Follow-on Public Offering, fpo

Moliyaviy munosabatlarni amalga oshirishda moliyaviy mutaxassislar eng koʻp e’tirof etgan xalqaro tartibga soluvchi tashkilotlar

№	Tashkilot nomi	Qisqa nomi	Davlat	№	Tashkilot nomi	Qisqa nomi	Davlat
1.	Moliya bozorini tartibga solish tashkiloti	AMF	Fransiya	6.	Shvetsariya moliya bozorini nazorat qilish tashkiloti	FINMA	Shvetsariya
2.	Millliy fyucherslar assosiatsiyasi	NFA	AQSh	7.	Ontario qimmatli qog‘ozlar bo’yicha komissiya	OSC	Kanada
3.	Abu-Dabi xalqaro bozori	ADGM	BAA	8.	Federal moliyaviy nazorat assosiatsiyasi	FFSA	Germaniya
4.	Portugaliya qimmatli qog’ozlar bo’yicha komissiyasi	CMVM	Portugaliya	9.	Moliyaviy nazorat tashkiloti	KNF	Polsha
5.	Gonkong pul-kredit ma'muriyati	HKMA	Gonkong	10.	Singapur pul-kredit tashkiloti	MAS	Singapur

5 yillik muddatli yevroobligatsiyalarni xarid qilgan hududlar tarkibi

39
%
23
%
32
%
6
%
5
yillik yevroobligatsiyalar
Buyuk Britaniya
AQSh
Kontinental Yevropa
Osiya va yaqin Sharq

10 yillik muddatli yevroobligatsiyalarni xarid qilgan hududlar tarkibi

Aksiyadorlik jamiyatlari ro‘yxati	Chiqariluv hajmi	Joylashtirilgan sana	Muomalada bo‘lish muddati	Nominali	Ustama haq yillik
“Invest finans bank” ATB	100 mlrd. so‘mlik	15.03.2019	2 yil	1 million so‘m	16%
“Asia Alliance Bank” ATB	50 mlrd. so‘mlik	16.07.2019	7 yil	1 million so‘m	Qayta moliyalash stavkasi+4%
“O‘zsanoatqurilishbank” ATB	300 mln dollarlik	19.11.2019	3, 5, 7 yillik	1 million so‘m	Qayta moliyalash stavkasi+2, +3, +4 foiz
“Tashqi iqtisodiy faoliyat milliy banki”	300 million dollarlik	14.10.2020	5 yillik		4.85%

2019-2020 -yillarda korporativ obligatsiyalar chiqargan aksiyadorlik jamiyatlari ro‘yxati

2012-2019 -yillarda O‘zbekiston qimmatli qog‘ozlar bozori savdo hajmi va fond bozorining ulushi

Yillar	QQBning umumiy savdo hajmi (mlrd. so’m)	Fond birjasi savdo hajmi (mlrd. so’m)	QQning birjadan tashqari bozori savdo hajmi (mlrd. so’m)	Fond birja- sining ulushi (foizda)	QQning birjadan tashqari bozori ulushi (foizda)
2012	2093,5	170,7	1922,8	8,2	91,8
2013	977,4	93,2	884,2	9,5	90,5
2014	1327	97,6	1229,4	7,4	92,6
2015	3508	160,8	3347,2	4,6	95,4
2016	14460	299,8	14160,2	2,1	97,9
2017	22247	298,6	21948,4	1,4	98,6
2018	10710	687,3	10022,7	6,4	93,6
2019	37879,4	438,8	37440,2	1,2	98,2

Uyushgan bozordagi bitimlar hajmi (mlrd. so‘mda)

O‘zbekistonga fond bozori orqali sarmoya jalb etish imkoniyatlari

Sarmoyaning turi	Risklilik darajasi	O‘zbekistonda xorijiy investorga taklif qilinadimi?
Davlat xalqaro obligatsiyalari (umumdavlat qarz majburiyati)	past	Ha, masalan Yevrobondlar
Korporativ obligatsiyalar	O’rtacha	ha
Korporativ birja aksiyalari (ochiq turda)	yuqori	yo’q
Xususiy aksiyalar (yopiq turda)	Juda yuqori	yo’q
Derivativlar	yuqori	yo’q

REJA:

2. Moliyaviy bozor stavkalari

Sizning aksiyalaringizning 50% ga tushishini vahima qilmasdan tomosha qila olmaguningizga qadar fond bozoriga kirmasligingiz lozim.
Uorron Baffet
Moliyaviy bitim va kredit kelishuvini tuzishda tomonlar foiz stavkasi haqida kelishib olishadi.
Foiz stavkasi deganda – qayd qilingan vaqt oralig‘idagi nisbiy daromad hajmi tushuniladi va u foiz daromadini qarz summasiga bo‘lish bilan aniqlanadi.
Foiz stavkasi tijorat, kredit va investitsion bitimlarini eng muhim qismlaridan biri bo‘lib, o‘nli yoki oddiy kasrlarda o‘lchanadi.
Hisob-kitoblarni amalga oshirishda foiz stavkalari odatda o‘nli kasrda o‘lchanadi. Foiz stavkasi davri bir yil deb qabul qilingan.
Olinayotgan mablag‘lar bo‘yicha va’da qilinayotgan daromadlik stavkasiga foiz stavkasi, deb ataladi.
Olinayotgan mablag‘larning turiga qarab turli xil foiz stavkalari mavjud.
1. Foiz stavkalari
Kelishuvga binoan foizlar ustama shaklda har yili to‘lanishi yoki boshlang‘ich summaga qo‘shib borilishi mumkin. Boshlang‘ich summaga foizlarni qo‘shilib borishi bilan boshlang‘ich summani ortib borish jarayoni moliya bozorida foizni kapitalizatsiya qilish deyiladi.
Amaliyotda foiz stavkasi quyidagi ikki turi mavjud:
Misol. AQSH yoki O’zbekiston davlat obligatsiyalariga mablag’ingizni investitsiya qilmoqchisiz. Ular taxminan bir xil qaytarish muddatiga ega bo’lsin. Ushbu obligatsiyalar nominallari turli valyutalarda ifodalangan: AQSH obligatsiyalari dollarda, O’zbekiston obligatsiyalari – so’mda. O’zbekiston davlat obligatsiyalari bo’yicha yillik foiz stavkasi 16 %, AQSH obligatsiyalari bo’yicha esa 6%. Bir valyutaning boshqasi bilan ifodalangan narxini o’zida aks ettiruvchi valyuta kursi 1 $ =10200 UZS. Sizda 51,0 mln. so’m mablag bo’lsin.
Tasavvur qiling, siz o’z kapitalini so’mda qandaydir ishonchli aktivga investitsiya qilmoqchisiz. O’zbekiston obligatsiyalarini sotib olganingizdan so’ng, o’zingiz uchun 16% lik daromadni kafolatlaysiz. Agar AQSH obligatsiyalarini sotib olsangiz, so’mdagi daromadlilik foiz stavkasi bir yildan keyin so’m bilan $ ning ayirboshlash kursiga bog’liq bo’ladi.
O’z navbatida, bu operatsiya natijasida olingan haqiqatdagi daromadlilik stavkasi quyidagiga teng bo’ladi:
Bir yil davomida $ kursi ortib, 1 $ = 10860 UZSni tashkil qildi deb tasavvur qilamiz. U holda AQSh obligatsiyalarida bo’yicha so’mda ifodalangan haqiqatdagi daromadlilik stavkasi quyidagiga teng: