15-ma`ruza. Polimerlar kimyosi reja: Polimerlar, plastmassa, ularning olinishi, xossalari va ishlatilishi



Yüklə 64,28 Kb.
səhifə7/16
tarix27.12.2023
ölçüsü64,28 Kb.
#198786
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   16
15-ma`ruza. Polimerlar kimyosi reja Polimerlar, plastmassa, ula-fayllar.org

Radikal polimerlanish: uni juftlashmagan elektroni bor bo`lgan va erkin
radikal deb ataluvchi zarrachalar boshlab beradi. Radikallar faol zarrachalar bo`lib juda
ko`p moddalarning molekulalari, jumladan monomerlarning molekulalari bilan birikib
zanjirsimon polimerlanish reaksiyani boshlab yuboradi.
Erkin radikallarni monomerlarni ultrabinafsha yoki - nurlar bilan nurlantirib,
yoki monomerni o`zini qizdirib termik usulda olinadi, ammo ko`pincha
nomustahkam inisiator deb ataluvchi moddalarni monomerga yoki monomer
eritmasiga qo`shib va parchalab (ozgina qizdirish bilan) olinadi. Laboratoriya va
sanoatda nomustahkam azo (—N=N—) guruh tutgan azobisizobutironitril va
peroksid (—О —О —) guruhi tutgan benzoil peroksid kabi inisiatorlar ko`p






ishlatiladi. Qizdirilganda ular gomolitik parchalanishga uchrab har-bir molekulasi
ikkita erkin radikal hosil qiladi:
a)
azobisizobutironitril:
b) benzoil peroksidi:
Inisiator molekulasini J, hosil bo`lgan erkin radikalni R
i
* bilan belgilasak
inisatorning parchalanish reaksiyasi:
⎯⎯
K

→2R
*
bu yerda К
p
- parchalanish doimiysi.
Hosil bo`lgan radikallar monomer molekulasi bilan to`qnashib, unga birikib
yangi aktiv radikal R* + М —> RМ* hosil qiladi. Bu polimerlanishning birinchi-
inisiirlash bosqichidir.
Masalan: vinilxloridni polimerlanishida bu jarayon quyidagicha ifodalanadi:
C O
+
CH
2
CH
C O CH
2
CH
O
Cl
O
Cl
Bu faol zarracha yana bir monomer molekulasi bilan to`qnashib, uni biriktirib
zanjirning o`sish jarayonini boshlab beradi.
Umumlashgan ko`rinishda (bu yerda K
o
- o`sish doimiysi) kinetik o`sayotgan
zanjir.
R M 

+ ⎯⎯
K

o's
→ R MM 

⎯⎯
+

M
→ R MMM 

⎯⎯
+

M
→ R MMMM 

→ 
М* 





Radikal polimerlanishda o`sish jarayoni juda tez boradi.

Yüklə 64,28 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   16




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©www.azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin