6-sinf ona tili fanidan test Morfemika ( asos va qo’shimchalar)

"Singlimga xat"
271.Yeseninning qaysi she’rlari bag’ishlov tarzida yozilgan?
“Pushkinga”, “Gurjiston shoirlriga”
272.Shoirning qaysi she’ri o’g’lini urushga yuborgan ona haqida?
“Ona ibodati”
273.Qaysi asarda Afrosiyob tush ko’rib, tushida kuchli bo’ron turadi va barog’ini qulatadi?
Firdavsiyning “Shohnoma”
274.Yusuf qaysi shaharda tug’ilgan?
Bolosog’un
275. “Qutadg‘u bilig”ning hajmi qancha?
6ming 409bayt
276.Qaysi nusxalari arab yozuvida ko’chirilgan?
Qohira va Namangan
277.Shohlar haqidagi asarlar qanday vaznda yoziladi?
Mutaqoribi musammani mahzuf
278.Kim “Qutadg‘u bilig”ni “Baxtliklanish bilimi” deb o’girgan?
Abdurauf Fitrat
279. “Qutadg‘u bilig”ning 4ta asosiy qahramon qaysilar?
Kuntug’di-chiqqan quyosh, Oyto’ldi-to’lgan oy,O’gdulmish aqlga to’lgan,O’zg’urmish-uyg’ongan
280.Kuntug’di kim va u nimaning ramzi?
Elig-hukmdor-adolat
281. “Qutadg‘u bilig”da vazirning qarindoshi O’zg’urmish nimaning ramzi?
Qanoat, ofiyat,sog’lomlik
282.Asarning muqaddimasi qanday shaklda yozilgan?
Nasriy va she’riy
283. “Qutadg‘u bilig”ning nechta maxsus bobi bor?
71 ta
284.Bu beklik muqaddas bo’lib u nimalarni talab qiladi?
Poklik va sergaklik


9-SINF ONA TILI FANIDAN SAVOLLAR
1.Hozirgi kunda yer yuzida qancha til bor?
J:7000 ga yaqin.
2. O’zbek tili qanday tillar oilasiga kiradi ?
J: Turkiy tillar oilasiga
3. Gapning markazi nima ?
J: Kesim
4 . Umumlashtiruvchi so’z qanday gaplarda bo’ladi ?
J: Uyushiq bo’lakli gaplarda .
5. Chaqaloq kichkina, oppoq va dumaloq qo’llarini cho’zib , menga talpinar edi . Gapda qaysi bo’lak uyushib kelgan ?
J: aniqlovchi
6. Undaima alohida ohang bilan ajratilib aytilsa qanday tinish belgisi qo’yiladi ?
J: Undov belgisi
7. Undalmalar gapning qaysi o’rinlarida keladi ?
J: Boshida , o’rtasida , oxirida
8. Demak , ertalab uchrashamiz . Berilgan gapda kiritmani toping.
J: Demak
9 .Iftixor so’zining ma’nosi nima ?
J: Shon – sharaf hissi , faxr
10. G’urur so’zining ma’nosi nima ?
J:Mag’rurlik , kibr – havo
11. Men o’quvchiman. Qanday gap turiga kiradi ?
J: Sodda gap
12. Yaxshi topib gapirar …..gapni davom ettiring . Yomon qopib gapirar
13. Olim bo’lsang , olam seniki . Qanday gap?
J: Qo’shma gap
14. Qo’shma gaplar nimalardan tashkil topadi?
J: Sodda gaplardan
15. Qo’shma gaplar nechi guruhga bo’linadi ?
J: 3 guruhga bo’linadi
16. Adab kichkinalar mehrini ulug’lar ko’ngliga solidi va u mehr kattalar ko’nglida abadiy qoladi. Berilgan gap qo’shma gapning qaysi turiga kiradi ?
J: Bog’langan qo’shma gap
17. Iztirob so’zining ma’nosi nima ?
J: Ruhan ezilish , siqilish ,azob
18. Anor so’zlar va Zaynab qalbi tol bargiday dir-dir qaltirar. Qo’shma gaplarning qaysi turi qatnashgan.
J:Bog;langan qo;shma gap
19. Soni ko’p, lekin salmog’I yo’q. Bog’langan qo’shma gapning qaysi turi qatnashgan.
J: Zidlov bog’lovchisi.
20.Yo siz keeling, yo men boray. Bog’langan qo’shma gapning qaysi turi.
J:Ayiruv bog’lovchisi
21.NA so’zlarida ma’no bor, na ishlarida hayo bor. Bog’langan qo’shma gapning qaysi turi qatnashgan.
