Azərbaycan respulikasinin elm və TƏHSİl naziRLİYİ azərbaycan döVLƏt pedaqoji universiteti

Sinir 
hüceyrəsinin daxili quruluşu. 
Sinir hüceyrəsi cismində neyroplazma 
(perikarion), nüvə, ümumi və spesifik orqanellər ayırd edilir (şək.7.2). İnsanın 
sinir hüceyr əsində adətən bir nüvə olur, çox nadir hallarda isə iki və hətta çox 
nüvəyə rast gəlmək olur. Çoxnüvəli sinir hüceyrələri (vegetativ sinir hüceyrə 
ləri) vegetativ sinir sisteminin bəzi nahiyələrində, məsələn, intramural sinir 

---

qanqlionlarında (uşaqlıq boynunda, prostat vəzində və s.) müşahidə olunur. 
Həmin yerlərdə hüceyrə nüvələrinin sayı bəzən 15-ə qədər çata bilir. Nüvə çox 
vaxt girdə olub, qovuqcuğa bənzəyir və hüceyr ənin mərkə zində yerləşir, 
ekssentrik və ziyyətdə olan nüvəyə az təsadüf olunur. Xromatin az olduğundan 
nüvə aç ıq boyanır və onun içərisində nüvəcik aydın nə zərə çarpır. Nüvəcik adə 
tən iri və bir ədəd olur, bəzən iki ya üç nüvəciyə də təsadüf edilir. Nüvəcik RNT 
ilə zəngindir. Nüvə və nüvəciyin böyüklüyü neyronun funksional halından 
asılıdır; fəallıq artdıqca onlar böyüyür, nüvəcik miqdarca çoxala bilir. Elektron 
mikroskopu vasitəsil əsinir hüceyrəsi nüvəsinin ətrafında tipik iki zar aşkar 
edilmişdir, həmin zarların arasındakı məsafə 20 nm-ə bərabərdir. Nüvə zarı 
üzərində dəliklər vardır. Sinir hüceyrəsinin sitoplazmatik maddəsi, və ya 
neyroplazma onun həm cismində, həm də çıxıntılarında paylanmışdır; hüceyrə 
cismində o 
perikarion
(
pericaryon
) adlanır, aksonun plazmasına 
aksoplazma
, 
dendritdə
 
isə
 
ona
 dendroplazma 
deyilir.

---

ƏDƏBİYYAT SİYAHISI
1. Azərbaycan Respublikasının Əməkdar məşqçisi, b.ü.f.d., dosent 
Quliyev Yusif Nazir oğlu, b.ü.f.d., dosent Əbiyev Qalib Şamil oğlu, b.ü.f.d., 
dosent Adıgözəlova Vəfa Alman qızı. “Orqanizmin yaş xüsusiyyətləri” (Dərs 
vəsaiti ) Bakı-2018 
2. Azərbaycan Respublikasının Əməkdar məşqçisi, b. ü. f. d. , dosent 
Quliyev Yusif Nazir oğlu, b. ü. f. d. , dosent Əbiyev Qalib Şamil oğlu, b. ü.
f. d. , dosent Adıgözəlova Vəfa Alman qızı “Orqanizmin yaş xüsusiyyətləri” 
(Dərs vəsaiti ) Bakı-2018 
3. H. H. Əsədov, İ. U. Rəhimov, F. H. Əsədov. Uşaq 
orqanizminin anatomiyası və fiziologiyasının yaş xüsusiyyətləri. Dərslik.
Bakı – 2008 
4. Y. N. Quliyev Məktəbyaşlı uşaqların fizioloji xüsusiyyətləri.
Metodik vəsait. Bakı -2011 
5. F. Hacıyev Yaş fiziologiyası və məktəb gigiyeniyası. Dərs vəsaiti.
Bakı – 1992 
6. Qənbərov X.Q., Abişov R.A.,.Ibrahimov A.Ş. “Biotexnologiyanın 
əsasları”, Bakı-1994. 

---

Document Outline

• Duyğu, hərəki və ara.
• Duyğu sinir uclarına – reseptorlar deyilir.