyati cheklangan 
shaxslarning o‘zining qo‘shimcha muammolari bor. Odatda, oilada imkoniyati 
cheklangan bola tug’ilishi bilan ota-ona tashvishga tushadi va moddiy, maishiy, 
moliyaviy muammolari ko‘payadi.Shu vaziyatda ko‘pincha bola tengdoshlariga 
qo‘shilmaslik oqibatida o‘z qobig’iga o‘ralib qolib ketadi. Masalan bir oilada 
imkoniyati cheklangan bola tug’ilsa u kamdan kam holatlarda bolani ota-ona 
qo‘rqmasdan ta’lim tashkilotlariga qo‘sha oladi. Keyingi tarafini ko‘radigan bo‘lsak 
ota-ona ko‘pincha bolasi imkoniyati cheklangan bo‘lganligidan uyaladi bunday 
vaziyatlarda ko‘pincha Bolani ota-onasi o‘zim ta’lim va tarbiya beraman deb bolasini 
ta’lim tashkilotlariga qo‘shmaydi va odamlarni ko‘ziga ko‘rsatmaydi bola o‘zi bilan 
o‘zi qolib ketish natijasida sezilarli darajada yomon oqibatlar kuzatiladi. Biz 
imkoniyati cheklangan bolalar bilan ishlashda ota-ona hamkorligi qanchalik 
muhimligini ko‘rib chiqamiz. 

---