Atalar deyir

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

başın olsun mal qoyma, yaxcılıqdan yad qalma

. 

başın savcısı (peyqə

mb

ə

ri) dil dir. 

başın tutarı dildə

. (

dild

ə

: 

sözd

ə

). 

başın tutdum götü qaldı, götün tutdum başı qaldı

. 

başın üsdə

 yerin sal, yerd

ə

 qalandan 

ə

l tut. 

(

ə

l tumaqdansa, od tut). (saxla 

yetimi siksin götüvü). 

başın varsa, ağızda dilin olsun

. 

başın yerə

 qoyan, ya uyur, ya ölür. 

başın, ayağla gedməsin, ayağın, başınla gedsin

. 

başın, başı var, başında başı var

. 

(iş bir kişidə

 bitm

ə

z). 

başına bax, varın gör, sözünə

 

baxıb, gücü

n gör. 

başına dartır, ayağına çatmır, ayağına dartır, başına çatmır

. 

başına dartsa ayağına, ayağına dartsa, başına yetmə

z. 

(başına çə

k

ə

rs

ə

, 

ayağna yetişmir, ayağına çə

k

ə

rs

ə, başına yetişmir

. 

başına dönmə

 evr

ənin, başınla çevir olan evrəni

. 

başına düşə

r, ba

şarmaz, yol yerimə

z yol azmaz. 

başına düşsə, başmaqçı olur

. 

başına düşsə, başmaqçı olur

. 

186. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

başına gə

l

ən başdaqçı olar

. (

başına gə

l

ə

n: 

başdan keçirə

n) (

başdaqçı

: 

işbaşçı)

. 

başına gə

l

ən başmaqçı olar

. 

(ağır yaşam kişini 

filo

sof ed

ə

r). 

başına gə

l

ən otaçı olur

. 

(

otaçı

: h

əkim) (bir durumla qarşılaşan onun çıxar 

yolunda öğrə

nir). 

başına gə

l

ən, başmaqçı olar

. (

basına gə

l

ən, basmaqçı olar)

. (

başına < 

basına

: zulma ). (

başmaqçı < basmaqçı

. zalim. zumkar). 

(zulum gör

ə

n zalim

 

olur). 

başına gə

lm

ə

y

ənin, xoşuna gə

lir. 

başı

na g

ə

lm

ə

y

ənin, xoşuna gə

lir. 

başına görə

 

papağın, götünə

 gör

ə

 

tumanın

 olsun. 

başında çatışmayan şeylə

ri bilm

ə

k üçün, bil

ə

nl

ə

rin bilikl

ərin öğrə

n. 

başında çatışmayan şeylə

ri bilm

ə

k üçün, bil

ə

nl

ə

rin bilikl

ə

rin öyr

ə

n. 

başında quram nə

l

ə

r görm

ək üçün, yaşamdan

 

öğrəş necə

 durmaq üçün. 

(

quram: xiyal

). 

başında quram nə

l

ə

r görm

ək üçün, yaşamdan öğrəş necə

 durmaq üçün. 

(

quram: xiyal

). 

başında oyun olsun 

(oy: fikr

), 

ağızda sözün, ə

lind

ə

 

işin olsun

. 

187. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

başında yoxdur huşu, dürtmə

 qursaq neyl

ə

sin. (

koramal, müt

ə

ssib birin

ə

 ist

ə

r 

soxala, ist

ər qandır, istə

r utdur, yerl

ə

yi (z

ə

min

ə

si) yoxsa 

qanmayıb qanmyacaq)

. 

başındaki düşüncə

, görünc

ə

vi yön

ə

ld

ə

r. 

başından keçən başıva gə

lsin. 

başından keçən başıva gə

lsin. 

başının çörə

gin yem

ə

k. (

başının

: 

ağlının)

. 

(biri tovanlıq edib, itir

irs

ə

 böyl

ə

 

deyilir). (

tovanlıq

: 

axmaqlıq)

. 

başıva görə, dilin olsun, dilin üçün başın olsun

. 

başıvı min də

f

ə

 

vursanda daşa, yazında nə

 varsa, ol g

əlir başa 

(

başı 

min k

ə

rr

ə

 

vurursan daşa, nə

 

yazılıydısə

 ol g

əlir başa

). 

başqa başın qılın görmə

kd

ə

ns

ə, öz başının b

ükün (poxun) gör. 

başqa başın qılın görmə

kd

ə

ns

ə, öz başının b

ükün 

(

poxun

) 

gör. 

başqa ə

ld

ə

n yey

ən doymaz, baş gedirsə

 ayaq durmaz. 

(ağıl çaşsa 

saxlamaq ç

ətin, öz işivə

 k

ə

ndliyin yetin). 

başqa seçim, başqa yaşam

. 

başqa seçim, başqa yaşam

. 

başqa sözə

 g

ə

r

ək yox, başlayanlar bitirmiş, başlamazlar itirmiş

. 

(

başqa 

söz

ə

 g

ə

r

ə

k yox: 

mahanaları qıra qoy)

. 

188. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

başqa sözə

 g

ə

r

ək yox, başlayanlar bitirmiş, başlamazlar itirmiş

. 

(

başqa 

söz

ə

 g

ə

r

ə

k yox: 

mahanaları qıra qoy)

. 

başqaları sə

nin üçün k

ə

ndi oyun bildirir, s

ə

nd

ə

ki oy onlara ancaq bir oyun 

ildirir, özün düşün özün biçin özün qılın bildiyin

. (bir 

oyun ildirir: 

bir alay kimi baxırlar

. ön

ə

ms

ə

m

ə

zl

ə

r). 

başqaları sə

nin üçün k

ə

ndi oyun bildirir, s

ə

nd

ə

ki oy onlara ancaq bir oyun 

ildirir, özün düşün özün biçin özün qılın bild

iyin. (bir 

oyun ildirir: 

bir alay kimi baxırlar

. ön

ə

ms

ə

m

ə

zl

ə

r). 

başqaların başda bırax başdakılarla

. (özg

ə

l

ə

r n

ə

 

düşünür qoy düşünsün)

. 

başqaların başda bırax başdakılarla

. (özg

ə

l

ə

r n

ə

 

düşünür qoy düşünsün)

. 

başqalarına sayqı öğrə

tm

ə

kd

ə

ns

ə

, k

ə

ndi k

ə

ndimiz

ə

 

sayqı duyalım!

. 

başqalarının yapdıqları yox, yapmadıqları maraqlıdır

. 

başqasın boşla, sevgivi yoxla, kəndivi düşün, kim olduğun darıxmadan 

b

ə

ll

ə

n

ə

r!

 

(kişi yapdığı işin, gə

lc

ək arzıların, ə

ld

ə

 olan 

seviml

ə

rin, sevgil

ərin ardında olmalıdır

. kims

ə

 kims

ə

y

ə

 özü 

kimin yaxın ola bilmə

z. biri k

ə

ndi içind

ə

 toplumçul, elçil, dosçul 

olur is

ə, onları atamaz, tanışlığın danamaz artıq)

. 

başqasın itmə

d

ə

n, k

ə

ndiv

ə

 güv

ə

n!. 

başqasına iş dedim, dayaq gə

ldi m

ə

n yedim. 

189. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

başqasının aşına qaran ac qalar

. (

başqasının

: bir

ə

vnin. özg

ə

nin). (qaran: 

baxan. güd

ə

n). 

Başqasının evində

 

qul olunca öz evinin ağası ol

. (Araz Gunduz). 

başqasının gördüyü göz, sə

n

ə

 

yaşam quranmaz, minbir qapı gə

z

ən qız, ə

r 

evind

ə

 duranmaz. 

başqasının gördüyü göz, sə

n

ə

 

yaşam quranmaz, minbir qapı gə

z

ən qız, ə

r 

evind

ə

 duranmaz. 

başqasının yumruğun yemə

y

ə

n k

əndi yumruğun balyoz sanırmış

. 

(balyoz: 

balqoz. 

ağır, böyük, uzun saplı çə

kic. güp. güpün. qaraman). 

başqasının yumruğun yemə

y

ə

n k

əndi yumruğun balyoz sanırmış

. 

(balyoz: 

balqoz. 

ağır, böyük, uzun saplı çə

kic. güp. güpün. qaraman). 

başla işi hardansan, sürmə

 

işi tək başa, düşün daşın yardaşla, qoyma işi 

t

ək başa

. 

başla könül bir olsa, usa sığmaz iş yapar

. 

başla könül bir olsa, usa sığmaz iş yapar

. 

başla könül tutanmaz, könül başdan utanmaz, istə

kl

ə

rin ölçül

ə

, duraq

ları 

bilqil

ə

. 

başla könül tutanmaz, könül başdan utanmaz, istə

kl

ə

rin ölçül

ə, duraqları 

bilqil

ə

. 

190. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

başla ürə

k birl

əşir, sevincdə

n, güv

ən yaradır

. (

başla ürə

k: 

ağıl ilə

 könül

). 

sevincsiz güv

ənc, uymallıqdır, uymalıqdır (

koruna, 

qanmazın uymaq, tə

qlid edm

ə

kdir). 

başlamadan çatanmasan

. 

başlamadan qormasan, bitirmə

g

ə

 umut var. 

başlamağa böyümə

gi b

ə

kl

ə

m

ə, başlasan böyüməgin başlar

. (böyüyüb 

başlama, başlaqıl böyü)

. (böyüm

ə

g

ə

 

başlamaq, 

başlamaqdan keçir)

. 

başlamağa böyümə

gi b

ə

kl

ə

m

ə, başlasan böyüməgin başlar

. (böyüyüb 

başlama, başlaqıl böyü)

. (böyüm

ə

g

ə

 

başlamaq, 

başlamaqdan keçir)

. 

başlamaq, işin yarsıdır

. 

başlamamış bitinmə

yin güdünm

ə

. 

başlamamış bitinmə

yin güdünm

ə

. 

başlamıyan çatanmaz, atanmıyan tutanmaz

. 

başlamıyan çatanmaz, atanmıyan tutanmaz

. 

başlan işin daşlama

. (

daşlama

: 

bıraxma)

. 

(işi başladın bitir)

. 

(yarımçıq iş, 

sınıq diş)

. 

191. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

başlanışı bə

ll

ə

nm

ə

z, g

ə

l

ə

n ged

ə

r, duran qalmaz, bu bir bükü, bu bürküsün 

açan yox. 

(duran: 

yaşayan)

. (bükü: mü

ə

mma). (bürküsün: 

mü

əmmasın)

. 

başlanışı bə

ll

ə

nm

ə

z, g

ə

l

ə

n ged

ə

r, duran qalmaz, bu bir bükü, bu bürküsün 

açan yox. 

(duran: 

yaşayan)

. (bükü: mü

ə

mma). (bürküsün: 

mü

əmmasın)

. 

başlanmamış iş bitməz, ovanmamış quş düşməz, od olmasa aş pişmə

z, 

dil olmasa el düşmə

z. (

düşmə

z: 

düşünmə

z

). 

başlanmamış iş bitməz, ovanmamış quş düşmə

z, od olmasa 

aş pişmə

z, 

dil olmasa el düşmə

z. (

düşmə

z: 

düşünmə

z

). 

başlanmış işi olmayanın, bitmiş işi olanmaz

. 

başlanmış işi olmayanın, bitmiş işi olanmaz

. 

başlar beşikdən çıxar

. 

başlar gə

lib gedib, gen

ə

 dünya yerind

ə

dir. 

(

başlar

: çoxlar. 

çox şə

xsl

ə

r). 

(umud qırma evrə

nd

ə

n, köçürs

ə

nd

ə

, 

ə

kdiyin yerind

ədir, yaşam 

sürür, kişi çağiylə

 yürür). 

başlar, beşikdən çıxar

. 

başlayaq bitmiş denən yerdə

n, açaq gözl

ə

ri yenid

ə

n. 

başlayaq bitmiş denən yerdə

n, açaq gözl

ə

ri yenid

ə

n. 

192. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

başlayan almış, başlamıyan qalmış (tutunan gedmiş, tutunmayan batmış)

. 

(başlanan almış, daşlanan qalmış) (

başlanan

: uslanan. 

ağla gə

l

ə

n. 

ağıllanan)

. (

daşlanan

: 

daşa dönə

n). 

başlayıb böyü, böyüyüb başlama

. 

başlayıb böyü, böyüyüb başlama

. 

başlı ara, söz dinlə

, dibsiz bulsan, söy dinl

ə

! (söy: 

söyüş)

. 

başlı başın saxlamış, hovan başın daşlamış

. (hovan: axmaq). (

daşlamış

: 

itirmiş)

. 

başlı başlayınca, tə

lv

ə

 

aşıb keçdi

. 

(t

ə

lv

ə

: d

ə

li. 

düşünmə

y

ə

n). (evr

ə

ni d

ə

lil

ə

r 

sür

ə

r). 

başlı düşün yapınca, yapan aşmış köprünü

. 

başlı elin yağı aşdan ə

sgilm

ə

z. . (

başlı

: 

huşlu başlı

. yolun bilib seç

ə

n). 

başlı igid elə

 

yetirir, başsız igid, elin itirir

. 

başlı igid görən işlə

 

adlanar, alçaq kişi hovanlarla atlanar

. 

(hovan: budala. 

axmaq). 

başlı kişi öğrə

nm

ə

y

ə

 

əğimli, başqaları öğrə

tm

ə

y

ə

 eyimli. (

başlı

: 

ağıllı

). 

(eyimli: 

əğimli

: meyilli. t

ə

rcih edir). 

başlı kişi üç yoldaşın tanıyar, 

-ç

ə

tinliy

ə

 salanlar, ç

ə

tinlikd

ə

 qoyanlar, 

ç

ə

tinlikd

ə

 yaranlar. 

(qoyanlar: 

bıraxanlar

. t

ə

rk ed

ə

nl

ə

r). 

193. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

başlı kişi üç yoldaşın tanıyar, 

-ç

ə

tinliy

ə

 salanlar, ç

ə

tinlikd

ə

 qoyanlar, 

ç

ə

tinlikd

ə

 yaranlar. 

(qoyanlar: 

bıraxa

nlar. t

ə

rk ed

ə

nl

ə

r). 

başlı quş lə

l

əyin, başlı kişi dilin qorur

. 

başlı olan kəndi özün öğməmiş, könlü olan istəklisin döğməmiş

. 

başlı olan yaşlanar, yaşlı olan başlanmaz

. (

başlanmaz

: 

baş tutmaz

. 

başa 

dolmaz. 

ağıllanmaz)

. 

başlı olan yaşlanar, yaşlı olan başl

anmaz. (

başlanmaz

: 

baş tutmaz

. 

başa 

dolmaz. 

ağıllanmaz)

. 

başlı olan, tovanları dindirmə

z. 

(

tovanları

: 

ahmaqları)

. 

başlı olub yaşlanan, yaşsız başdan çox bilə

r. 

başlı olub yaşlanan, yaşsız başdan çox bilə

r. 

başlı olub yaşlanması oluqlu, yaşlı olub başlanması olanoq

. (oluqlu: 

olurlu. 

imkanlı)

. (

başlanması

: 

uslanması

. 

ağıllanması

). 

(olanoq: 

imkansız)

. 

başlı olub yaşlanması oluqlu, yaşlı olub başlanması olanoq

. (oluqlu: 

olurlu. 

imkanlı)

. (

başlanması

: 

uslanması

. 

ağıllanması

). 

(olanoq: 

imkansız)

. 

başlı yaşlı öz e

lind

ə

 

baş olsa, yaşlar azmaz, öz elinə

 

baş olar

. 

(

yaşlar

: 

g

ə

ncl

ə

r). 

194. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

başlı yaşlı öz elində

 

baş olsa, yaşlar azmaz, öz elinə

 

baş olar

. 

(

yaşlar

: 

g

ə

ncl

ə

r). 

başlıq düşdü, baş göründü

.  

- sök

ə

rs

ə

 dan, sön

ə

r gec

ə

.  

- 

dan sökdü, yandı gecə

.  

- 

örtük düşdü, dan söküldü, taqqa düşdü, kə

l göründü). 

başlının börkü yarıq, başı çapıq

. 

başlının börkü yarıq, başı çapıq

. 

başlısı ras gə

lm

ə

di, d

ə

lisi az g

ə

lm

ə

di. 

(

başlısı

: uslusu. 

ağıllısı)

. 

başmağa qörə

n yol biçilm

əz, ayağa görə

 seçilm

ə

z. 

başmağım mə

scidd

ə

 

geddi, huş başım me

yxanada. 

başmaq palçıqsız olmaz

. 

başmaq tayları kimi, birbirinə

 tutuzlular günüz mutlu olsun

. (tutuzlular: 

b

əfalılar)

. 

başmaq tayları kimi, birbirinə

 tutuzlular

. (tutuzlular: b

əfalılar)

. 

başmaqçı əlli il işlə

r, bir k

ə

r

ə

 

baş tutar

. 

başmaqlarında toydu, zırna qavalsız oynur

. 

başmaqlarında toydu, zırna qavalsız oynur

. 

başra qaqılmasın, verdiyin çörə

k. 

195. 

 

Işlə

y

ə

n: Bey Hadi - Atalar Deyir-Atalarsözü- 20 200 - Ebced Turuz-Tebriz-1991-2016 

başra qaqılmasın, verdiyin çörə