J:Inkor bog’lovchisi
22. Qo’shma gaplarni bog’lash bilan birga ular o’rtasida qiyoslash va zidlash munosabatini bildirgan so’zni toping.
J: BO’lsa, esa so’zlari
23.Asqotmoq so’zining ma’nosi nima.
J:Kerak bo’lmoq
24. ZIyrak so’zining ma’nosi nima.
J:Fahmli, tez, sezgir
25. Islohot so’zining ma’nosi nima.
J: Ijtimoiy, hayotning biron –bir tomonini jiddiy o’zgartirish
26.Ergashgan qo’shma gaplar nimalardan tashkil topadi.
J:Bosh va ergash gaplar
27.Ergash gaplar tuzilishiga ko’ra nimalarga o’xshaydi.
J:So’z birikmasiga
28. Paxta ochilsa termni boshlab yuboramiz. Ergash gapni aniqlang.
J:Paxta ochlsa ergash gap.
29.Shuni angladimki inson qobiliyati cheksiz ekan. Ergashgan qo’shma gapning qaysi turi.
J: Ko’rsatish olmoshli ergashgan qo’shma gap.
30. SHuning uchun, shu sababki, shu tufayli, shu bois ko’makchili qurilmalari qaysi gap tarkibida keladi.
J: Bosh gap tarkibida
31. Kim harakat qilsa, u Baraka topadi Bosh gapni aniqlang.
J:U baraka topadi
32. QAldirg’och pastlab uchsa, yog’ingarchilik bo’ladi. Berilgan qo’shma gapda bosh gapni aniqlang.
J: Yog’ingarchilik bo’ladi.
33.Ergashgan qo’shma gaplarning qaysi biri soda gap bilan ma’nodosh bo’la oladi.
J:Kim oldin musht ko’tarsa, u ojiz bo’ladi.
34.Zahar zalqum so’zining ma’nosini aniqlang.
J:Achchiq kinoya, piching, kesatiq
35. Sofdil so’zining ma’nosini aniqlang.
J: Ko’nglida kiri yo’q dili , qalbi, pik, sof
36.Suv keldi- cho’llarda hayot boshlandi. Berilgan qo’shma gap qo’shma gapning qaysi turiga mansub
J: Bog’lovchisiz qo’shma gap
37. Qo’shma gap qismlari orasida o’xshatish , zidlash , shart kabi munosabatlar ifodalanganda , ular orasiga qanday tinish belgisi qo’yiladi ?
J: Tire
38. Sha’n so’zining ma’nosi nima ?
J: Insonga shaxsga tegishli bo’lgan qadr- e’tibor.
39. Yigitlar daraxtlarni ostini yumshatdilar qizlar maktab hovlisini supurdilar . Berilgan gapda qanday tinish belgisi tushib qolgan ?
J: Vergul
40. Bizning qarorimiz shu : hasharda barchamiz faol ishtirok etamiz .Qo’shma gapning qaysi turiberilgan?
J:Bog’lovchisiz qo’shma gap
42. Bardosh so’zining ma’ nosi aniqlang .
J: Chidam , sabr, toqat, dosh berish quvvati
43. Ko’chirma gapli qo’shma gaplar qanday qismlardan tashkil topadi?
Mullaf gapi va ko’chirma gapdan tashkil topadi .
44. Muallim tabiat onamiz ekanligini aytdi. Qanday gap berilgan ?
O’zlashtirma gap berilgan .
45. Shakli o’zgartirilgan o’zganing gapi qanday gap deyiladi?
J: O’zlashtirma gap deyiladi.
46. Ko’chirma gap o’zlashtirma gapga aylantirilganda , ko’chirma gapli qo’shma gap qanday shaklni oladi?
J: Sodda gap shaklini oladi.

47.Ibrat so’zining ma’nosini aniqlang.

J: Namuna , o’rnak bo’ladigan ish , xatti – harakat va shu kabilar.
48. Matn deb nimaga aytiladi ?
J: O’zaro va tarkiban bo’langan gaplar ketma – ketligidan iborat yozma yoki og’zaki shakldagi yaxlit birlik matn deyiladi.
49.Matnlar nechi turga bo’linadi ?
J: Matnlar 3 turga bo’linadi
50. Tasviriy matn qanday o’rinlarda qo’llaniladi?
J: Tasviriy matn so’zlashuv, badiiy asarlar va boshqa nutq shakllarida qo’llanadi.
51. Muhokama matni qanday o’rinlarda qo’llaniladi?
J: Ilmiy asarlarda , badiiy , so’zlashuv va boshqa nutq shakllarida qo’llanadi.
52. Tuman gazetasiga kichik – kichik xabarlar yozib turardim. Bir kuni rahmatlk otam yonlariga chaqirib :
- Mayda- chuyda xabarlar yozishingni qo’y , o’g’lim. Endi kattaroq bir narsalar yozgin , to’rt odam o’qib , bir- biriga aytadigan bo’lsin .
Matnni qaysi turiga tegishli ?
J: Hikoya matni
53. Matn tarkibidagi gaplar tuzilishiga ko ‘ ra qanday gaplar bo’lishi mumkun?
J: Sodda va qo’shma gaplar bo’lishi mumkun.
54. Tinish belgilari va ularni yozma nutqda to’g’ri qo’llash yol- yo’riqlarini o’rgatuvchi bo’lim nima deb ataladi?
J: punktuatsiya
55. Undalmalar, kirish so’zlar , ajratilgan bo’laklardan keyin qanday tinish belgisi qo’yiladi?
J: Vergul.
56. Gap yoki matn ichidagi birorta so’z yoki jumla mujmal , noaniq , tushunarsiz bo’lsa , undan so’ng qavs ichiga qanday tinish belgisi qo’yiladi?
J: So’roq belgisi
57. Buyirish, yalinish, istak , xohish va shu kabi ma’nolarni ifodalovchi gaplarning oxiriga qanday tinish belgisi qo’yiladi?
J: Undov belgisi qo’yiladi
58. Undov belgisi ketma- ket nechtagacha qo’llanilishi mumkin?
J: Uchtagacha qo’llanilishi mumkin
59.Shaklan tugallangan , lekin mazmunan keyingisi birinchisining uzviy davomi sanalgan bog’lovchisiz qo’shma gaplarda qanday tinish belgisi qo’llaniladi?
J: Ikki nuqta
60. Doialoglarda har bir gapning boshida qanday tinish belgisi qo’llaniladi?
J: Tire
61. Iqtiboslar qanday tinish belgisi bilan yoziladi.?
J: Qo’shtirnoq ichida yoziladi.
62. Orden va medallar, faxriy unvonlar nomi qanday yoziladi?
J: Qo’shtirnoq ichida
63.Fikr bo’lib- bo’lib ifoda qilinsa yoki duduqlanib aytilsa qanday tinish belgisi ishlatiladi?
J: Ko’p nuqta
64. Qo’shtirnoq qachondan boshlab ishlatilgan?
J: O’ zbek yozuvida 19 asrning 80- yillaridan boshlab uchraydi.
65. Qo’shtirnoqni amaliyotga kim olib kirgan?
J: Rus olimi A. A. Barsov kiritgan.
66.Qor yog’di , go’yo don yo’g’di. Ergashgan qo’shma gapda bosh gapni aniqlang.
J:Qor yog’di ( bosh gap)
67.Bog’langan qo’shma gapning payt munosabatida bo’lgan qismlarini qaysi bog’lovchilar bog’lab keladi?
J: Biriktiruv bog’lovchilari.
68.Do’stklIkdan o’tadIgan hech narsa yo’q , shuning uchun do’st orttirish imkoniyatlarini sira qo’ldan boy berma. Ushbu gapda qo’shma gap qismlari qaysi bog’lovchi vositasida bog’langan?
J: Ko’makchili qurilma yordamida.
69.Rasmiy uslub deb nimaga aytiladi?
J:Muayyan nutqiy qolip , qat’iy odat tusiga kirib qolgan shakllarga ega bo’lgan nutq uslubi rasmiy uslub deyiladi
70. Balki modal so’zi yana qanday vazifani bajaradi?
J:bog’lovchi.
71.Bog’lovchi vositalaridan qaysi biri qo’shma gap qismlarini bog’lash bilan birga , ular orasida qiyoslash munosabati mavjudligini ifodalaydi ?
J: Bo’lsa , esa so’zlari
72. Qizq so’zining ma’nosi nima ?
J: Hayot uchun ozuqa , ovqat , nasiba .
73 Moboda bog”lovchisi yordamida bog”langan ergashgan qo”shma gap qanday ma”no ifodalaydi?
J: SHart
74. Bosh gap deb nimaga aytiladI?
J: Mazmuni izohlanayotgan gap
75. Bosh gap mazmunini izohlayotgan gapga nima deyiladi?
J: Ergash gap

76. Balki modal so”zi yana qanday vazifani bajarishi mumkin?

J: Bog”lovchi
77. Nisbiy so’z yordamida birikkan to”ldiruvchi ergash gapli qo”shma gap berilgan qatorni aniqlang?
J: kim odamlarga yaxshilik qilsa , yaxshi inson deyishadi.
78. –sa shart mayli qo’shimchasi yordamida bosh gapga bog’langan ergash gapli qo’shma gaplar qaysi javobda to’g’ri ko’rsatilgan ?
J: Boshingga tashvish tushmasa, qaytib kelmasding.
79.Saxiylikni odat qilgan bo’lsa kim, Qo’lidan davlati ketmasin uning. Ushbu qo’shma gap qismlarini bog’lash uchun xizmat qilayotgan vositani ko’rsating .
J: Nisbiy zo’zlar yordamida
80. Bog’langan qo’shma gap berilgan qatorni aniqlqng.
J: Aqi – eskirmas kiyim , bilim bo’lsa tuganmas buloqdir
81.Qaysi qatordagi ergash gapli qo’shma gap tarkibida bosh gap ergash gapdan oidin qo’llangan?
J: Kamtar bo’l , chunki kamtarlik insonni kamolotga boshlaydi .
82. Qizig’I shundaki , shu ko’rinishiga ovozi muloyim edi. Ushbu gap …..
J:Kesim ergash gapli qo’shma gap.
83. Odam borki , odamlarning naqshidir.Ushbu gap qo’shma gapning qaysi turiga mansub?
J: Aniqlovchi ergash gapli qo’shma gap
84.Kim chaqqon va tez harakat qilsa , yutuq o’shaniki bo’ladi. Ushbu gap ergash gapli qo’shma gapning qaysi qaysi turi?
J: Hol ergash gapli qo’shma gap
85. Bosh gapda ifodalangan mazmunning qaysi belgisini bildiruvchi ergash gaplar bosh gapga ko’makchili qurilmalar vositasida bo’g’lanadi?
J: Maqsadini
86.Qizig’I shundaki , shu ko’rinishiga ovozi muloyim edi. Ergash gapning kesimini aniqlang.
J: Muloyim edi.
87. Bir necha ergash gapli qo’shma gap qismlari yozuvda qanday tinish beigilari bilan ajratiladi?
J:Vergui
88.Kim el uchun ranj cheksa , gang’ga muyassar bo’ladi.Ushbu gap haqidagi to’g’ri fikrni aniqlang.
J:Ega ergash gapli qo’smma gap.
89. Abror qizni darrov tanidi u qo’shni mahalladagi do’konda ishlar edi?
J: Ikki nuqta
90 Ko’chirma gapli qo’shma gaplarda tinish belgilari to’g’ri qo’llangan shartli belgili javobni aniqlang
J: ,, K’’,- M. ,,K?’’-M. ,,K!’’-M
91.Ko’chirma gaplarni O’zlashtirma gapga aylantirishda ko’chirma gap tarkibidagi undalma qay shaklda bo’ladi?
‘J: Chiqish kelishigidagi to’ldiruvchiga aylantiriladi
92. ,, Qizim, umring Uzoq bo’lsin’’,- dedi yo’lovchi
Qaysi qatorda mazkur ko’chirma gapli qo’shma gap o’zlashtirma gapga aylanturilgan
J: Yo’lovchi qizga umri uzoq bo’lishini tiladi
93. Ko’chirma gapli qo’shma gaplar o’zlashtirma gapga aylantirilganda ko’chirma gap tarkibidagi undov so’zlar qanday bo’lakka aylanadi?
J: Undov so’zlar tushirib qoldiriladi.
94. ,,Qizim , umring uzoq bo’lsin “ ,- dedi yo’lovchi. Qaysi qatorda mazkur ko’chirma gapli qo’shma gap o’zlashtirma gapga to’g’ri aylantirilgan ?
J: Yo’lovchi qizga umri uzoq bo’lishini tiladi.
95.Hech bir o’zgarishsiz nutqqa olib kirilgan o’zganing gapi …..
J : Ko’chirma gap
96. Ichi qora , haqqi yo’q , mazza kabi birliklar asosan qaysi uslubga xos ?
J: So’zlashuv uslubi
97. Adabiy til me’yorlariga qat’iy amal qilinmagan uslub qanday nomlanadi?
J: Oddiy so’zlashuv uslubi
98. Qaysi qatorda nisbiy so’zli ergash gapli qo’shma gap berilgan ?
J: Kimning ko’ngli ochiq bo’lsa , uning el o’rtasidagi martabasi ulug’ bo’ladi.
99. Qismlari yuklama yordamida birikkan zidlov munosabatli bog’langan qo’shma gapni aniqlang.
J:Tongdayoq yog’a boshlagan yomg’irning tinganiga ancha bo’ldi- yu , osmon pardasi ochilmadi
100. Qo’shma gaplardagi payt munosabati qanday gaplar bilan ifodalanishi mumkin?
J: Bog’langan , ergashgan va bog’lovchisiz qo’shma gaplar bilan
101. Senga ola qarabdi kim , ko’r bo’lmay qolmas. Ushbu gap …….
J: Ega ergash gapli qo’shma gap