5-mavzu: O‘zbеkistоndа оilа pеdаgоgikа fаnining rivоjlаnishining ijtimоiy- iqtisоdiy, mе’yoriy-huquqiy аsоslаri

O‘zbek xonadonlarida asrlar mobaynida hukm surib kelayotgan ertalabki kelin salom, kelinlarning barvaqt turib hovli va darvoza oldilarini supurib-sidirib qo`yishlari va keksa qaynona-qaynotalarga nonushta tayyorlab, tavoze bilan choy uzatishlari milliy-ma’naviy qadriyatlarimizga yorqin misol emasmi? Yaqinda bir oilaviy janjalga guvoh bo`ldim. Kuyovning o‘ta injiq va tirnoq ichidan kir qidirish odatlarini bir yoqqa qo‘yib, yoshgina umr yo‘ldoshi oldiga qo‘yayotgan talablarga quloq tutilsa, uning gaplarida ham jon borligi sezildi. Uning xotiniga e’tirozlari quyidagicha edi: «Ertalab ishga ketayotganimda «yaxshi boring», kechqurun xizmatdan qaytsam, «yaxshi keldingizmi?» demaydi. Biror qarindosh-urug`larim kelsa «xush kelibsizlar», ketishayotganda «yaxshi boringlar» demaydi. Piyolaga choy quyib uzatmaydi, har kimning oldidagi piyolaga sharillatib choy quyadi. Shimlarimga vaqtida dazmol urilmaydi, oq ko‘ylagimning yirtilgan joyini sariq ip bilan chatib qo`yibdi» va hokazo. Ana shu sabablar bahona yigit yosh bolali xotinini uydan haydab yuborish arafasida ekan. Ikki tomonga nasihat qilindi. Yigitning injiqligi, noo‘rin gumonsirashi, «erkakcha» muomalasi, uy-ro‘zror ishlariga aralashmasligi aytib o‘tildi. Rus maktabini bitirgan kelin tabiatidagi ayrim sifatlar ham ko`rsatildi. Biror jiddiy sababsiz buzilish oldida turgan oila mahalla oqsoqollari aralashuvi bilan saqlab qolindi. Kattalarning aqlli maslahati yoshlarga malhamdek zarur.

• O‘zbek xonadonlarida asrlar mobaynida hukm surib kelayotgan ertalabki kelin salom, kelinlarning barvaqt turib hovli va darvoza oldilarini supurib-sidirib qo`yishlari va keksa qaynona-qaynotalarga nonushta tayyorlab, tavoze bilan choy uzatishlari milliy-ma’naviy qadriyatlarimizga yorqin misol emasmi? Yaqinda bir oilaviy janjalga guvoh bo`ldim. Kuyovning o‘ta injiq va tirnoq ichidan kir qidirish odatlarini bir yoqqa qo‘yib, yoshgina umr yo‘ldoshi oldiga qo‘yayotgan talablarga quloq tutilsa, uning gaplarida ham jon borligi sezildi. Uning xotiniga e’tirozlari quyidagicha edi: «Ertalab ishga ketayotganimda «yaxshi boring», kechqurun xizmatdan qaytsam, «yaxshi keldingizmi?» demaydi. Biror qarindosh-urug`larim kelsa «xush kelibsizlar», ketishayotganda «yaxshi boringlar» demaydi. Piyolaga choy quyib uzatmaydi, har kimning oldidagi piyolaga sharillatib choy quyadi. Shimlarimga vaqtida dazmol urilmaydi, oq ko‘ylagimning yirtilgan joyini sariq ip bilan chatib qo`yibdi» va hokazo. Ana shu sabablar bahona yigit yosh bolali xotinini uydan haydab yuborish arafasida ekan. Ikki tomonga nasihat qilindi. Yigitning injiqligi, noo‘rin gumonsirashi, «erkakcha» muomalasi, uy-ro‘zror ishlariga aralashmasligi aytib o‘tildi. Rus maktabini bitirgan kelin tabiatidagi ayrim sifatlar ham ko`rsatildi. Biror jiddiy sababsiz buzilish oldida turgan oila mahalla oqsoqollari aralashuvi bilan saqlab qolindi. Kattalarning aqlli maslahati yoshlarga malhamdek zarur.

Adabiyotlar va axborot manbalari:

• Musurmonova O. Oila ma’naviyati – milliy O‘quv qo‘ll. T.:“O‘qituvchi”, 1999
• Safarov O., Mahkamov M. Oila ma’naviyati. Uslubiy qo‘llanma. T.: ”Ma’naviyat”, 2009.
• Xasanboyeva O. Oila pedagogikasi darslik T.: “Aloqachi, 2007.
• O‘.J.Yo‘ldoshev, A.Ziyayev, M.Yusupov vb “Umumiy pedagogika”. –T.: «Fan va texnologiya», 2017
• Inomova M. Farzand-nihol, ota-ona bog‘bon. T.: 1993.
• oila kodeksi haqida maqola - Поиск в Google
• 30.04.1998. O‘zbekiston Respublikasining Oila kodeksi (lex.uz)