FƏnn sillabusu



Yüklə 70,18 Kb.
Pdf görüntüsü
tarix02.03.2017
ölçüsü70,18 Kb.
#9956

 

AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI TƏHSİL NAZİRLİYİ 



BAKI DÖVLƏT UNİVERSİTETİ 

 

FƏNN SİLLABUSU 

                                                            

                                                               

                     Təsdiq edirəm                                                 prof.S.R.Hacıyeva 

                                                                                                   (kafedra müdiri)                                            

 14 .02. 2016     il 

 

Kafedra:  Ekoloji kimya 



Fakültə:   Ekologiya və  torpaqşünaslıq 

 

1.



 

Fənn haqqında məlumat 

      Fənnin adı:                     Su, hava və torpaqda zəhərli maddələrin təyini 



       Tədris yükü (saat) cəmi:   30  mühazirə  30 saat  məşğələ 

       Tədris ili  2014  Semestr   VII   Bölmə   azərb. 

       Kredit sayı (hər 30 saata 1 kredit)    1,5 

 

I.

 

Müəllim haqqında məlumat:             dos. Hüseyinli A.Q. 

       Məsləhət günləri və saatları:  

       E-mail ünvanı:   ahuseyinli@yahoo.com 

       İş telefonu:   050 543 33 25 



I.

 

Tələb olunan dərsliklər və dərs vəsaitləri: 

Əsas:   1. Əliyeva R.Ə., Hacıyeva S.R., Hüseyinli A.Q.  

                 Ətraf mühit kimyası. Bakı 2013, 280 s. 

      2. Bokris O.M. Ximiya okrujayuşey sredı. M.Ximiya, 1982, 670 s. 

 

IV. Fənnin təsviri və məqsədi: 



      Kursun q

ı

sa t

ə

sviri:

  

          Azərbaycan Respublikası, sənayenin yüksək  dərəcədə istifadə edildiyi bölgələrdən 



biri kimi səciyələnir. Respublikamızın  ərazisi 7 dövlətin ahətəsində yerləşdiyindən, bu 

dövlətlərin beşinin neft-qaz sənaye ölkəsi olmasına görə, regionun ekologiyasının ürəkaçan 

olması haqqında tələbələrə izah etmək. Bununla əlaqədar olaraq regionda o cümlədən 

respublikamızda ekoloji tarazliğin pozulmasina zəmin yaradan obyektiv amilləri və  bütün 

biosferi  əhatə edən ekoloji  vəziyyətin  gərginləşməsinə    səbəb olan subyektiv amilləri də 

nəzərdən keçirməsini izah etmək.  Xəzər dənizi neft və qaz ehtiyatlarına görə dünyada ilkin 

yerlərdən birinə sahibdir. Təkcə Azərbaycan sektorunda karbohidrogen ehtiyatı 10 milyard 

tondan çox olmasını izah etmək. Xəzər dənizinin əsas çirklənmə mənbəyi onun hövzəsində, 

sahillərində və akvatoriyalarında yerləşən şəhərlərin və sənaye onbeyktlərinin çirkab suları, 

dəniz nəqliyyatından və neft mədənlərindən daxil olan müxtəlif çirkləndiricilər və atmosfer 

və su vasitəsilə  çirkli maddələrin gəlməsidir.  Yuxarıda qeyd edilənlərin regionun 

ekologiyasına neqativ təsir göstərməsini izah etmək.                                                                       



 

      Kursun m

ə

qs

ə

di: 

  

    Tələbələr bu kursu mənimsəməklə su, hava və torpaqda olan,  o cümlədən neft və neft-

kimya sənayeləri tərəfindən  ətraf mühitə atılan toksiki və kansoregen maddələr litosfer, 

hidrosfer və atmosferin çirklənməsinə  səbəb olur. Bunun nəticəsində  bəzi toksiki 

maddələrin insan orqanizmasına verdiyi zərərlər bilinməkdədir. Əkin sahələrində torpağın, 



 

suyun, havanın ilkin analizlərinin aparılmasını tələbələrə öyrətdikdən sonra, tələbələrdə su, 



hava və torpağın çirklənmələri    haqqında bilgi olacaqdır. 

      Fənnin təqvim planı: 

Həftə  Mövzunun adı və qısa icmalı 

Müha. Lab. Saat Tarix

 



Mövzu 1.  



Su, hava və torpağın zəhərli maddələrlə 

çirklənmə  mənbələri 

Ətraf mühitə atılan sənaye və  məişət 

tullantılarının suyu, havanı  və torpağı 

müxtəlif zəhərli maddələr və qazlarla 

çirklənməsini və onların canlı orqanizmalara 

təsirini tələbələrə izah etmək. 

 

 

Müh. 



 

 

2 



 

17.02.16


 

 



 

 

Mövzu 2.  



Tullantı suların təmizlənməsində  müasir 

metodların istifadəsi 

Tullantı suların təmizlənməsində fiziki-

kimyəvi və bioloji təmizlənmə metodlarını, 

absorbsiya və iondəyişmə metodlarını, aerob 

təmizlənmə metodlarını tələbələrə izah etmək. 

