1-Mavzu. Algebraik amal. Binar algebraik amallarni turlari. Reja


Misol.  to’pdam to’plamlarni qo’shish amaliga nisbatan neytral element bo’ladi. Chunki,  A = A=A 2. Yutuvchi element



Yüklə 50,77 Kb.
səhifə4/5
tarix13.02.2023
ölçüsü50,77 Kb.
#84070
1   2   3   4   5
1-mavzu.Algebraik amal. Binar algebraik amallarni turlari

Misol.  to’pdam to’plamlarni qo’shish amaliga nisbatan neytral element bo’ladi. Chunki,  A = A=A
2. Yutuvchi element
Ta’rif. X to’plamda * algebraik amal berilgan bo’lib, shu to’plamdagi barcha a elementlar uchun *a=a*= tenglik bajarilsa, X to’plamning  elementi bu amalga nisbatan yutuvchi element deb ataladi.
Masalan, 0 soni ko’paytirish amaliga nisbatan singdiruvchi element bo’ladi. Chunki, aR uchun 0.a=a.0=0 tenglik o’rinli. Demak, 0 ko’paytirish amaliga nisbatan singdiruvchi elementdir.
X to’plamda bittadan ortiq singdiruvchi element bo’lishi mumkin emasligini ko’rsatish mumkin (isbotlang).
Agar  biror X to’plamda qaralganda, * algebraik amalga nisbatan singdiruvchi element bo’lsa, bu  element qatnashgan har qanday ifodani  bilan almashtirish mumkin. Masalan,
2.0.(-5). .4=0
Misol.
 to’plam to’plamlarni ko’paytirish amaliga nisbatan singdiruvchi element bo’ladi. Chunki, A= A=.
3. Simmetrik element
Biz bu yerda, * algebrik amalga nisbatan a element bilan simmetrik bo’lgan element tushunchasini keltiramiz. Bu tushunchalarning xususiy hollari qarama-qarshi va teskari son tushunchalaridan iborat bo’ladi. Ma’lumki, a songa qarama-qarshi son - a, a songa teskari son bo’ladi.
Ta’rif. X to’plamda * algebraik amalga nisbatan e neytral element mavjud bo’lib, a*ã=ã*a=e (1) tenglik bajarilsa, ã element a elementga simmetrik element deyiladi.
Masalan, R to’plamda 0 qo’shish amliga nisbatan neytral element bo’lgani uchun (1) simmetriklik sharti a+ ã= ã+a=e bo’lib, bu a+(-a)=(-a)+a=0 ni anglatadi.
Xuddi shuningdek, R to’plamda 1 ko’paytirish amaliga nisbatan neytral element bo’lgani uchun (1) simmetriklik sharti
a∙ã=ã∙a=e bo’lib, bu ni anglatadi.
Agar X to’plamda * algebraik amal assosiativ bo’lsa, y to’plamning hech bir a elementi ikkita har xil simmetrik elimentga ega bo’lmaydi. Haqiqatdan, agar b va c lar a ga simmetrik bo’lsa, u holda ba=ac=e bo’ladi. Amalning asossitivligiga ko’ra, (ba)c=b(ac). Bundan yuqoridagi tenglikka ko’ra ec=b*e ya’ni c=b.

Yüklə 50,77 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©www.azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin