Atletikanın növləri

Kross və marafon qaçışları

Marafon qaçışı - idman yarışlarının kütləvi növlərindən biridir. Dünyanın dörd bir tərəfində keçirilən məşhur marafon yarışları müxtəlif yaşda insanları start xəttində toplayır.  Marafon - 42 kilometr 195 metr məsafədə qaçışı nəzərdə tutan yüngül atletika növüdür. Son zamanlar əsas məsafədən əlavə, digər məsafələr üzrə də qaçışlar keçirilir: yarımarafon (21, 097 kilometr), 5 kilometrlik qaçış, uşaq marafonu və s. 

Marafon 1896-cı ildən Olimpiya oyunlarında kişilər, 1984-cü ildən isə qadınlar arasında yüngül atletika proqramına daxil edilib.   

Marafon sözünün tarixi antik dövrlərə gedib çıxır. Əfsanəyə görə, Fidippid adlı yunan döyüşçü 490-cı ildə Marafon döyüşündən sonra dayanmadan Afinaya qədər qaçıb və qələbə xəbərini şəhərə çatdırandan sonra yıxılaraq ölüb. Herodota görə isə Fidippid Afinadan Spartaya yardım üçün göndərilmiş döyüşçü idi və o, 2 gündən az bir vaxtda 230 kilometr məsafəni qət etmişdi.  1896-cı ildə Beynəlxalq Olimpiya Komitəsi Marafon döyüşünün baş verdiyi ərazidən Afinaya qədər həqiqi məsafəni ölçüb və onun 34,5 kilometr olduğu müəyyən edilib. 1896-cı ildə keçirilən ilk müasir Olimpiya oyunlarında və 2004-cü ilin Olimpiya oyunlarında marafon qaçışı Marafon düzənliyindən Afinaya qədər olan məsafə üzrə keçirilib.   

Bu qaçışın təşkil edilməsi ideyasını isə ilk dəfə 1896-cı ildə fransız filoloq Mişel Breal irəli sürüb. Təşəbbüsü müasir Olimpiya oyunlarının əsasını qoyan Pyer de Kuberten və digər yunan təşkilatçılar da dəstəkləyiblər. İlk marafon qaçışında məsafəni 3 saat 18 dəqiqəyə qət edən Harilaos Vasilakos qalib gəlib.  Marafon qaçışını idman azarkeşləri çox sevir. Ona görə də yüngül atletika üzrə yarışlar məhz marafon qaçışının keçirilməsi ilə bitir. İlk Olimpiya oyunlarında kişilər arasında marafon qaçışı yüngül atletika üzrə proqramın yekun hissəsi hesab olunur. 2004-cü ildə Afinada keçirilən Olimpiya oyunlarında isə bu ənənəyə sadiqlik bir daha nümayiş etdirilib.

Çarpaz qaçışa həm də kross qaçışı da deyilir, üstəgəl qaçış kimi də tanınır, düz bir səthdə adi qaçış hərəkətləri ilə müqayisədə kifayət qədər az tanınan qaçış intizamıdır. Bu, ilk növbədə krossovka texnikasının özünəməxsus nüanslara malik olması və daha böyük fiziki bacarıq və güc tələb etməsidir. Bundan əlavə, daha çox bilik tələb olunur ki, bu da xəsarət və yaylaqların qarşısını almaq üçün tətbiq olunmalıdır. Ancaq ədalət naminə, bunun əsas uyğunluqla işlədiyini söyləmək lazımdır əsas texnologiyainsan oynaqları üçün ən faydalıdır, buna görə minlərlə illik təkamül quruluşlarını ən uyğunlaşdırdı qanun pozuntularını nəmləndirmək kobud ərazi, əsasən yumşaq və boş torpaqlarda. Bu xüsusiyyətlər sayəsində maneələri aşmaqla kobud ərazi üzərində qaçaraq həmişə sadiq davamçılarını tapır, amma ilk növbədə ilk şeylər!