Finansal Tablolar ve Muhasebe Kayıtlarına Kısa Bir Bakış Prof. Dr. F. N. Can Şımga-Muğan Giriş
Yüklə 0,58 Mb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Brüt Kar 3.300
- Faaliyet Karı (zararı) (3.087)
- Varlıklar Borçlar ve Özsermaye
- Dönen Varlıklar Kısa Vadeli Borçlar
- Donen Varlık Toplamı 50.992 TL
- Kısa Vadeli Borç Toplamı 17.750
- Uzun Vadeli Varlıklar 13.521
- 64.513 TL Toplam Borçlar ve Özsermaye
- İşletme Faaliyetlerinden Sağlanan Net Nakit
- Faaliyetlerden Sağlanan Net Nakit (3.978 TL)
- Yatırım Faaliyetlerinden Sağlanan Net Nakit
- Yatırım Faaliyetlerinden Sağlanan Net Nakit (10.250 TL)
- Finansman Faaliyetlerinden Sağlanan Net Nakit
- Finansman Faaliyetlerinden Sağlanan Net Nakit 60.000 TL
- AY Kırtasiye Özsermaye Değişim Tablosu NISAN 2011
|
Finansal tabloların hazırlanması Önce Gelir tablosunu hazırlayalım. Gelir hesaplarıyla başlayacağız, ve gider hesaplarıyla devam edeceğiz. Ay Kırtasiye A.Ş Gelir Tablosu Nisan 2011
Gelir tablosu daha önce de belirttiğimiz gibi belli bir döneme ait faaliyetlerin sonucunu, yani elindeki varlıkları ne kadar etkin kullandığını gösteren bir akış tablosudur. Şirket Nisan ayında 3.237 TL zarar etmiştir. Baktığımızda temel nedeni satış gelirinin faaliyet giderlerini karşılamamasıdır diyebiliriz. Nisan dönemine ait zarar rakamı aynı zamanda finansal durum tablosunda da yansıyacaktır; ya Net Dönem Karı (Zararı) adı altında ya da Dağıtılmamış Karlar adı altında. Dağıtılmamış karlar işletmelerin kuruldukların tasfiye oldukları zamana dek dönem karlarını yansıtıp toplayarak gittikleri hesaptır. Dağıtılmamış karları azaltan iki etki vardır, biri ortaklara karpayı (temettü) dağıtılması diğeri ise zarar edilmesi. Formül olarak ifade edersek: Dağıtılmamış Karlar t = Dağıtılmamış Karlar t-1 + Dönem Karı – Dağıtılan Karpayı (dönem içinde) Dağıtılmamış karlar hesabındaki rakam nakit değildir. Sadece işletmenin faaliyetleriyle sağladığı fon miktarını ifade eder. Sağlanan bu fon herhangi bir varlık için veya borç ödemesi için kullanılmış olabilir. Diğer bir deyişle, dağıtılmamış karlardaki rakam işletmenin dönemler boyunca elde ettiği kardan iç fonlama için kullandığı ve/veya kullanabileceği fon miktarını ifade eder. Kar dağıtımında iki tarih kayıt açısından önemlidir. Karpayı ödenmesine karar verilen genel kurul tarihi ve karpayı ödenme tarihi. Birinci tarihte kayıtlara geçer ve dağıtılmamış karlar azalır, ikinci tarihte nakit azalır ama dağıtılmamış karlar hesabının bakiyesini etkilemez.
