Azərbaycan Tibb Universitetində Dünya Böyrək Günü qeyd edilib

Elxan  Kərimov,

Ortopedik stomatologiya 

kafedrasının müdiri, ə.e.x. professor

«ORTODONTİYA» FƏNNİNDƏN 

DİLİMİZDƏ İLK DƏRSLİK

Sərvər Nəriman oğlu Alimetov-75

Yeni nəşrlər

Məhsuldar alim, yorulmaz müəllim

---

14 mart  2015-ci il

http://www.amu.edu.az

7

u 

 

Novruz - bir bayram kimi baharın gəlməsi 

münasibətilə geniş miqyasda qeyd olunur. Nov-

ruz Şimal yarımkürəsində astronomik yazın 

başlandığı, gecə-gündüz bərabərliyi günündə (martın 20, 

21, 22 də) keçirilir. Bir sıra xalqlar yaz fəslinin gəlməsini 

təbiətin canlanması ilə bağlayır, bu münasibətlə şənliklər 

keçirir, onu yeni ilin başlanğıcı kimi bayram edirlər.

Qədim zamanlardan başlayaraq İran, Əfqanıstan, Taci-

kistan, Özbəkistan və bəzi başqa şərq xalqları ilə yanaşı, 

azərbaycanlılar da baharın - yeni ilin gəlişini şənliklərlə 

qarşılayırdılar.

 

Təbiətin, həyatın oyanması Novruzdan başlanır. İnsanlar 

hələ bayrama bir ay qalmışdan onu qeyd etməyə başlayırlar. 

Belə ki, hər həftənin ikinci günləri Su, Od, Torpaq və Yel 

(ilaxır) çərşənbələri qeyd olunur.

Alimlərin fikrincə, bu bayramın tarixi çox qədimdir. 

Elmi araşdırmaların bir çoxunda Novruz bayramı Zərdüşt 

peyğəmbərin yaşadığı dövrlə bağlanır. Bayramın yaşı-

nın 5000 il bundan əvvələ getdiyi ehtimal edilir. XI əsr 

mənbələrindən olan Nizamülmülk “Siyasətnamə” əsərində 

Novruz bayramından yazın gəlişi ilə əlaqədar keçirilən 

kütləvi xalq bayramı kimi bəhs edib. Novruzun gəlişi 

klassik şərq, o cümlədən, Azərbaycan poeziyasında ge-

niş yayılmış “bahariyyə” adlı lirik şeirlərdə də təsvir və 

tərənnüm edilir. İslam xadimləri bu bayrama həmişə dini 

rəng verməyə çalışırlar. Hətta bəzi din xadimləri belə bir 

fərziyyə irəli sürmüşlər ki, Novruz bayramı guya IV xəlifə 

Əlinin hakimiyyətə (656-661) gəldiyi günlə əlaqədardır. 

Halbuki o, iyul ayında hakimiyyətə gəlmiş, Novruz isə 

yazda bayram edilir. Əslində, xalqın bayramla əlaqədar 

keçirdiyi mərasimlər heç bir dini ehkamlar ilə bağlı deyildi. 

Əksər xalqlar, o cümlədən azərbaycanlılar bahar bayramının 

əsl mahiyyətindən doğan bir sıra adət-ənənələri, oyunları 

indiyədək saxlamışlar. Novruz -bahar bayramı- qədim xalq 

bayramı hesab olunur. Ona farsca- Nou ruz, özbəkcə Nav-

ruz, türkməncə Nouvruz, qazaxca Naurız, qırğızca Nooruz, 

türkcə Nevruz, Krım türkcəsi ilə Navrez deyirlər.

Novruzu qeyd edərkən kəndlilər təzə ilin necə keçməyini: 

quru və yaxud yağıntılı, məhsuldarlığın dərəcəsini təyin 

edirdilər. Ənənəyə görə Novruzun birinci gününü - yaz, 

ikincini - yay, üçüncünü - payız, dördüncü gününü isə - qış 

sayırlar. Əgər birinci gün küləksiz və yağmursuz olarsa, 

deməli bu yaz kənd təsərrüfatı işləri üçün əlverişli olacaq. 

Əksinə yağmurlu, külək olsa, deməli bütün yaz belə olacaq.

Qalan üç günlərdə də yayın, payızın və qışın necə olacağı 

təyin olunurdu.