Hazırlayan: Hüseyn Xəlilov UŞaq və yeniyetməLƏRİN İNKİŞafinin sosiAL‐PSİxoloji MƏSƏLƏLƏRİ

Test 1.19. Uşaq və yetkinlik yaşına çatan gənclərdə diqqət çatışmazlığını müəyyən etmə testi
Test, “heç bir zaman”, “rastlanmayan”, “çox az”, “bəzən”, “davamlı”, “olduqca davamlı” olmaq üzrə 6 bölümə ayrılmışdır. Uşağınız üçün ən doğru bölümü işarə edin. Sonra, verilən xalları toplayaraq 110‐a bölün. Çıxan nəticə əgər 70‐100‐ü əhatə edirsə, diqqət çatışmazlığının yüksək olduğu təxmin edilir.

I. Diqqət Çatışmazlığı	Heç bir zaman	Rastlanmayan	Çox az	Bəzən	Davamlı	Olduqca Davamlı
Özüylə danışıldığı zaman qulaq asmırmış kimi görünür
Ev tapşırıqlarında diqqətsiz olur, səhvlər edir
Diqqət gərəktirən tapşırıqlardan qaçar, ya da sevməz.
Diqqətini qısa müddətə verə bilir
Təşkilatçı ola bilməz
Əşyalarını itirər
Səxsi əşyalarını qorumaqda əziyyət çəkər
Asanlıqla dağılır
Gündəlik aktivitələrini asanlıqla unudar
Verilən tapşırıqları bitirməkdə əziyyət çəkər
Cox tez sıxılar
Gün içində xəyallara dalar
Aşagı enerjisi vardır
Enerji və motivasiyası aşağıdır
Davamlı olaraq bir aktivitəni bitirmədən başqasına keçər
Konsentrat olmaqda çətinlik çəkər
Məşğul olarkən yuxuya gedər
Məşğuliyyətini davam etdirməkdə uğursuzdur
Verilən təlimatları təqib etməkdə uğursuzdur
Əvvəlcə həyəcanlı görünməsinə baxmayaraq, verilən tapşırığı bitirməkdə çətinlik çəkər
Öyrənmə çətinliyi yaşayar

Aşağıdakı test sizin, əsasən, hansı qrupa mənsub olduğunuzu meydana çıxaracaq. Buna görə də testi cavablandırarkən hal‐hazırda sahib olduğunuz dəyərləri qeyd edin.

1.	Aşağıdakı bəndlərdən hansı sizə uyğundur?
	Güclü, qərarlı, ünsiyyətciləm və anadan gəlmə liderəm. Yıxılaram, qalxaram, yoluma davam edərəm. Həyatımı gözəlləşdirirəm, əyləncəni sevirəm. Hamını ömür boyu xoşbəxt və sevincli görmək istəyirəm. Hər anımın rahat və sakit keçməsini istəyirəm. Dava‐dalaşı, səs‐küyü sevmirəm, işlərimdə ən asan yolu seçirəm. Hər şeyin mükəmməl, düzgün, qüsursuz olmasını istəyirəm. İnsanlarla ünsiyyətimdə, hörmətcil və məsafə saxlayan olmağı xoşlayıram.
2.	Ümumiyyətlə, hansı tempdə və necə danışırsınız?
	Sürətli və nəticəyə yönəlik Çox sürətli, həyəcanlı və eyni zamanda, əyləncəli Daha yavaş, sakit Normal və deyəcəklərimi ağlımda ölçüb‐biçərək
3.	Bir işə motivə olmanızı təmin edən ən önəmli ünsür.
	Nəticələri düşünmək Qəbul və təqdir etmək Qrupdakı yoldaşlarımın dəstəyi Təsirlilik, səliqəlilik və intizamlılıq.
4.	Çalışma tərziniz hansına uyğundur?
	Gərgin və sürətliyəm. Eyni anda bir neçə işi görə bilərəm. Müstəqil bir mühitdə çalışıram. İnsan əlaqələrini diqqət mərkəzində saxlayıram. Ön planda olmayan, amma qrupa hər cür dəstəyi verən biriyəm. Xırdalıqlara diqqət yetirənəm və tək bir mövzuya yönələrək çalışıram.
5.	Çalışma tempinizi necə dəyərləndirirsiniz?
	Sürətli bir tempdə çalışıb, qısa zaman ərzində qərar qəbul eləməyi sevirəm. İşlərin rutin və darıxdırıcı olmadığı mühitlərdə yüksək motivasiya ilə çalışıram. Nadir vaxtlarda tələsənəm. Gec də olsa, öhdəmə götürdüyüm işi qurtaranam. İncəliklərinə qədər düşünərək qərar verirəm. İşimi bitirə biləcək bir templə çalışıram.

6.	Hansı sizi daha çox narahat edər?
	Zaman israfı və işlərin gecikməsi. Təkrar tələb edən işlər və monotonluq. Başqaları tərəfindən anlaşılmamaq. Yanılmaq və edilən xətanın təkrarlanması.
7.	Olduğunuz qruplarda hansı vəzifələrdə daha müvəffəq olarsınız?
	Hadisələrə istiqamət verən və şəxsi nüfuzunu istifadə edən. İnsanları motivasiya edən və şənləndirən. Barışdırıcı və qrup daxilində istiqamət verən. Məlumat təmin edən, araşdırıcı və hadisələri təqib edən.
8.	Hansı sizi daha çox stresə salar.
	Hadisələr üzərində güc və nəzarətimin azadlığını hiss etmək. Sıxıcı, rutin işlər görülən bir mühitdə olmaq. Öhdəsindən gələ bilməycəyim işlərin məsuliyyətini öhdəmə götürmək. Nizamsız mühit və tamamlanmamış işlər.
9.	Siz şagird olsanız və müəlliminiz sizin imtahan kağızınızı ikinci dəfə yoxladıqda sizin qiymətinizin artdığını söyləsə necə reaksiya verərsiz.
	Bu onsuz da haqqım idi. Çox sevinərəm və sevincimi büruzə verərəm. Müəllimimə təşəkkür edərəm və hörmət edərəm. Müəllimimin harada xəta etdiyilə maraqlanaram, kağızımı görməyi arzu edərəm.
10.	Çox uzun davam edəcək olan işlə əlaqəli iclasda iştirak etməyiniz vacib olduqda aşağıdakılardan hansını mənimsəyərsiniz?
	Mövzunun ana xətləri üzərində dəyərləndirilmələr aparılması üçün, nəticənin müəyyən olmasından dərhal sonra çıxmağa üstünlük verərdim. İclas əyləncəli bir şəkildə davam edərsə, sonuna qədər qalmağı, darıxdırıcı olduğu təqdirdə tərk eləməyi seçərəm. Yığıncağın sakit keçməsi və gözəl qərarların qəbul olunması üçün öhdəmə düşəni edərdim. Toplantıya vaxtından əvvəl gələr, bütün detalları qeyd edər və bir dəyərləndirmə etmək üçün gec çıxaram.
11.	Özünüzdə gördüyünüz ən güclü yönünüz hansıdır?
	Qısa zaman ərzində qərar alan və fəaliyyət alan və fəaliyyətə keçən. İştirak etdiyim mühitlərə həyəcan və şənlik qatan tərəf. Hər cür mühitə uyğunlaşmam və qarşıdurmaların qarşısını almaq.
12.	Özünüzdə gördüyünüz ən zəif cəhətiniz nədir?
	İnsanlar, işlərimi istədiyim kimi etmədiklərində və sürətli olmadıqlarında hirslənmək. Düzənsiz, dağınıq və proqramsız olmaq. Heç kimə “xeyr” deməmək və başqalarının işinə köməyə gedərkən öz işini axsatmaq. Hər şeyin qüsursuz və mükəmməl olmasını istəmək. İnsanlar buna tabe olmadıqda hirslənmək.

Dəyərləndirmə:
Aldığınız balların toplamını şkalaya görə aşağıda qeyd edin.
A‐ ...............................................................
B‐ ..............................................................
C‐ ..............................................................
D‐ ..............................................................
Testin dəyərləndirilməsi

1. 
   ‐ bəndindəki ballarınız çoxluq təşkil edirsə, siz güclü qərarlı quruluşa sahib qırmızı xarakterli bir insansınız.
   
2. 
   ‐ bəndindəki ballarınız çoxluq təşkil edirsə, siz məşhur şən sarı xarakterli üstünlük təşkil edən bir insansınız.
   
3. 
   ‐ bəndindəki ballarınız çoxluq təşkil edirsə, sülhsevər yaşıl xarakterli bir insansınız.
   
4. 
   ‐ bəndindəki ballarınız çoxluq təşkil edirsə, siz işdə nizam‐intizamlı quruluşa sahib mavi xarakterli bir insansınız.
   