Finansal Durum Tablosu 30 Nisan 2011
Finansal durum tablosu belli bir tarih itibariyle elindeki varlıkları ve bu varlıklara nereden fon sağladığını gösteren statik bir tablodur. Yani sadece üzerinde yazılı tarih için geçerlidir. Örneğin, 1 Mayıs 2011 de tekrar finansal durum tablosu hazırlanacak olsa, aynı rakamlar olmayacaktır. En azından Kasa değişik olacaktır. Dönem zararı negatif olarak Özsermaye altında yer almaktadır. Halk tabiriyle işletme “sermayeden yemiştir” . Lütfen bu monografın çeşitli amaçlara hizmet eden bir örnek olduğunu ve gerçek bir işletmeden alınmadığını unutmayın. Nakit akış tablosu, işletmelerin hazırladığı nakit bütçesinden farklıdır. Nakit bütçesi gelecek döneme ilişkin beklentileri yansıtırken, nakit akış tablosu geçmiş dönemde işletmenin eline geçen nakti ve bu naktin hangi faaliyetler için harcandığını gösterir. Bu bağlamda işletmenin temel fonksiyonları olan yürütme, yatırım ve finansman faaliyetlerinden elde ettiği ve bu faaliyetler için harcadığı nakti gösterir. İşletme faaliyetlerinden elde edilen nakti hesaplamak için iki yöntem kullanılmaktadır: direkt ve indirekt. Direkt yöntem muhasebe standart koyucu tarafından istenen yöntem olmakla birlikte uygulamada daha çok indirekt yöntem kullanımını görüyoruz. İndirekt yöntemde Net kar rakamıyla başlarız ve işletme faaliyetlerinden ne kadar nakit elde ettiğimizi bulmaya çalışırız. Nakit akış tablosunun hazırlanması çok daha detaylı bir anlatım gerektirme birlikte nasıl hazırlandığı hakkında bir fikir sahibi olmak açısından kısaca bahsetmekte yarar var. İlk hazırlanması gereken işletme faaliyetlerinden elde edilen net naktin bulunmasıdır. İndirekt yöntemde bu işleme net kar rakamıyla başlarız. Ama unutmayalım ki, işletmeler tahakkuk esasına göre defter tutar. Yani nakit el değiştirmesede mallar el değiştirince kayda geçirilir. Dolayısıyla net kar rakamı dönemdeki net nakit artışı rakamına eşit değildir. Nakit akış tablosunun bu bölümünde yapmaya çalıştığımız iki rakam arasında bir uyum sağlamaktır. Dolayısıyla amortisman gideri gibi dönem giderleri arasına konan ancak o kalem için aynı dönemde nakit ödenmeyen giderleri ekleriz. Daha sonra finansal durum tablosunda dönen varlıklardaki ve finansal borçlar hariç kısa vadeli borçlar içindeki hesaplardaki değişiklere bakarız. Burada kullandığımız temel denklem muhasebe denklemidir. Yani: Varlıklar = Borçlar + Özsermaye Varlıkları Kasa ve Nakti Olmayan Varlıklar olarak ikiye ayırıp tekrar yazarsak: Kasa + Nakti Olmayan Varlıklar (NOV) = Borçlar (B) + Özsermaye (S) Kasa = B + S – NOV Demekki nakitte meydana gelecek değişiklik ∆ Kasa= ∆B + ∆S - ∆ NOV demektir. Yani nakit artarsa ya borçlar veya özsermaye artmış, ya da nakti olmayan varlıklar azalmıştır. Bu denklemi kullanarak dönen varlıkların ve kısa vadeli borçların nakit değişimindeki etkisini ölçeriz. Örneğin, Alacak hesabındaki artış, satışlardan ele geçebilecek nakitten daha az nakit geçtiğini gösterdiği için nakit azaltıcı bir etkiye sahiptir. Öte yandan, Borçlardaki artış mal alışları için ödenmesi gereken tutardan daha az ödendiğini gösterdiği için nakit artırıcı bir etkiye sahiptir. Elimizdeki küçük örnek için hazırladığımız nakit akış tablosu aşağıda sunulmuştur. İlk etapta baktığımızda Ay Kırtasiye’nin Nisan ayı içinde faaliyetlerinden 3.327 TL zarar etmesine rağmen, net nakit çıkışları (3.978 TL) aynı miktarda değildir. Bu durumun temel nedenleri Alacaklardaki artışta kendini gösteren kredili satışlar ve mal alışlarıdır. Alacaklardaki artış işletmenin borçlarındaki (finansal borçlar hariç) artıştan daha fazladır. Nakit Akış tablosunda yer alan Peşin Ödenen Sigorta dönem başından dönem sonuna Peşin Ödenen Sigorta hesabındaki artışı gösterirken, gelir tablosundaki 20 TL bu tutarın dönem içinde harcanan kısmını göstermektedir. Yatırım faaliyetleri için nakit harcamaları örneğimizde sabit varlık alımı için olmuştur. Mobilya ve mefruşat için nakit ödenirken fotokopi makinası kısmen nakit kısmen senet imzalayarak yapılmıştır. Senet imzalanan tutar henüz ödenmediği için nakit akış tablosuna yansıtılmaz.Ay Kırtasiye yatırım faaliyetleri için dönemde 10.250 TL nakit harcanmıştır. Fotokopi makinası imzalanan borç senedi vadesinde ödendiğinde o döneme ilişkin nakit akış tablosunda yansıtılacaktır. Finansman faaliyetlerinden nakit alınan borçlar ve ortaklardan sağlanan nakti sermaye ile artar, borç geri ödemeleri ve ortaklara ödenen nakit temettü miktarı ile azalır. Ay Kırtasiye yeni kurulan bir işletme olduğu için tüm dönem başı bakiyeleri sıfırdır. Dolayısıyla işletmenin ortaklarının koyduğu sermaye de bu döneme aittir. İşletme kar etmediği için temettü dağıtması pek akıllıca olmayacaktır. Alınan Banka Kredisi de bu grupta gösterilir. Eğer geri ödemesi olsaydı eksi olarak görünecekti. En sonunda, bu üç bölümden – faaliyet, yatırım ve finansman – sağlanan net nakit akışları toplamı bize dönem içindeki nakit artış veya azalışını verir. Örneğimizde bu tutar 45.772 TL dir. Elde ettiğimiz tutarla dönem başındaki nakit tutarını (dönembaşı Kasa Hesabı bakiyesi) topladığımızda dönem sonu nakit tutarını elde ederiz. Nakit akış tablosuna hangi faaliyetten nakit sağlanmış hangi faaliyet nakit çıkışına yol açmış diye baktığımızda Ay Kırtasiyenin finansman faaliyetlerinden nakit sağladığını ve bu nakti hem işletme faaliyetlerini hem de yatırım faaliyetlerinin finansmanında kullandığını söyleyebiliriz. Ay Kırtasiye A.Ş Nakit Akış Tablosu Nisan 2011
En son hazırlanan tablo Özsermaye Değişim tablosudur. Bu tabloda bir akış tablosudur ve dönem içinde Özsermaye hesaplarında hangi değişikliklerin hangi kalemlerden olduğunu gösterir. Örneğimize dönersek:
Ortakların dönem içinde koyduğu sermaye ve net dönem zararı yansıtılmıştır ki bu hesaplar finansal durum tablosunun özsermaye bölümünün altında olan hesaplardır. Örnek üzerinden gösterdiğimiz muhasebe kayıt ve finansal rapor hazırlama sürecini tamamladık. Aşağıdaki şekilde de görüldüğü gibi tüm finansal tablolar tek bir şirkete ve aynı döneme veya dönem sonuna aittir. Ancak unutulmaması gereken bu tabloların birlikte okunduğunda birlikte karar vermeye yardımcı olduğudur. Her bir finansal tablonun işlevi farklıdır. Dolayısıyla alınan kararlara göre kullanılan tablo da farklıdır. Ama hepsi aşağıda görüldüğü gibi birbirine bağlıdır. 
1 Stone, W.E., 1969, Antecedents of the accounting profession, The Accounting Review, April, 284-91 2 http://www.brisa.com.tr/Brisa/Yatirimci/Periodik-Mali-Tablo-ve-Bagimsiz-Denetim-Raporlari.aspx 7 Eylul 2010 Yüklə 0,58 Mb. Dostları ilə paylaş:
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||