I fəSİL. TÜTÜn haqqinda üMÜMİ MƏlumat



Yüklə 1,01 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə4/7
tarix31.01.2017
ölçüsü1,01 Mb.
#6851
1   2   3   4   5   6   7

riskinin yüzdə 17% azaldığını göstərdi. Mütəxəssislər bu vəziyyəti balıqdakı yağ turşularının 

müxtəlif  bucaqlardan beyin fəaliyyətləri üçün əhəmiyyətli olması ilə açıqlayır.

51 

  Qingdao  Universiteti  Tibb  Fakültəsindən  Prof.  Dongfeng  Zhang  "Yüksək  nisbətdə  balıq 



istehlakı depressiyanın ilk mərhələlərinin dayandırılmasında faydalı ola bilər. 

 

48



The Journal of Psychiatry and Neurological Sciences,2015:119-126 Ebru Erginbas Kender, Goksen Yuksel, Can Ger, Urun Ozer 

(www.scopmed.org) 

49 

Depresyon son araştırmalar 



,

www.e-psikiyatri.com/.../depresyon-eriskin-psikiyatri 

50 

Kessler RC, Price RH, Wortman CB (1985) Social factors in psychopathology: Stress, social support and coping processes.Ann 



Rev Psychol, 531-572.1985(/www.researchgate.net/) 

51

Goodyer  IM,  Herbert  J,  Tamplin  A.  (2000)  First-episode  major  depression  in  adolescents:  Affective,  cognitive  and  endocrine 



characteristics of risk status and predictors of onset.Br J Psychiatry, 142-149(bjp.rcpsych.org/content) 

28 

                                   

 Bu  əlaqənin  balığın  növüylə  dəyişib  dəyişmədiyini  görmək  üçün  daha  çox  araşdırma 

aparılması lazımdır.

 

   İngilis  Guardian  qəzeti  depressiyanın  səbəblərinə  bağlı  bir  araşdırma  yazısı  nümayiş  etdi. 



Araşdırmaya  görə  depressiyanın  səbəbi  fizioloji  narahatlıqlar  ola  bilər.

52 


Depressiya  və 

bipolyar pozuntu  narahatlığı yaşanan şəxslərin bədənində də iltihab nisbəti artır.

 

Romatizma  oynaq  iltihabı  yaşayan  insanların  çoxunda    depressiya  müşahidə  olunur.O 



cümlədən  depressiya  yaşayan  şəxslərdə  iltihab  nisbətinin    yüksək  olduğunu,  iltihablı 

bədənlərdə depressiya əlamətləri müşahidə edildiyi ortaya qoyuldu.

 

  Təhsil  səviyyəsi  yüksək  olanlarda  depressiya  riskinin  artdığı  müəyyən  olundu.



53 

Araşdırmaçılardan  Piet  Bracke,  yüksək  səviyyədə  təhsil  alanların  işlərinə  motivasiya  ola 

bilmədiyini  və  təhsil  müddətində  əldə  etdikləri  bacarıqlarını  tam  mənasıyla  istifadə  edə 

bilmədikləri üçün stressə girdiklərini müəyyən etdi. "LiveScience" internet saytında nümayiş 

olunan  araşdırmada  Bracke,  universitet  təhsili  alanların  sayı  artdıqca  və  iş  bazarı  bu  artıma 

cavab  verə  bilmədikcə  cəmiyyətin  ruhi  sağlamlığının  pozula  biləcəyinə  diqqəti  çəkdi.  Daha 

əvvəl  aparılan  araşdırmalar,  təhsil  səviyyəsinin  aşağı  olması  sağlamlıq  problemlərinin 

artırdığını göstərmişdi.

54

 

  Həyatı boyunca depressiya müalicəsi alanlarda Alzheimer riski ən az iki misli artır.



