344-modda. Ish beruvchining yetkazilgan zarar miqdorini va uning kelib chiqish sababini aniqlash majburiyati Muayyan xodimlar tomonidan yetkazilgan zararning o‘rnini qoplash to‘g‘risida qaror qabul qilishdan oldin ish beruvchi yetkazilgan zararning miqdorini va uning kelib chiqish sabablarini aniqlash uchun ushbu Kodeksning 302 — 311-moddalarida nazarda tutilgan tartibda xizmat tekshiruvi o‘tkazishi shart.
Zararning kelib chiqish sabablarini aniqlash uchun xodimdan yozma tushuntirish talab qilish majburiydir. Xodimning tushuntirish berishdan bosh tortishi uning ish beruvchiga zarar yetkazganlik uchun moddiy javobgarlikka tortilishiga monelik qilmaydi va hozir bo‘lgan guvohlar ko‘rsatilgan holda dalolatnoma bilan rasmiylashtiriladi.
345-modda. Etkazilgan zararning miqdorini aniqlash Ish beruvchiga yetkazilgan zarar miqdori buxgalteriya hisobi ma’lumotlari asosidagi haqiqiy yo‘qotishlar bo‘yicha belgilanadi.
Ish beruvchining asosiy fondlarga (vositalarga) taalluqli bo‘lgan mol-mulkiga yetkazilgan zarar miqdori belgilangan normalarga ko‘ra eskirish chegirib tashlangan, moddiy qimmatliklarning balans qiymatidan (tannarxidan) kelib chiqqan holda hisoblab chiqariladi.
Ish beruvchining asosiy fondlarga (vositalarga) taalluqli mol-mulki o‘g‘irlangan, kamomad bo‘lgan, qasddan yo‘q qilingan yoki qasddan buzilgan taqdirda zararning miqdori zarar aniqlangan kunda ushbu hududda amalda bo‘lgan bozor narxlari bo‘yicha hisoblab chiqariladi. Boshqa hollarda zararning miqdori u yetkazilgan kuni mazkur hududda amalda bo‘lgan bozor narxlari bo‘yicha hisoblab chiqariladi.
Qonunchilikda ish beruvchiga o‘g‘rilik, mol-mulkning ayrim turlari va boshqa moddiy qimmatliklar kamomadi yoki yo‘qotilganligi tufayli yetkazilgan zarar miqdorini aniqlashning alohida tartibi, shu jumladan ish beruvchiga yetkazilgan zararning haqiqiy miqdori uning nominal miqdoridan ko‘p bo‘lgan hollarda zararni bir necha karra baravar hisoblab chiqarishning alohida tartibi belgilanishi mumkin.
346-modda. Xodim tomonidan zararning o‘rnini ixtiyoriy ravishda qoplash Ish beruvchiga zarar yetkazganlikda aybdor bo‘lgan xodim zararning o‘rnini ixtiyoriy ravishda to‘liq yoki qisman qoplashga haqli.
Zararning o‘rnini ixtiyoriy ravishda qoplash ushbu Kodeksda nazarda tutilgan doirada amalga oshiriladi.
Xodimning va ish beruvchining kelishuviga binoan zararning o‘rnini bo‘lib-bo‘lib to‘lash asosida qoplashga yo‘l qo‘yiladi. Bunday holda xodim ish beruvchiga zararning o‘rnini qoplash to‘g‘risidagi yozma majburiyatni to‘lovlarning aniq muddatlarini ko‘rsatgan holda taqdim etadi. Agar zararning o‘rnini ixtiyoriy ravishda qoplash to‘g‘risida notarial tasdiqlangan majburiyatni bergan xodim mehnat munosabatlarini tugatgan bo‘lsa va zararning o‘rnini qoplashdan bosh tortsa, qoplanmagan qarz notariusning ijro xatlariga asosan undiriladi.
Xodim yetkazilgan zararning o‘rnini qoplash uchun ish beruvchiga uning roziligi bilan bahosi teng bo‘lgan mol-mulk berishi yoki shikastlangan mol-mulkni tuzatib berishi mumkin.