Kitabın yazılmasında istifadƏ edilmiş ƏdƏbiyyat

1. 
   Məlik‐Baxış Babayev, Zəka oyunları (məntiqdən məsələlər), Bakı,
   

“Altun Kitab” , 2005

2. 
   Ə.S.Bayramov, Ə.Ə.Əlizadə, Psixologiya (Ali məktəblər üçün dərslik), Bakı, “ÇİNAR‐ÇAP” Nəşriyyat‐Poliqrafiya müəssisəsi, 2006
   
3. 
   A.Həsənov, Ə.Ağayev, Pedaqogika (dərslik), “Nasir” nəşriyyatı, 2007
   
4. 
   Ə.Ə.Qədirov, İ.N.Məmmədov, Yaş psixologiyası (dərs vəsaiti), Bakı, “Maarif”, 1986
   
5. 
   A. İbrahimov, H.Xəlilov. Sağlam övlad, düzgün tərbiyə, təmiz nitq. Bakı, “Misri” nəşriyyatı, 2004
   
6. 
   Ziya Baran, Canten Kaya. İlham Veren Başarı Öyküleri, İstanbul, 2007
   
7. 
   Gün Şendil. Çocuk, ergen ve anne‐baba. Melisa Matbaacılık, 2003
   
8. 
   Oğuz Saygın. Renklerle insanları tanıma kılavuzu. Hayat yayıncılık. İstanbul, 2007
   
9. 
   Ə.Ağayev, Y.Talıbov, A.Eminov, İ.İsayev. Pedaqogika (dərslik),
   

“Adiloğlu” Bakı‐2006

10. 
    İbrahim Ethem Başaran, Eğitim Psikolojisi Gelişim, Öğrenme ve Ortam. Nobel yayın, Ankara‐2005
    
11. 
    David Wood. How Children Think And Learn. Blackwell, Second edition 1998
    
12. 
    İsmet Barutçugil. Eğiticinin Eğitimi. Kariyer yayıncılık. İstanbul‐2002
    
13. 
    Marian Diamond, Janet Hopson. Magic Trees of the Mind. A dutton book. 1998
    
14. 
    Robert L.Leahy. Cognitive Therapy Techniques. The Guilford Press. 2003
    
15. 
    Tevfika Tunaboylu İkiz. Psikanaliz Konuşmaları. Bağlam yayıncılık. 2005
    
16. 
    Birol Vural. Nitelikli Sınıf ve Stressiz Eğitim Ortamı. Hayat. 2004
    
17. 
    Birol Vural. Her Öğretmen Rehberdir. Hayat. 2004
    
18. 
    Филип Райс. Психология Подросткового и Юношеского Возраста. Питер. 2000
    
19. 
    Вирджиния Н.Квини. Прикладная Психология. Питер. 2000
    
20. 
    Д.Майерс. Сочиалъная Психология. Питер. 2004
    
21. 
    Кэррол Э.Изард. Психология Эмочий. Питер. 2003
    

22. 
    Prof. Dr. İbrahim Ethem Özgüven. Bireyi Tanıma Teknikleri. Pdrem Yayınları. 2007
    
23. 
    Dr. Fatih Kalkınç. Okul Evde Başlar. İzmir. 2008
    
24. 
    K.Koffka. Zihni İnkişafın Esasları. İstanbul Hüsnütabit Matbaası. 1954
    
25. 
    Dr. Alfred Adler. Eğitimi Zor Çocukların Psikolojisi. Kariyer Yayıncılık. 2000
    
26. 
    Nəsrəddin Tusi. Əxlaqi‐Nasiri. Kişe Mehr Nəşriyyatı. 2002
    
27. 
    Laurence Steinberg. Ergenlik. İmge Kitabevi. 2007
    
28. 
    Проф. А.И. Щербакова. Практикум По Общей Психологии. Москва
    

«Просвещение». 1979

1^ Muhammed Bozdağ, Sevgi Zekası, YAKAMOZ yayıncılık, 1. BASKI, İSTANBUL, 2007

2^ A.İbrahimov, H.Xəlilov, “Sağlam Övlad, Düzgün Tərbiyə ,Təmiz Nitq” (səh. 5)

3^ Ramiz Əliyev “Psixologiya” (səh. 56‐57)

4^ “Tibbi86)

5^

6^ )

7^ Editor Alim Kaya,Yrd. Doç. Dr. Mehmet E. Sardoğan, Yrd. Doç. Dr. Tevfik Fikret Karahan “Eğitim Psikolojisi” (səh. 139)

8^ “Tibbi87)

9^

10^ )

11^ Yenə orada

12^ “Tibbi88)

13^

14^ )

15^ Editor Alim Kaya,Yrd. Doç. Dr. Mehmet E. Sardoğan, Yrd. Doç. Dr. Tevfik Fikret Karahan “Eğitim Psikolojisi” (səh. 142)

16^ Dr.