55

 Dünya 


Sağlamlıq  Təşkilatının  ehtimallarına  görə  depressiya  dünyada  gələcək  10  il  içində  ən  çox 

görülən ikinci xəstəlik olacaq. Yalnız yetkinlərdə deyil, məktəb yaşlı uşaqlarının yüzdə 2-də, 

yetkinlərin  isə  yüzdə  5-də  depressiya  rast  gəlinir.Depressiyanın  artması  səbəbiylə  Dünya 

Psixi Sağlamlıq Federasiyası, 2002-ci il il 10 Oktyabr Dünya Psixi Sağlamlığı Gününün  əsas 

mövzusu  olaraq    Depressiyanı  təyin etdi.  Xüsusilə  inkişaf  etmiş  ölkələrdə  təsir  sahəsini  hər 

keçən gün artıran bu xəstəlik, müasir dünyanın epidemiyası olaraq xarakterizə edilir.

 

52

Lindeman S, Hamalainen J, Isometsa E ve ark. (2000) The 12-month prevalence and risk factors for major  depressive episode in 



Finland: Representative sample of 5993 adults.Acta Psychiatr Scand, :178-184(www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed)

 

 



 

53

KLINIK  PSIKOFARMAKOLOJI  BULTENI-  2015;162-70  Bilge  Burçak  Annagür,  Özlem  Orhan,  Ali  Özer,    Nur  Yalçın,  Lut 



Tamam(www.scopmed.org) 

 

54 



 Sigara bağımlığı Birinci Basým Nisan 2003,Gençöz, F.Gençöz,T.Soykan, A.Soykan, Ç   ( www.toraks.org.tr)                                                                               

55

Risk factors for Alzheimer’s disease: A prospective analysis from Canadian study of Health and Agin Amer , (2002) 445 



45(Smyrna Tıp Dergisi) (www.psychenet.de/tr/ruhsal-saglik/

 



29 

                                   

1992-ci ildə Dünya Psixi Sağlamlıq Federasiyası tərəfindən başladıldıqdan sonra bir çox ölkə 

psixi  sağlamlığa  diqqət  çəkmək  üçün  Dünya  Psixi  Sağlamlığı  gününü  qeyd  etməyə 

başlamışdır.  Dünya Səhiyyə Təşkilatının  Dünya Psixi Sağlamlıq Günündə  hazırladığı  

araşdırmaya görə dünyada 350 milyondan çox insan  depressiya  ya da psixoloji problemlərlə 

mübarizə  etdiyi  ortaya  çıxdı.  Universitet  tələbələri  arasında  aparılan  yeni  araşdırmalar, 

maraqlı  bir  sıra  nəticələri  ortaya  çıxardı.  Xüsusilə  universitetdə  oxuyan  tələbələr  arasında 

depressiyada olanların yoldaşları  ilə birlikdə qalmaları, bir-birlərinə təsir etmə ehtimallarının 

artırır. Depresiv ruh halı olan tələbə yoldaşına təsir edə bildiyi məlum oldu. Qarşılıqlı  təsirin 

ardından 6 ay kimi bir müddət sonra iki tərəfdə də depressiya şikayətlərinin çoxaldığı və eyni 

şikayətlərin artdığı müşahidə edildi.

56

 

  Depresiv tələbələrin depressiv olmayanlara görə həddindən artıq ümumiləşdirmə apardıqları  



müəyyən olunmuşdur.

57

 



 Depressiv  kişilər  qadınlara  görə  alkol  və  narkotik  istifadə  etməyə  daha  meyllidirlər.

58 


Depressiya intihar riskinin ən yüksək olduğu bir psixoloji narahatlıqdır. Depressiya ilə  bağlı 

intiharlar  ölüm  səbəbləri  arasında  üst  sıralarda  yer  almaqdadır.  Dünyada  depressiya  ilə 

mübarizə  edən  təxminən  121  milyon  insanın  yüzdə  20  ilə  40-ının  intihara  cəhd  etdiyi  

açıqlandı.  Depressiyaya  yoldaşlıq  edən  əlamətlərdən  olan  ümidsizlik  intihar  üçün  ən 

əhəmiyyətli  risk  faktorlarından  biri  olaraq  qəbul  edilməkdədir.  Gənclər  arasında  intihar 

nisbətlərinin artması ilə bağlı məlumatlar mövcuddur.  Depressiyada olub da intihar cəhdində 

olanların  sayı,  intihar  etməyi  bacaranların  sayından  daha  çoxdur.  Depressiyanın  ortaya 

çıxmasındakı  faktorları  araşdıran  bir  çox  araşdırmaçı,  ananın  doğum  sonrasında  depressiya 

yaşamasının uşağın depressiv özəliklərə sahib olmasında əhəmiyyətli bir risk faktoru olduğu- 

56

  Güleç  M,  Bakır  B,  Özer  M,  et  al.  Association  between  cigarette  smoking  and  depressive  symptoms  among     



military medical students in Turkey. Psychiatry Research 2005;  281-286 s(www.bağımlılıkdergisi.net) 

 

57



Upmanyu  VV,  Upmanyu  S,  Lester  D  (2000)  Depressive  symptoms  among  U.S.  and  Indian  college  students:  The   

effects ofgender and gender role. J Soc Psychol, 669-672 (www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed) 

58

Bağımlılık  Dergisi,  2015,  Cilt:16,  Sayı:1,  s:1-8  /Journal  of  Dependence,  2015,  Vol:16,  N.:1,  pp.1-8  / 



(www.bagimlilikdergisi.net) 

 


30 

                                   

    nu ortaya qoymuşdur.

59 


   Dünyada  hər  8  saniyədə  bir  insan  siqaretin  yaratdığı  xəstəliklərdən  dünyasını  dəyişir. 

Siqaret  çəkənlərdə  həyatları

 

boyunca


 

emosional  pozuntular,  psixoz,  həyacan  pozuntuları, 

narkotik  maddə  istifadəsi  və  şəxsiyyət  pozuntuları  kimi  psixi  pozuntuların  görülmə 

nisbətlərinin  daha  çox  olduğu  məlumdur.  Siqaret  istifadəsi  və  psixi  xəstəliklər  bu 

xəstəliklərin  siqareti    tərgitmək  üzərində  təsirinin  araşdırıldığı  bir  tədqiqatda  (  John  U. 

Prevalence,  characteristics, associated  mental disorders and predictors of DSM-IV nicotine 

dependence. Eur Addict Res) DSM-IV-ə görə nikotin asılılığı ilə maddə aludəçiliyi,emosional 

pozuntuları,həyacan    pozuntuları  və  somatik  pozuntular  kimi  psixi  xəstəliklərin  müsbət 

korellasiya göstərdiyi tapılmışdır.

60 


İstər nikotinin psixofarmakoloji təsirləri, istərsədə genetik 

və  ekoloji  təsir  səbəbi  ilə  siqaret  tərgitmənin  çətin  olduğu  fərz  edilməkdədir.  Zəka,  sosiol 

iqtisadi vəziyyət və şəxsiyyət xüsusiyyətlərinin siqaret tərgitmək ilə əlaqəli olduğu müəyyən 

olunmuşdur.

61 

 

    3.2.Psixi pozuntular və siqaret 



    Nikotin  asılılığı  ilə  depressiya  arasındakı  əlaqə  bir  çox  tədqiqatçılar  tərəfindən 

araşdırılmışdır.  Gün  ərzində  iki    və  ya  daha  çox  siqaret  çəkən    yetkinlərin    50%-nin  asılı 

olduqları ehtimal olunur.

62  


Kokain və heroin istifadəçiləri olanlar, belə maddələri tərgitmənin 

tütünü    tərgitməkdən  daha    asan  olduğunu  bildirirlər.  Eyni    zamanda    siqaret  çəkənlər 

arasında,  gündəlik   siqaret istifadəsi  nikotin  asılılığı nisbətini  artırmaqdadır. 

63

 



59

Goodyer  IM,  Herbert  J,  Tamplin  A  ve  ark.  (2000)  First-episode  major  depression  in  adolescents:  Affective,  cognitive  and 

endocrine characteristics of risk status and predictors of onset.Br J Psychiatry, 142-149.(

 

www.bristol.ac.uk) 



60 

Bağımlılık  Dergisi,  2015,  Cilt:16,  Sayı:1,  s:9-17  /  Journal  of  Dependence,  2015,  Vol:16,  N.:1,  pp.9-17  / 

(www.bagimlilikdergisi.net) 

61

Piccinelli  M,  Wilkinson  G  (2000)  Gender  differences  in  depression:  Critical  review.  Br  J  Psychiatry,  486-



492(www.medscape.com/) 

62

Hitsman B, moss TG, montoya ID, George TP. Treatment of tobacco dependence in mental health and addictiv disorders.Can J 



Psychiatry 2009; 68–789 www.apa.org) 

63

Black  DW,  Zimmerman  M,  Coryell  WH.  Cigarette  smoking  and  psychiatric  disorder  in  a  community  sample.      Ann  Clin 



Psychiatry1999; 129-36 p.( bjp.rcpsych.org/content) 

31 

                                   

  Amerikada    istehlak  edilən  bütün  siqaretlərin  yarısını    psixi  xəstələr    çəkir  və  deprcssiya 

onların    ən  məşhur    problemidir.  Siqaret  çəkənlərin  təxminən    30%-i  bəzi    depressiya  

simptomlarını    göstərir.    Epidemiologic    Catchment    Area  (ECA)  nəticələrinə  görə  major 

depressiyası  olan  qadınların  80%-i  və  kişilərin  təxminən  70%-i  siqaret    çəkməyə  aludədir. 

Siqaret  çəkənlərin  az  olduğu  ictimai  qruplarda,  məsələn  Amerika  Universitet 

məzunlarının(bunların  85-i  %  çəkmir)  siqaret  çəkənləri  xüsusilə  yüksək  bir  nisbəti  

depressivdir. Depressiv  nikotin asılıları, vərdişlərini  tərk etmək üçün  olduqca çox zamana  

ehtiyac  duyurlar.  Qadınların  kişilərə nisbətdə siqarəti çətin  tərgitmələrinin   səbəblərindən 

biri,qadınlarda depressiya  nisbətinin  daha yüksək  olmasıdır (depressiyası olmayan  siqaret  

çəkənlər arasında  hər iki  cinsiyyətdə də tərgitmə eyni nisbətdədir). 

  Nyu -York  Əyaləti  Psixiatriya İnstitutunda aparılan tədqiqatda 16 yaşında gündə bir paket 

siqaret  çəkən sağlam yeniyetmələrdə, panik pozuntuların inkişafi siqaret çəkməyənlərdən  16 

dəfə  çox  olduğu,  həyacan  pozutusunun  inkişafının  isə  5  dəfə  daha  çox  olduğu  müəyyən  

olunmuşdur.    Siqaret  çəkmək,  nəfəs  alıb  verməyi    pozduğu    üçün    panik  atak  riskini  artıra 

,boğulma əlamətlərini  meydana gətirə bilir.

64 


  Başda    şizofreniya  olmaq  üzrə  ciddi   psixi  pozuntusu    olan  xəstələrdə  siqaret  çəkmə  faizi 

çoxdur  və    bu  xəstələr  siqareti    tərgitmək  müalicələrinə    daha  müqavimətlidirlər.  Xüsusilə 

yetkinlərdə  siqaretə  başlama  və  ya  yenidən  başlama  depressiya  ilə  əlaqəli  ola  bilməkdədir. 

Siqaret  və  depressiya  arasındakı  əlaqə  müxtəlif  ehtimallar  təməlində  açıqlanmışdır.  Bu 

ehtimallardan  birində  genetik  uyğunluğun  ola  biləcəyi  qeyd  edilmiş  və  nikotin  asılılığının 

depressiya kimi eyni ailədə davam etdiyi və yüksək nisbətdə irsi olduğu bildirilmişdir.

65

  

Yetkinlər  üzərində  aparılan  tədqiqatlarda,  siqaretə  başlamaları  ilə  stress,  həyacan, 



özünüqiymətləndirmənin aşağı olması və depressiv vəziyyət arasında əlaqə olması aşkar

 

64  



Smoking Increases Depression and Anxiety (psychcentral.com/disorders/depressionresearch.) 

65

Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar-Current Approaches in Psychiatry 2014;:284-293(www.cappsy.org) 



 

32 

                                   

  olunmuşdur.

66

  Siqaret  çəkən  yetkinlərin  çəkməyənlərə  görə  daha  həyacanlı  və  daha 



depressiv olduqları müəyənləşdirilmişdir. 

67

 



  Bütün psixi pozuntular  nikotin  asılılığı üçün ciddi bir risk faktorudur. 23393 şəxs üzərində 

aparılan əsaslı  bir araşdırmada  psixi problemləri  olan  şəxslər  arasında  siqaret çəkmənin 

34.3%-i    (fobiyaları  olan)    ilə    59.1%  -i  (şizofreniya  xəstələrində)  arasında  dəyişdiyi  və 

bunun, eyni araşdırmada psixi pozuntusu olmayan şəxslər arasında  müəyyən olunan  18.3 % 

nisbətindən  çox  yüksək olduğu tapılmışdır.  

  Siqaret çəkənlərin 15- 20%- i alkoqol aslılığından əziyyət çəkirlər. Siqaret çəkənlərdə psixi 

pozuntular çəkməyənlərlə müqayisədə daha çoxdur. 

  Sigaret  çəkənlərin 

1

3

depressiya,həyəcan  pozuntuları  və  narkotik  maddə  istifadəçisi 



görülməkdədir.  Sigaret  çəkmə vaxtı və  miqdarı  ilə  yaşanan  problemlər arasında  bir  əlaqə 

vardır.  Problemlər  artdıqca    siqaret    çəkmə,    siqaret    çəkmə  artdıqca    da  psixi  və  fiziki 

problemlər  artmaqdadır.  Siqaret  istifadə  edənlərin,  siqaretin  stress  və  gərginlik  duyğularını 

azaltdığına  bağlı  bir  inancları  var,  əslində  isə  çəkənlərin  stress  səviyyələrinin  çəkməyənlərə 

görə daha yüksək olduğu bilinməkdədir. Şizofreniya xəstələrində siqaret çəkmə faizi olduqca 

yüksəkdir. Şizofreniyalı xəstələrin təxminən  90,1%-i nikotin  asılısıdır. Bu vəziyyətin səbəbi 

qəti olaraq bilinməməklə birlikdə əlaqənin olduqca qarışıq olduğu düşünülməkdədir. Siqaret 

istifadəsi ilə dofaminin ifrazı artır. Bu səbəblə də şizofreniya xəstələrinin siqareti xəstəlikləri 

üçün  bir  dərman  olaraq  istifadə  etdikləri  düşünülə  bilər.  Bununla  yanaşı  siqaret  şizofreniya 

xəstələrinin  istifadə  etdikləri  dərmanlara  təsir  edir,  neyroleptik  plazma  səviyyələrini  azaldır 

ona  görə  lazım  olandan  daha  yüksək  bir  neyroleptik  dozasının  istifadə  edilməsinə  ehtiyac 

yaranır.


68 

  

66



Hughes  JR,  stead  lF,  lancaster  T.  Antidepressants  for  smoking  cessation.  Cochrane  Database  SystRev        2007;1:cD000031.( 

www.korhek.org) 

  

67

 Çam  Çelikel  F,  Erkorkmaz  Ü.  Üniversite öğrencilerinde  depresif  belirtiler  ve umutsuzluk  düzeyleri  ile  ilişkili etmenler. 



Nöropsikiyatri Arşivi Dergisi 2008; 122-129.( www.dusunenadamdergisi.org/). 

68

Reprinted from AusTRAlIANFAmIly Phycıan Vol. 41, No. 5, may 2012. 305 p(www.ilknuryilmaz.com) 



 

33 

                                   

  Avropa  və    Amerikada  aparılan  araşırmalarda  bipolyar  pozuntu  olan  xəstələrdə  siqaret 

çəkmə  faizi  cəmiyyətdən  2-3  qat  çoxdur.

69 

Siqaret  çəkən    bipolyar  pozuntulu  xəstələrdə  



emosional  pozuntu  daha  şiddətli    olur.  Bu  xəstələrdə  xəstəlik  əlamətlərinin  şiddətinin  çox  

olması,    intihar    düşüncəsi    və  cəhdləri,  depresiv  əlamətlərin  kəskin  olması    xarekterikdir.   

Bipolyar    pozuntulu  xəstələrin    siqaret  çəkməsinin  çox  olmasının    səbəbi,  həm  siqaretə 

başlama  ehtimallarının  yüksək,  həm  də  siqareti  tərgidə  bilmək    ehtimallarının    aşağı  

olmasıdır. 

 

  Vilens  və  həmkarları    bipolyar  pozuntusu  olan  insanların  siqaretə  başlama    ehtimallarının  



hər  hansı  bir  psixi  pozuntusu    olmayan    yaşa  uyğun  kontrol  qrupundan  (  22  %-a    qarşı 

4%)yüksək  olduğunu göstərmişdir. 

  Həyatları    boyu  hər  hansı  bir  sıxlıqda  siqaret  istifadə  etmiş  bipolyar    pozuntulu  xəstələr  

arasında siqareti müvəfəqiyyətli şəkildə tərgidənlərin  nisbəti  ümumi  cəmiyyətdən  aşağıdır  

(bipolyar  xəstələrində  8-16% ümumi cəmiyyətdə 33-43%).

70 


 

        2.3.Siqaret asılılığı və depressiya  arasında əlaqə 

  Depressiya ilə nikotin asılılığı arasındakı əlaqə olduqca qarışıq və çox tərəflidir. Depressiya, 

nikotin    asılılığı    üçün    bir    risk  faktorudur.

71 

Aparılan  araşdırmalarda,  major  depressiya  ilə 



siqaret  asılılığı  arasında  əlaqə  olduğu  müəyyən  olunmuşdur.

72 


Həyatının  müəyyən  bir 

dövründə major depressiya keçirmiş şəxslərdə siqaret istifadəsi bu xəstəliyi olmayanlara görə 

olduqca yüksəkdir. Siqaret aludəçilərinin depressiya olma ehtimalı siqaret aludəçisi  

69

Akiskal  HS,  Mallya  G (1987) Criteria  for the ‘soft’ bipolar spectrum: treatment implications. Psychopharmacol Bull, 23: 68-



73,Akiskal    HS,    Pinto    O    (1999)    The    evolving    bipolar    spectrum:  Akiskal    HS,    Pinto    O    (1999)    The    evolving    bipolar  

spectrum: prototypes I, II, III and IV. Psychiatr Clin N Am, 517-534(www.apa.org) 

70 

George TP, Vessicchio JC, Sacco KA, Weinber ontrolled trial of bupropion combined with nico-tine patch for smoking cessation 



in schizo-phrenia. Biol Psychiatry 2008; 1092-1096 p. (psychcentral.com/lib/can-smoking-cause-depression) 

71

Wilhelm  K,  Richmond  R,  Wodak  A.  clinical  aspects  of  nicotine  dependence  and  depression.  med  Today    2000,40–4(/ 



www.bagimlilikdergisi.net)

   


72

.Banham  L,  Gilbody  S.  Smoking  cessation  in  sev-ere  mental  illness:  what  works?  Addiction  2010;  1176-1189  p(www.stop-

tobacco) 

 


34 

                                   

olmayanlara görə iki qat çox olduğu qeyd olunur.

73

 



  Nəticələri açıqlanan yeni bir araşdırmaya görə,”siqaret çəkən qadınlar arasında depressiyaya 

tutulma riski daha yüksəkdir." Amerikadakı Kentucky Universitetində aparılan araşdırmanın 

nəticələri  "Women's  Health"  (Qadın  Sağlamlığı)  adlı  qadın  jurnalında  nəşr  olundu. 

Araşdırmanın  nəticələrinə  görə,  siqaret,  qadınlara  ruhi  baxımdan  mənfi  təsir  edir.  Yeni 

Zelandiyada  aparılan    tədqiqatda  siqaret  çəkən  yetkin  qadınların  63,2%-də  depressiya 

əlamətləri  olduğu  müəyyən  olundu.

74 

Digər  tərəfdən  3200  xəstənin  araşdırıldığı  bir  başqa 



araşdırmada  depressiya  əlamətləri  olan  xəstələrin  74%-in  siqaret  çəkən  şəxslər  olduğu 

müəyyən olunmuşdur. Siqaret istifadəsi ilə depressiya  arasında əlaqə iki tərəfli bir əlaqədir. 

Bir  tərəfdən  depressiyadakı  xəstələr  arasında  siqaret  çəkənlər  daha  çox  olarkən,  digər 

tərəfdən  siqaret  çəkənlər  arasında  depressiya  əlamətlərin    çox  olduğu  görülməkdədir. 

Siqaretin  qavrama  pozuntusu  arasında  əlaqəsi  yalnız  yaşlılıqda  ortaya  çıxan  hal  deyil  eyni 

zamanda uşaqlarda da özünü göstərməkdədir.  Passiv  siqaret tüstüsündən  təsirlənən 9-12 yaş 

arasındakı uşaqlarda dil öyrənmə qabiliyyətinin zəiflədiyi müəyyən olunmuşdur.

