Elektr energiyani ishlab chiqarish uzatish va taqsimlash

O‘qitish metodlari:
Kichik axborotli ma’ruza, hikoya, tushuntirish, kitob bilan ishlash, aqliy hujum, B/BX/B
O‘qitish vositalari			Darslik, yozuv taxtasi, slaydlar, noutbuk, ko’rgazmali qurollar, test kartochkalari.
O‘quv faoliyatini tashkil etish shakli			Ommaviy, guruhiy va jamoaviy, yakka tartibdagi, juftlikdagi
O‘qitish sharoiti			Texnik vositalardan foydalanishga mo’ljallangan auditoriya
Qayta aloqaning usul va vositalari			Aqliy hujum, savol-javob, B/BX/B topshiriqlarini baholash

15- Mavzu: Geotermal elektr stansiyalarining turlari
Reja:

3. 
   Quruq bug‘ geotermal elektr stansiyasining prinsipial sxemasi.
   
4. 
   Tabiiy bug‘ geotermal elektr stansiyasining prinsipial sxemasi.
   

Yuqorida eslab o‘tganimizdek, geotermal elektr stansiyalari quruq va otilib chiquvchi tabiiy bug‘ hamda binar siklli turlarga bo‘linadi.

4.20 - rasmda quruq bug‘ geotermal elektr stansiyasining prinsipial sxemasi keltirilgan. Bunday stansiyalar eng sodda va eski tuzilishga ega bo‘lib, ularda turbinalarni harakatga keltirish uchun 150⁰C va undan yuqori haroratli geotermal bug‘ bevosita foydalaniladi.

4.20- rasm. Quruq bug‘ geotermal elektr stansiyasining prinsipial sxemasi.

4.21- rasmda tabiiy bug‘ geotermal elektr stansiyasining prinsipial sxemasi tasvirlangan. Bunday stansiyalarda quruq bug‘ geotermal stansiyalaridagiga nisbatan ancha chuqurlikdagi yuqori bosim ostidagi issiq suv past bosimli idishga chiqariladi. U yerda hosil bo‘luvchi bug‘ turbinalarni harakatga keltirishda foydalaniladi. Bunday stansiyalar uchun talab etiluvchi suyuqlikning harorati kamida 180⁰C ni tashkil etishi zarur. Bugungi kunda eng ko‘p foydalanib kelinayotgan geotermal elektr stansiyalari aynan mana shu turdagi stansiyalardir.

4.21- rasm. Tabiiy bug‘ geotermal elektr stansiyasining prinsipial sxemasi.

Binar siklli geotermal elektr stansiyalari bunday manbada ishlovchi zamonaviy elektr stansiyasi hisoblanib, ularda 57⁰C dan ham past horarotli suyuqlikdan foydalaniladi. Issiq geotermal suv bug‘lanish harorati suvnikiga nisbatan past bo‘lgan ikkilamchi suyuqlik orqali o‘tkaziladi. Buning natijasida hosil bo‘lgan ikkilamchi suyuqlik bug‘i turbinalarni harakatga keltirishda foydalaniladi. Bugungi kunda qurilayotgan geotermal elektr stansiyalari asosan mana shu turga mansubdir.

Bunday stansiyalar ham ideal Renkin va Kalina sikllari asosida ishlaydi. Ularning samaradorligi taxminan 10% ni tashkil etadi.


]