Microsoft Word Qabusname doc

69
 vaxtında xəbər 
gətirirlər ki, Buxarada bir tacirin iki min dinar qiymətində bir 
qulu var. Bu əhvalatı, Əhmədi Coğdi
70
 əmirin yanında danışır. 
Əmir Sə'd Nəxxası
71
 
çağırıb Buxaraya göndərir, həmin qulu iki min iki yüz 
dinara alıb Gürgana gətirir.  Əmir qulamı  bəyənir, onu özünə 
dəsmaltutan tə'yin edir. Əmir  əlini yuyanda, o, dəsmalı tutar, 
əmir isə  əlini qurulayarmış. Bir müddət keçdikdən sonra, bir 
dəfə əmir əlini yuyur, qulam dəsmalı ona verir. Əmir əlini silə-
silə  dəsmalı buraxmayıb hey ona baxır, mə'lum olur ki,qulam 
onun xoşuna gəlir, sonra dəsmaldan əl çəkir.  
Bir az keçdikdən sonra o, Əbul-Abbas Qanimiyə
72
 deyir: 
"Bu qulamı azad edirəm və filan kəndi ona bağışlayıram. 
Fərman yaz, bir kətxuda qızı da onun üçün tap. Qoy onun 
evində otursun və saqqalı gələnə qədər evdən xaricə çıxmasın". 
Əbul-Abbas vəzir idi, deyir: "Əmr hökmdarın  əmridir, 
lakin  əgər mümkünsə,  əmir buyursun, görək burada nə hikmət 
var?"  Əmir deyir ki: "Bu gün bir hadisə baş verdi, çox da pis 
oldu. Yetmiş yaşında  şah hara, aşiqlik hara! Mənə yetmiş 
yaşdan sonra Allah bəndələrini dolandırmaq, ordu, xalq və 
ölkənin hayına qalmaq lazımdır. Mən eşqbazlıqla məşğul 
olsam,nə Allah yanında üzrlü sayılaram, nə bəndə yanında". 
Bəli, cavan nə etsə, üzürlüdur, lakin adam nə qədər cavan 
olsa da, gərək birdən, dəlicəsinə  eşqini büruzə verməsin, 
beləliklə siyasət və hörmətə sədəmə vurmasın.  
H e k a y ə t. Qəzneyndə
73
  eşitmişəm, Məs'udun 
xidmətində on qulam var imiş, onu da onun şəxsi paltar 
saxlayanı imiş. Onların arasında Nuştəkin adlı bir qulam 
sevimlisi imiş. Bir neçə il keçir, lakin: heç kəs, o cümlədən bu 
on qulam da bilmir ki, Soltanın sevimlisi kimdir, çünki Soltan 
Nuştəkinə nə bağışlayırmış, hamıya da ondan verirmiş ki, hərə 
elə bilsin Məs'udun sevimlisi odur. Soltanın bu bəxşişləri 
verməkdən məqsədi isə Nuştəkin imiş. Beş il bu münval ilə 
keçir. Bir gün Soltan sərxoş ikən deyir: "Mənim atam Ayaza nə 
bağışlamışdısa, onların hamısının bütün pul, qəbz və iqtaları
74
 
ilə birlikdə Nuştəkinə verilməsi haqqında fərman yazın. Yalnız 
bundan sonra bilirlər ki, onun sevimlisi Nuştəkin imiş. 
Hərçənd mən bu əhvalatları danışıram, lakin bilirəm ki, 
aşiq olanda mənim dediklərimə  əməl etməyəcəksən, ona görə, 
eşq haqqında qocavarı bir rübai demək istəyirəm: 
R ü b a i 
82 /
 ﻪﻣﺎﻨﺳﻮﺑﺎﻗ   .……………………………………………..
 
Kimdə həyat ola, həm natiq ola,  
Gərəkdir o, Üzra, ya Vamiq ola.  
Əgər ikiüzlü deyilsə insan 
Mutləq gərək sevə, ya aşiq ola! 
Hərçənd mən belə demişəm, amma sən mənim rübaimə 
fikir vermə, ona əməl etmə, çalış  aşiq olma. Birini sevməli 
olsan, eləsini sev ki, sevməyinə  dəysin.  Əlbəttə, mə'şuq 
Ptolemey
75
 ya Əflatun olmayacaqdır, lakin bir az ağıllı 
olmalıdır; bilirəm, Yə'qub oğlu Yusif də olmayacaqdır, lakin bir 
az gözəlliyi, incəliyi olmalıdır ki, camaatın ağzını bağlaya 
biləsən və  sənin üzrünü qəbul etsinlər. Axı camaat bir-birinin 
qeybətini qırıb, bir-birinə eyib tutmağa adət etmişlər. Birindən 
soruşdular: "Eybin varmı?" Dedi:Yox". Dedilər: "Eyib tutanın 
necə"? Dedi: "Nə qədər istəyirsən"! Dedilər: "Onda dünyada ən 
eybli adam sənsən".  
Qonaq getsən, sevgilini özünlə aparma, aparsan xalqın 
qabağında onunla mazaqlaşma, bütün fikir-zikrini ona vermə, 
qorxma, onu heç kəs yeməz. Elə  təsəvvür etmə ki, o, hamının 
gözünə sənə görünən kimi görünər. Bu barədə şair belə deyir: 
Bey t 
Mən yazığın halına vay olsun o gün ki, sən  
Mənə görünən kimi, hamıya görünəsən. 
 
Sənin gözünə hamıdan gözəl göründüyü kimi, başqalarının 
da gözünə hamıdan çirkin görünə bilər. 
 Bir  də ona fasiləsiz olaraq meyvə, noğul vermə, 
dəqiqəbaşı qonaq etmə, hər saatdan bir çağırıb qulağına söz 
demə, guya mən xeyirli-zərərli  şeyləri gizli deyirəm, camaat 
biləcək ki, sən nə dedin. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
www.duddud.com - Elektron kitab, proqram yükləmə saytı
www.duddud.com saytından yüklənlib

---