75 


Hamiləlik 

dövründə  ana  siqaret  çəkibsə  doğumdan  sonra  körpənin  əqli  inkişafı  daha  aşağı  olacaqdır. 

Siqaret çəkən anaların dünyaya gətirdikləri körpələrin  daha   aqressiv   (təcavüzkar)  olduğu  

və    böyüdüklərində    siqaret    və    narkotik  istifadə  etmə  ehtimallarının    daha  çox  olduğu 

müəyyən  olumuşdur.

76 


Siqaret  istifadəsi  bədəndə  bəzi  fermentlərin  mono  amin  oksidaz-B 

fermenti,  (MAO-B)  işini  çətinləşdirir.  MAO-B  fermentinin  inhibitoru  siqaret  çəkənlərdə 

fəaliyyət

 

azalmasına  gətirib  çıxarır.  Bu  vəziyyət  depressiyanın  inkişafı  baxımından 



əhəmiyyətlidir.  Siqaret  çəkənlər  arasında  depressiya  əlamətlərin    sıx  olması,  siqaret 

asılılığının müalicəsi baxımından da əhəmiyyət daşımaqdadır.

 

73

 Süheyla ÜNAL, Levent KÜEY, Cengiz GÜLEÇ, Mehmet BEKAROÐLU, Yunus Emre EVLİCE,Selçuk  kırlı,Klinik psikiatri  



2002;5:8-15(havanikoru.org.tr/dosya) 

 

74



  Ischaki  E,  Gratziou  C.  Smoking  and  depression:  Is  smoking  cessation  effective?  Ther  Adv  Respir  Dis  2009;  31-

38(www.eurasianjpulmonol.com) 

 75

US  Surgeon  General.  Women  and  Smoking,  A  Report  of  the  Surgeon  General  2001.  CDC’s  Office  on  smoking  and  health. 



2001(www.cdc.gov/tobacco/data_statistics/.) 

 

76



Hughes JR. Depression during tobacco abstinence. A review.Nicotine Tob Res2007;443(www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed

)

 



35 

                                   

  ABŞ-da  aparılan  bir  araşdırmada  psixi    sağlamlıq  problemləri  olanlar  arasında  siqaret     

çəkmə vərdişi, cəmiyyətdəki siqaret çəkmə halından  təxminən iki dəfə çoxdur.(Bax :Cədvəl 

2.1) 

                                                                                                                                    Cədvəl 2. 1 



 

 

 



 

 

 



    İngilis tədqiqatçıları siqaret çəkənlərin depressiyaya tutulma riskinin iki qat çox olduğunu 

ortaya qoydu. İngiltərənin tanınmış universitetlərindən olan London Universitetində Professor 

Dr.  Robert  Vest  və  komandası tərəfindən  siqaret çəkən  qısa  müddət  əvvəl  siqareti  tərgitmiş 

və  heç  siqaret  çəkməmiş  6  min  500  adamın  iştirakı  ilə  aparılan  tədqiqatda,  depressiya  ilə 

siqaretin güclü əlaqəsi olduğu aşkara çıxdı. Araşdırmanı icra edən Professor Dr. Robert Vest, 

siqaret  çəkənlərin  yüzdə  18%-nin  depressiyada  olduğunu  siqareti  tərgidənlərin  həyatlarını 

daha xoşbəxt davam etdirdiklərini söylədi. Vest qeyd edirki "Siqareti tərgidənlər yalnız fiziki 

deyil ruhi sağlamlıqlarına da qovuşur". Bir çox epidemiyoloji araşdırmalar göstərirki, kliniki 

depressiya  və  siqaret  çəkmə  davranışı  arasında  ciddi  əlaqələr  mövcudur.

77 


Uzun    müddət 

davamlı  nikotin  istifadəsi  nəticəsində  beyində  major  depressiyaya  səbəb  ola  biləcək  bəzi 

təsirlərin meydana gəldiyini göstərərkən bəziləri də mühit və genetik faktorların həm siqaret 


Yüklə 1,01 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©www.azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin