5 – Ámeliy jumisi tema: Shınjırlı berilislerdiń jumıs islew kriteriyaları hám olardı esaplaw Jumıstıń maqseti

Esaplawshı teńlemeler hám anıqlanatuģın shamalar	Shınjır adımı R, mm
Túsin-dirme
	12,7	15,675	19,05
1.	Sındırıwshı júkleniw Q, N	17658	22563	24525
2.	Buwınnıń ishki eni V, mm	11,30	13,28	17,75
3.	Kóher diametri d, mm	4,45	5,08	5,96
4.	1 m uzınlıqtaģı shınjır massası q, kg/m	0,71	0,96	1,52
5.	Sharnirdiń tayanısh betiniń maydanı A=Vd, mm^2	50,0	67,5	104
6.	Shınjırdıń ortasha tezligi , m/s	4,1	5,3	6,35
7.	Shınjırdıń buwınlar sanı yamasa adımı arqalı berilgen uzınlıģı	155	132	116
8.	Kishkene juldızshanıń ruxsat etilgen aylanıs jiyiligi (21-keste boyınsha), ayl/min	2500	2100	1500	orınla-nadı
9.	Shınjırdıń bir sekundtaģı soqqılıq sanı (21-keste boyınsha) , 1/s	4,3	5,0	5,7
10.	22-keste boyınsha ruxsat etilgen shama, ν, 1/s	40	30	25
11.	Paydalı jumıs kúshi , N	646	500	417
12.	Ka koeffitsientin anıqlandırıw ushın adım arqalı esaplanģan kóherler aralıģın anıqlaymız	59R	47R	39R
13.	Ka koeffitsientin qabıllaymız	0,8	1,0	1,0
14.	Adımı R=12,7 bolģan shınjır ushın Ke koeffitsientin anıqlandıramız,	1,56	1,95	1,95
15.	Shınjır sharnirlerindegi basım , N/mm^2	20,2	14,5	7,8
16.	20-keste boyınsha ruxsat etilgen sharnirdegi basım , N/mm^2	23,7	23,7	20,6
17.	Oraydan qashıwshı kúsh tásirinde shınjırdıń tartılıwı , N	1,2	27,6	62,5
18.	Shınjırdıń ó awırlıģı menen keriliwi, Kf=2 bolģanda , N	10,8	14,4	23,8
19.	esaplanģan qáwipsizlik koeffi-tsienti	17,6	22,6	27,0
20.	23-keste boyınsha ruxsat etilgen	10,2	10,2	11,7
21.	Hámllarģa túsetuģın júkleniw: 24-keste boyınsha KV=1,05 bolģanda SV=KV·Ft	678	625	440

Berilgen jumıs jaģdayı ushın úsh túrli aģımdaģı shınjırlardı qollanıwģa da boladı, biraq adımı R = 19,05 mm bolģan shınjırdı qollanıw áhmiyetlilew, sebebi ol sharnirlerge az basım túsiriwdi támiyinleydi, eń kóp awısıq bekkemlilikke iye hám hámllarģa eń az basımdı túsiredi.

Usı jaģdaylardı esapqa alsaq GOST13568-75 boyınsha PR-19,05-2500 shınjırın qabıllawģa boladı, al gabaritiniń hám bahasınıń az bolıwın gózlesek PR-12,7-1800 shınjırın qabıllawģa boladı.


2-másele. Ortasha paydalanıwshılıq (K_E=1) jaģdayda isleytuģın shınjırlı berilistiń jetkerip beretuģın quwatlılıģın anıqlań, egerde onıń shınjırı tisli, adımı R=25,4 mm, eni V=105 mm (GOST13552-68 boyınsha). Berilis sanı U = 2, jeteklewshi kishkene juldızshanıń aylanıs jiyiligi n₁ = 1000 ayl/min.
Sheshimi: 1. 19-keste boyınsha Z₁ = 35 ke teń dep qabıllaymız.

2. Ruxsat etilgen quwatlılıqtı tómendegi formula menen anıqlaymız

.
Shınjırdıń tezligi V > 10 m/c bolģanlıģı sebepli (tapsırma shárti boyınsha ortasha paydalanıwshılıqtaģı jaģdayda isleytuģın berilistiń shınjır tezligi 10 m/s tan kóp boladı) formulanı ge kóbeytemiz, onda
boladı,
Usınnan kVt,
N = 46 kVt .

Bul jerde [2-ádebiyat, 11.6-kestesi boyınsha] q = 12 kg/m etip qabıllanģan.

Qadağalaw – tekseriw sorawları:

1. Shınjırlı berilis jetiskenlikleri hám kemshilikleri, qaysı jerlerde isletiledi?

2. Shınjırlı berilislerdiń kinematik hám geometrik parametrlerin anıqlań?
3. Shınjır elementlarine tásir etuwshi kúshler hám kúshleniwlerdi anıqlań?
4. Nagruzkanıń júkleniw koeffitsientlerine túsinik beriń.