17^ ‐143)

18^ Editor Alim Kaya,Yrd. Doç. Dr. Mehmet E. Sardoğan, Yrd. Doç. Dr. Tevfik Fikret Karahan “Eğitim Psikolojisi” (səh. 143) ¹⁶ Yenə orada

19^ Yenə orada

20^ Editor Alim Kaya,Yrd. Doç. Dr. Mehmet E. Sardoğan, Yrd. Doç. Dr. Tevfik Fikret Karahan “Eğitim Psikolojisi” (səh. 144) ¹⁹ Yenə orada

21^ Editor Alim Kaya,Yrd. Doç. Dr. Mehmet E. Sardoğan, Yrd. Doç. Dr. Tevfik Fikret Karahan “Eğitim Psikolojisi” (səh. 145‐146)

22^ Şükran Dədəyev, “Psixika” (səh 393 – 394)

23^ S. Seyidov, M. Həmzəyəv, “Psixologiya” (səh. 399)

24^ S. Seyidov, M. Həmzəyəv, “Psixologiya” (səh. 402)

25^ http://www.antoloji.com/w/siir/siir.asp?siir_id=5805&adet=0&liste=top100&telem=200&elem=2

26^ N. İsmailov, F. İsmailov, “Tibbi psixologiya və psixoterapiya” (səh. 57)

27^ Gül Şendil, “Çocuk, Ergen ve Anne‐Baba” (səh. 127‐128) Psk. Dr. Sevim Cesur

28^ Erol Güngör “Ahlak Psikoloji ve Sosyal Ahlak” (səh 13)

29^ Journal of Qafqaz university, (səh 20)

30^ Journal of Qafqaz university, (səh 20‐21)

31^ Qurani‐Kərim, Loğman surəsi 31, (səh. 403‐407)

32^ Uğur İlyas Canbolat “Çocuklarda cinsel eğitim konusunda yapılan yanlışlar ve doğrular nelerdir?” http://www.ugurcanbolat.com/?p=1181#more‐1181

33^ Erol Güngör “Ahlak psikolojisi ve sosyal ahlak”, (səh. 60‐61)

34^ Erol Güngör “Ahlak psikolojisi ve sosyal ahlak”, (səh. 63) ³⁶ Orada, (səh. 65‐66)

35^ Дмитрий Устинов “Манипулятивное влияние и Защита”, http://www.ustinow.ru/?s=1&d_id=11

36^ Alim Kaya “Eğitim psikolojisi”, (səh. 179‐180)

37^ Ramiz Əliyev “Psixologiya” (səh. 78)

38^ http://www.donusumkonagi.net

39^ Jean Piaje “The child`s conception of the world” (səh. 169‐170)

40^ Ə. Ə. Qədirov, İ. N. Məmmədov “Yaş Psixologiyasi” (səh. 129)

41^ 168)

42^ Филип Райс, “Психология подросткового и юношеского возраста” (səh 172‐175)

43^ Ə. Qədirov, “Uşaqlarda idrak proseslərinin inkişafı” səh. 18‐19

44^ Muhammed Bozdağ “Sevgi Zekası” Yakamoz yayınları, səh 100.

45^ A. İbrahimov, H. Xəlilov “Sağlam övlad, düzgün tərbiyə, təmiz nitq” (səh. 44‐45)

46^ A. İbrahimov, H. Xəlilov “Sağlam Övlad Düzgün Tərbiyə Təmiz Nitq” (səh. 40‐41)

47^ Adem Güneş “Çocuk Terbiyesinde Doğru Bilinen Yanlışlar” (səh. 52)

48^ A. İbrahimov, H. Xəlilov “Sağlam Övlad Düzgün Tərbiyə Təmiz Nitq” (səh. 41‐44)

49^ A. İbrahimov, H. Xəlilov “Sağlam övlad, düzgün tərbiyə, təmiz nitq” (səh. 16‐21)

50^ Gül Şendil “Çocuk Ergen Anne ve Baba” (səh. 95‐96)

51^ Virginia Quinn “ Прикладная психология” (səh. 318)

52^ Ə. S.Bayramov, Ə.Ə. Əlizadə, M.Ə. Həmzəyev “Ümumi Psixologiya” (səh. 392)

53^ A.İbrahimov, H.Xəlilov “Sağlam övlad, düzgün tərbiyə, təmiz nitq” (səh. 21‐27)

54^ Gül Şendil “Çocuk Ergen Anne ve Baba” (səh. 175‐177)

55^ Gül Şendil “Çocuk Ergen Anne ve Baba” (səh. 98‐99) və Yaşar Kuzucu “Küçükler için Büyüklere” (səh. 47‐54)

56^ Gül Şendil “Çocuk Ergen Anne ve Baba” (səh. 103‐104)

57^ Gül Şendil, Özgün Kızıldağ “Çocuk Ergen Anne ve Baba” (səh. 157‐158) və http://www.hekimim.com/merak_ettikleriniz/parmak_tirnak/parmak_emme.htm

58^ Yaşar Kuzucu “Küçükler için Büyüklere” (səh 147‐149)

59^ Yaşar Kuzucu “Küçükler için Büyüklere” (səh 131)

60^ Gül Şendil, Özgün Kızıldağ. “Çocuk Ergen Anne ve Baba” (səh. 158‐159)

61^ Yaşar Kuzucu “Küçükler için Büyüklere” (səh 131‐136)

62^ A. İbrahimov, H. Xəlilov, “Sağlam övlad, düzgün tərbiyə, təmiz nitq” (səh. 29‐35)

63^ Ə. Qədirov, “Uşaqlarda idrak proseslərinin inkişafı” (səh. 45)

64^ A. İbrahimov, H. Xəlilov, “Sağlam övlad, düzgün tərbiyə, təmiz nitq” (səh. 32‐33)

65^ Ə. Qədirov “Uşaqlarda idrak proseslərinin inkişafı” (səh. 5)

66^ Ə. Qədirov, “Uşaqlarda idrak proseslərinin inkişafı” (səh. 33‐35)

67^ . Qədirov, “Uşaqlarda idrak proseslərinin inkişafı” (səh. 6)

68^ A. İbrahimov, H. Xəlilov “Sağlam övlad, düzgün tərbiyyə, təmiz nitq” (səh. 32‐33)

69^ . Qədirov “Uşaqlarda idrak proseslərinin inkişafı” (səh. 6)

70^ Ə.Qədirov “Uşaqlarda idrak proseslərinin inkişafı” (səh. 67‐69)

71^ . Qədirov “Uşaqlarda idrak proseslərinin inkişafı” (səh.7)

72^ .Qədirov “Uşaqlarda idrak proseslərinin inkişafı” (səh. 88‐89)

73^ http://okulfobisi.net/

74^ http://www.kendinigelistir.com/

75^ http://www.okulfobisi.net/

76^ http://www.cpinarcengiztopel.com

77^ http://saglik.milliyet.com.tr

78^ http://www.donusumkonagi.net/problem.asp?i=hiper_Aktivite və http://www.donusumkonagi.net/problem.asp?i=dikkat_eksikligi

79^ http://www.mcaturk.com/Dikkat_Eksikligiiperaktivite_9_kategori.html

80^ S. Seyidov, M. Həmzəyevin redaktorluğu ilə “Psixologiya” (səh. 502 ‐505)

81^ http://www.pdrciyiz.biz/ergen‐ne‐hisseder‐nasil‐davranmak‐ister‐t1196.html

82^ http://www.donusumkonagi.net/makale.asp?id=4084&baslik=ergenlik_doneminde_en_ sik_rastlanan_heyecan_bicimleri&i=ergenlik_sorunlari

83^ Ziya Baran, Canten Kaya “İlham veren Başarı Öyküleri” (səh. 83‐84)

84^ http://www.donusumkonagi.net/makale.asp?id=4080&baslik=ergenlikte_bilissel_gelisim &i=ergenlik_sorunlari

85^ Ə.Qədirov, İ.N.Məmmədov “Yaş psixologiyası” (səh. 154)

86^ Ə.Qədirov, İ.N.Məmmədov “Yaş psixologiyası” (səh. 156‐157)

87^ Orada (səh. 155)

88^ Yenə orada (səh. 156)

89^ Ə.Qədirov, İ.N.Məmmədov “Yaş psixologiyası” (səh. 157‐158)

90^ Məlik‐Baxış Babayev “Zəka oyunları” (səh. 8)

91^ Məlik‐Baxış Babayev “Zəka oyunları” (səh. 5)

92^ Orada (səh. 6)

93^ Dəyərli oxucularımız, “Uşaqların yuxulara baxışı” mövzusu yeni və maraqlı olduğundan, Jan Piajenin “Childs Conception Of The World” kitabının “Dreams” başlığı altındakı hissəsini (səhifə 88‐112) olduğu kimi sizə təqdim edirəm.

downloaded from KitabYurdu.orgdownloaded from KitabYurdu.az