Xulosalar Biz Pastdarg’om tuman S.Tursunov fermer xo’jaligida yetishtirilayotgan dukkakli don ekinlari asosiy zararkunandalarining biologik va ekologik xususiyatlarini hamda ularga qarshi kurash usullarini o’rganib qo’yidagi xulosalarga keldik. 1.Dukkakli don ekinlarining asosiy zarakunandalari malhamchi qo’ng’izlar (Mulabris avlodi), no’xat qo’ng’izi (Bruchus pisorum L.), yovvoyi no’xat qo’ng’izi (Bruchus dentires Bandi), dumli ko’k kapalak (Lampides baeticus L.), bir rangli tunlam (Chloridea incarnata Frr.), so’ruvchi zararkunandalardan o’rgimchakkana (Tetranychus urticae Koch.), katta g’o’za biti (Acyrthosiphon gossyhi mordv.), dala qandalasi (Lygus pratensis L.) bo’lib hisoblanadi. 2.Dukkakli don ekinlarida eng ko’p uchraydigan zararkunanda no’xat qo’ng’izi bo’lib hisoblanadi. 3.No’xat qo’ng’izining urg’ochilari har xil avlodlarida, meteorologik va boshqa sharoitlarga qarab turli miqdorda tuxum qo’yadi, birinchi avlodi urg’ochilarining mahsuldorligi boshqa avlodlariga nisbatan yuqori bo’lgan holda eng kam mahsuldorligi to’rtinchi avlodi urg’ochilarida kuzatiladi. 4.Dukkakli don ekinlari zararkunandalariga qarshi biologik kurashda oltinko’z entomofagining qo’llanilishi yaxshi samara beradi. 5.Oltinko’zni 1:10 va 1:5 nisbatlarda qo’llaganilda biologik samaradorlik 1:20 nisbatga nisbatan ancha yuqori bo’ladi va 77-88% ni tashkil etadi, bu ko’rsatgich IXChM dan bitlar sonini kam bo’lishini ta’minladi. 6.Oltinko’z qo’llash me’yorlari (nisbatlari) o’z navbatida 5,3-17% qo’shimcha hosil olishni ta’minlaydi, bu holat 0,5-1,6 s/ga qo’shimcha hosil bilan ifodalanadi. 7. Pastdarg’om tumani sharoitida dukkakli don ekinlari yetishtirishda o’simlikni o’sish va rivojlanish uchun qulay sharoit yaratib borilishi, zararkunandalar sonini kamayishi, qo’shimcha hosil olishni ta’minlashga
Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati. 1.Karimov I.K “Jahon iqtisodiy – moliyaviy inqirozi: O‘zbekiston sharoitida uni bartaraf etish yo‘llari va choralari” Toshkent – 2009
2.Karimov I.K “Dehqonchilik taraqqiyoti – farovonlik manbai” Toshkent – 1994 3.Karimov I.K “O‘zbekiston iqtisodiy islohatlarni chuqurlashtirish yo‘lida” Toshkent – 1995.
4.Alimuhamedov S.N Xodjaev Sh.T “G‘o‘za zararkunandalari va ularga qarshi kurash” Toshkent- 1991
5.Alimuhamedov S.N Xodjaev Sh.T “G‘o‘za zararkunandalari va ularga qarshi kurash” Toshkent – 1979
6.Davletshina A.G Vidovoy sostav entomofagov selxoz kultur.
Toshkent -1980.
7.Davletshina A.G. Nasekomыe Uzbekistana Tashkent – 1989.
8.Dospexov B.A Metodika polevogo opыta. M – 1986
9.Kann A.A. Integrirovannaya zaщita xlopchatnika ot vrediteley.
Tashkent – 1980.
10.Kimsanboev H.H va boshqalar. Umumiy va qishloq xo‘jalik entomologiyasi. Toshkent - 2003
11.Migulin A.A Selskoxozyaystvennaya entomologiya. M – 1986.
12.Mirzalieva X.B. Biologichiskiy metod borbы s vreditelyami selxoz kultur. Toshkent – 1994.
13.Murodov S.A. Umumiy entomologiya kursi. Toshkent – 1988.
14.Nasrullaev D.N., Fayzullaev B. O‘simliklar himoyasining uyg‘unlashgan tizimini takomillashtirish. Samarqand – 2014. 1
5.Olimjonov R.A. Entomologiya. Toshkent – 1977.
16.Fayzullayev B., Ahmedov S.I., Xudoyqulov A.M. Qishloq xo’jalik entomologiyasi va karantin asoslari fanidan laboratoriya mashg’ulotlari. Samarqand – 2014.
http://fayllar.org