1. Pedaqoji fəaliyyətin psixoloji səciyyəsi Pedaqoji fəaliyyətin funksiyaları. Pedaqoji fəaliyyətin strukturu

5.Pedaqoji fəaliyyətin motivləri. A.K.Baymetov pedaqoji fəaliyyətin motivlərini öyrənərək onları üç qrupda ümumiləşdir­miş­dir:

1) icbarilik motivləri;

2) öyrədilən fənnə maraqlılıq və həvəslilik motivləri;

3) uşaqlarla ünsiyyətə bağlılıq (“uşaqlara sevgi”) motivi.

Bu motivlərin üstünlük təkil etməsinə əsasən müəllif müəllimləri 4 qrupa ayırır: icbariliyin üstünlük təşkil etdiyi (43%), inti­zamın üstünlük təşkil etdiyi (39%), uşaqlaqla ünsiyyə­tə olan tələbatın üstünlük təşkil etdiyi (11%) və hər hansı motivin üstünlük təşkil emədiyi müəllimlər (7%).

Psixoloji tədqiqatlar göstərir ki, məhz axırıncılar ən çox ixtisaslaşmış və avtoritet sahibi olurlar.

E.P.İlin qeyd edir ki, motivasiya tipi müəllimin iştirak­çıla­ra qarşı pedaqoji tələblərinin istiqamətini və xarakterini müəyyən­ləş­di­rir. Bunları aşağıdakı kimi göstərmək olar:

• 
  müəllimin çoxcəhətli motivasiyası onların təlim materialını mənimsəmələri və davranış­larına verdikləri tələblərin sayının azlığı və ahəngdarlığı ilə səciyyələnir;
  
• 
  müəllimdə icbarilik (məcburilik) motivinin dominantlığı yalnız iştirakçılara təlim materialını mə­nimsəmələri ilə bağlı deyil, habelə intizam xarakterli tələblərin verilməsi ilə səciyyələnir;
  
• 
  fənnə həvəslilik motivinin üstünlük təşkil etdiyi müəllim daha çox təlim materialını mə­nim­sə­məklə bağlı tələblər ortaya qoyur;
  
• 
  uşaqlarla ünsiyyətə istiqamətlənən motivin üstünlük təşkil etdiyi müəllim az saylı tələblərin fo­nunda iştirakçıların şəxsiyyətinə daha çox tələblər verir.
  

A.K.Baymetov da qeyd edir ki, məcburilik motivi üstün olan müəllimlər avtoritarizmə me­yil­li, ünsiyyət motivi üstün olan müəllimlər isə liberallığa meyilli olurlar. Ümumiyyətlə, bu və ya di­gər motivin üstün olmamasına idarəçiliyin demokratik tərzinə üstünlük verən müəllimlərə də rast gəlinir.