 

 



Müh. 

 

 



 

 

 

 

 

 

 



 

 

 

 

24.03.16 



 

 

 





Mövzu 3. 

 Ətraf mühitdə zəhərli maddələrin təyini 

Suda, havada və torpaqda toplanan və 

orqanizmə  mənfi təsir göstərən zəhərli 

maddələrin növlərinin və miqdarının təyin 

edilmə metodlarını tələbələrə izah etmək. 

 

 

Müh. 



 

 

2 



 

02.03.16


 



Mövzu 4.  



Tullantı suların neft və digər  çirkləndirici 

maddələrdən təmizlənməsi 

Neft və digər  çirkləndirici maddələrlə 

çirklənmə nəticəsində alınan sənaye və məişət 

tullantı sullarının müasir və klassik 

metodlarla təmizlənməsini tələbələrə izah 

etmək. tələbələrə izah etmək. 



 

 

 



Müh. 

 

 

2 



 

09.03.16


 



Mövzu 5. 



 Tullantıların azaldılması metodları 

Ətraf mühitin müxtəlif komponentlərində 

toplanan tullantıların istehsalının azaldılması, 

istehsalatda təmiz və effektiv metodlardan 

istifadəyə başlanmasını tələbələrə izah etmək. 

 

Müh. 



 

 

2 



 

16.03.16


 

 



 



Mövzu  6. 



 Su,  hava  və torpağın  çirklənməsinin  əsas 

mənbələri  

Su, hava və torpağın  çirklənmə  mənbələri 

region ölkələrinin sənaye və məişət tullantıları 

ilə yaranmasını tələbələrə izah etmək. 

 

 

Müh. 



 

 

2 



 

23.03.16


 



 



Mövzu  7. 

 Kimyəvi gübrələrdən istifadə edilməsi 

problemləri 

Torpağın münbitliyini saxlamaq və 

məhsuldarlığı yüksəltmək üçün istifadə edilən 

gübrələrin yaratdığı problemləri tələbələrə 

izah etmək. 

 

 



Müh. 

 

 

2 



 

30.03.16


 



Mövzu  8. 



 Torpaqda toksiki maddələrin təyini metodları  

Torpaqların kimyəvi maddələrlə, o cümlədən 

peptisid və neft məhsulları ilə  çirklənmə 

mənbələrini, torpaqda yaranan ekoloji 

pozuntular və onların təyini metodlarını 

tələbələrə izah etmək. 

 

 

Müh. 



 

 

2 



 

06.04.16


 



Mövzu  9. 



 Torpağın tərkibində olan kanserogen 

maddələrin analizi  

 Torpağın tərkibi, torpağa müxtəlif 

mənbələrdən atılan zərərli maddələrin və 

pollutantların müəyyənləşdirilməsi, 

torpaqdan nümunə 

götürülərək analiz 

olunması haqqında tələbələrə  məlumat 

vermək.  

 

Müh. 



 

 

2 



 

13.04.16


 

10 


 

Mövzu 10. 

 Radioaktiv  maddələrdən istifadənin ekoloji 

problemləri    

Radioaktiv maddələr haqqında anlayış, təbii 

və  süni radioaktiv maddələr və onların 

mənbəyi, radioaktiv çirklənmə  və canlılara 

təsir mexanizmlərini tələbələrə izah etmək.  

                               

 

Müh. 



 

 

2 



 

20.04.16


 

11 


Mövzu 11. 

 DYM-nin atmosferə atılan zəhərli maddələrin 

 

Müh. 



 

 

2 



 

27.04.16


 

azaldılması üsulları 

Daxili yanma mühərrikləri yanacaqlarının 

yanma məhsulları ilə atmosferin 

çirklənməsində  nəqliyyatın rolu, işlənmiş 

qazların kimyəvi tərkibi və onların 

mühərrikin tipindən asılı olması, işlənmiş 

qazların bərk hissəcikləri və  çirklənmənin 

dərəcəsinin azaltma yollarını, zərərli 

maddələrin azaldılma  üsullarını  tələbələrə 

izah etmək. 

 

 



12 

 

Mövzu 12. 

 Tullantı sularının fiziki-kimyəvi təmizlənmə 

üsulları  

Tullantı suları və onların yaranma mənbələri 

haqqında məlumat, tullantı sularının müxtəlif 

metodlarla təmizlənməsinin təsnifatı, fiziki-

kimyəvi təmizlənmə metodları haqqında 

tələbələrə məlumat vermək. 

 

 

Müh. 



 

 

2 



 

04.05.16


 

13 


 

Mövzu 13. 

 Neft emalı zavodlarının atdığı zərərli qazlar və 

tullantılar  

Neft emalı  müəssisələrinin iş prinsipi, 

yanacağın istifadəsindən asılı olaraq ətraf 

mühitə buraxdığı tullantı qazlarının təsnifatı, 

qazların təmizlənmə  və tutulma üsulları 

haqqında tələbələrə məlumat vermək. 

 

Müh. 



 

 

2 



 

11.05.16


 

14 


 

Mövzu 14. 

