Bilet 1 Gemi qazan qurgulari haqqinda

2.Util qazan ile buxar qazaninin birge isleme qurulusu haqqinda.

Gəmilərin hərəkət rejimində util qazanlar tam və ya qismən köməkçi

qazanları əvəz edirlər.Util qazanlarda da köməkçi qazanlar kimi od borulu,su

borulu və yaxud qarışıq olmaqla yanaşı təbii və süni sirkulasiya ilə işləyən

qazanlardırlar.

Od borulu util qazanlarda konstruksiyasına görə elə olurlar ki, (bax şək.58)

burada ocağa yanacaq deyil,işlənmiş qazlar verilir.(Kamera isə tüstü kamerası

adlanır).Belə konstruksiyalı util qazanlar xarici donanmalarda geniş

yayılmışdır.Bu tip qazanlarda süni(məcburi) sirkulasiya ilə su boruların

ətrafında hərəkət edir və qızır.

Su borulu util qazanlarında suyun sirkulasiyası məcburi olmaqla

yanaşı,onların ölçüləri kiçik,yığcam,istilik ötürmə səthi 15μ2

silindrik və yaxud oturacaqlı şəklində olurlar.Hal – hazırda donanmada belə

util qazanlar geniş yayılmışdır.Bu qazanların istilik ötürmə səthləri spiralvarı

olur və seksiyalardan ibarətdirlər(bax şək.330) Son illərdə belə qazanlar

demək olar ki,heç bir prinsipial dəyişikliyə məruz qalmayıblar.

və çox,özləri kicik istilik oturme sethi 15^ve cox ozleri silindrik ve yaxud Gemilerin hereket rejiminde

util qazanlar tam ve y a qismen komekci qazanlari evez edirler.Util qazanlarda da komekci

qazanlar kimi odborulu suborulu ve yaxud qarisiq olmaqla yanasi tebii ve suni sirkulyasiya

ile isleyen qazanlardirlar.su borulu util qazanlarda suyun sirkulyasiyasi mecburi olmaqla

yanasi onlarin olculeri oturacaqli sekilde olurlar.hal hazirda donanmada bele util

qazanlar genis yayilmisdir.gemilerde daha genis yayilmis util qazanlara ve horizontal

separatorlara rast gelmek olur.bu qazanlardada buxarin alinma prinsipi eyni olaraq qalir.

Util qazanların işlədiyi zaman bunlar nəzarətdə olmalıdırlar:

1)Barabanda və yaxud separatorda suyun səviyyəsi

2)Buxarın təzyiqi və temperaturu

3)Məhsuldarlıq

4)Bəsləyici suyun temperaturu

5)İşlənmiş qazların qazanın girəcəyində və çıxışdakı temperaturları

6)Qaz traktındakı müqavimət

7)Bəsləyici suyun kimyəvi tərkibi

Util qazanları işə salmazdan əvvəl zaslonkaların açılıb

bağlanmasını,servomotorunun işini,eləcə də normal rejimdən aşağı yüklə

işləyən vaxt (baş mühərriklər) qazların util qazana bağlanmasını yoxlamaq

lazımdır.(Bu kükürd korroziyasının və intensiv dudanın – hisin yığılmasının

qarşısını almaq üçündür)

Mühərriklərin qazlarının tərkibində yağ olarsa (mühərrik yağ atırsa),util qazan

mümkün qədər tez – tez qudrondan təmizlənməlidir.Qazanın çirklənməsini

göstərən util qazların qazana sonrakı temperaturunun qalxmasıdır.Eləcə də

mütəmadi olaraq zaslonkaların açılıb – bağlanmasını yoxlamaq lazımdır.Əgər

qudron (duda) alovlanarsa ora tez buxar verib alovu söndürmək və səthləri

dudadan təmizləmək lazımdır.Util qazanları közərmə yolu ilə təmizləmək

yalnız o zaman olar ki,təlimata tam əməl olunsun.(çıxan qazlarla – util qazan

közərdilir).Qazanlarda aralıq qatlarının dəyişməsi,eləcə də xırda təmiz işlə

yalnız util qazanın fəaliyyəti dayandırıldıqdan sonra görülə bilər.Util qazanın

işlədiyi zaman suyun səviyyəsi göstəricilərin görünmə səviyyəsində dəyişə

bilər (buna yol verilir).Əgər səviyyə daha çox aşağı düşürsə,qazanın işini

saxlayıb,avtomatikaya baxmaq lazımdır və ya əl ilə idarə etməyə keçmək

lazımdır.Buxar qazanının suyunu boşaltmazdan əvvəl onun temperaturunu 50oC - ə qədər aşağı salmaq lazımdır.Bütün təmizləmə işləri mümükün qədər

tez aparılmalıdır ki,qazan çox soyumasın.

Əgər işlədiyi zaman qazanın su səviyyəsi lapdan düşürsə (tez – tez ) qazan

daxili separasiya pis olur.(su – buxar qarışığı sistemə gedir).Qazanə açıb

separatoru yoxlamaq lazımdır..