I. M. Mustafayev O‘zbekiston Respublikasi Fanlar akademiyasi Botanika instituti katta

Vegetativ kurtak
Qobiqlar
Boshlang‘ich 
barglar
Boshlang‘ich 
kurtaklar
O‘sish konusi
Boshlang‘ich 
gul
Generativ kurtak
3.10-rasm.
Kurtakning tuzilishi.
3.11-rasm.
Barglarning xilmaxilligi.
3.12-rasm.
Barglarning tomirlanishi.
Parallel Yoysimon To‘rsimon Patsimon
3.13-rasm.
Barglarning 
novdada joylashuvi.
Navbat bilan Qarama-qarshi Halqasimon

---

53
har bir bo‘g‘imining ikki tomonida bir-biriga qarama-qarshi joy
-
lashadi. Sambitgul, qirqbo‘g‘im kabi o‘simliklar poyasining har 
qaysi bo‘g‘imida ikkitadan ortiq barg halqasimon joylashadi. 
Barglar oddiy va murakkab bo‘ladi. Barg bandida bitta barg 
joylashsa, bunday barg 
oddiy barg
deyiladi. Oddiy bargli o‘sim-
liklarga olma, nok, o‘rik, shaftoli, tut, tok, g‘o‘za, terak misol bo‘la-
di. Bitta barg bandida bir nechta bargchalar bandchalari orqali 
joylashgan bo‘lsa, bunday barglar 
murakkab barg
deyiladi.
Murakkab barglar
Uch bargchali Panjasimon Toq patsimon Juft patsimon
Ko‘pchilik o‘simliklarda novdalar qo‘shimcha vazifalarni bajarishga moslashib, o‘z shaklini 
o‘zgartirgan. Shakli o‘zgargan novdalar oziq modda to‘plash, tabiatning noqulay sharoitlaridan 
himoyalash va o‘simlikning ko‘payishiga xizmat qiladi.
Shakli o‘zgargan 
yerusti novdalar
Shakli o‘zgargan 
yerosti novdalar
Tikan
Ildizpoya
Gajak
Tugunak
Gul
Piyozbosh
XULOSA CHIQARAMIZ
•
Novda o‘simliklarning yerusti organi bo‘lib, poya, barg va kurtaklardan iborat. Novdaning 
har bir qismi funksional jihatdan bir-biri bilan bog‘langan. 
YANGI BILIMLARNI QO‘LLAYMIZ