 Suda polidispers sistemlərin parçalanması  və 

çökməsi prosesi 

Suda  çirkləndirici maddələr və onların 

mənbələri haqqında məlumat, su 

çirkləndiricilərinin təsnifatı, 

çirkləndirici 

maddələrin insan orqanizminə  və digər 

canlılara təsiri, polidispers sistemlərin 

parçalanması  və  çökməsi haqqında məlumat 

vermək. 

 

Müh. 



 

 

2 



 

18.05.16


 

15 


 

Mövzu 15. 

 Neft  emalı  sənayesindən  ətraf mühitə atılan 

zərərli qazlar və tullantılar 

 

Müh. 



 

 

2 



 

25.05.16


 

Neft emalı zavodlarının  ətraf mühitə atdığı 



zərərli tullantıların ətraf mühitə verdiyi mənfi 

təsirlər və onların tullantısız və ya az tullantılı 

texnologiya ilə əvəz edilməsini tələbələrə izah 

etmək. 

 

 

L A B O R A T O R I Y A 

 

 

 

 

 

 





Iş NO  1. 

 Laboratoriya  ilə tanışlıq.  Ətraf mühit 

obyektlərindən nümunələrin götürülməsi  

 

 

lab. 



 

2 

 

17.02.16


 



Iş NO  2. 

 Ətraf mühit nümunələrinin analizi. 

 

 

 

Lab. 


 

2 

 

02.03.16


 



Iş NO  3. 

 Müasir texnologiya ilə tullantı sularının 

təmizlənməsində ekoloji problemlər  



 

 

Lab. 



 

2 

 

16.03.16


 



Iş NO  4. 

 

Daxili yanma mühərriklərinin işlənmiş 



qazlarının azaldılma medodları  

 

 

Lab. 



 

2 

 

30.03.16


 



Iş NO  5. 

 Ətraf mühit nümunələrində  neft məhsulları 

və təhlükəli maddələrin təyini  

 

 

 

Lab. 



 

2 

 

13.04.16


 



Iş NO  6. 

 DYM-nin 

tüstü qazlarında zərərli 

maddələrinin təyini  

 

 

 

Lab. 



 

2 

 

27.04.16


 



Iş NO  7. 

 Torpaqda ağır metalların, nitrit və nitratların 

təyini 


 

 

Lab. 



 

2 

 

11.05.16


 



 



Iş NO  8. 

 Torpağın neft məhsulları ilə  çirklənməsi. 

Kollekvium 

 

 

Lab. 



 

1 

 

25.05.16


 

  İmtahanın keçirilməsi forması -yazılı, şifahi, dialoq və ya test. 



II.

 

Semestr ərzində qiymətləndirmə və bal bölgüsü: 

           Balların maksimum miqdarı – 100 bal. 



A)

 

Semestr 

ə

rzind

ə

 toplanan maksimum bal

 – 50 (imtahana keçid bal – 17) 

Dərsə davamiyyətə görə 

10 bal 

Mühazirə mətnlərinin tərtibatına görə 



     - 

Tələbələrin sərbəst işinə (referat, prezentasiya, tədqiqat işi və s.) görə  

Qeyd: Plagiat halları  qəti qadağandır! Sərbəst işlə  əlaqədar bütün 

tapşırıqların qısa təsviri, təqdim olunma şərtləri, vaxtı və qiymətləndirmə 

10 bal 


 

üsulu dəqiq göstərilir. 



Seminar (məşğələ) və ya laboratoriya dərslərinin nəticələrinə  görə (eyni 

fəndən həm seminar (məşğələ), həm də laboratoriya dərsləri nəzərdə 

tutulduğu halda onların hər birinə 10 bal ayrılır). 

20 bal 


  Kurs  işinin hazırlanmasına və  müdafiəsinə  görə (fənn  üzrə kurs işi 

(layihəsi) nəzərdə tutulmayıbsa, ona ayrılan 10 bal seminar (məşğələ) və 

ya laboratoriya dərslərinə əlavə olunur).   

10 bal 


 

B)

 

Semestr imtahan

ı

  n

ə

tic

ə

sin

ə

 g

ö

r

ə - maksimum 50 bal 

Hər biletdə – 5 sual, hər suala – 10 bal verilir 



Qeyd: Tələbənin imtahandan topladığı balın miqdarı 17-dən az olmamalıdır. 

C)

 

Semestr n

ə

tic

ə

sin

ə

  g

ö

r

ə

 qiym

ə

tl

ə

ndirm

ə

 (imtahan v

ə

 imtahana q

ə

d

ə

r toplanan ballar 

ə

sas

ı

nda):

 

91 – 100 bal 

əla 



81 – 90 bal 

çox yaxşı 



71 – 80 bal 

yaxşı 



61 – 70 bal 

kafi 



51 – 60 bal 

qənaətbəxş  



51 baldan aşağı 

qeyri-kafi  



 

 

        Müəllim:  Dosent  Hüseyinli  A.Q.                          

 

Yüklə 70,18 Kb.

Dostları ilə paylaş:




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©www.azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin