1-amaliy mashg‘ulot Mavzu: “Makroiqtisodiyot”ga kirish (2 soat) Reja

Ko‘rsatkichlar	A mamlakat
V mamlakat
1.Moliyaviy yil boshida davlat qarzi qiymati ( mln. dol.da)	2000	2000
2. Moliyaviy yil davomidagi nominal davlat xarajatlari(mln.dol.da)	200	200
3. Narx darajasi (yil boshida)	1,0	1,0
4. Inflyatsiyaning yillik sur’ati	0,0	0,1
5. Davlat qarzi bo‘yicha nominal foiz stavkasi	0,03	0,13
6. Davlat byudjetiga nominal soliq tushumlari (mln.dol.da)	260	260

Hisoblang:

1. Mamlakatda davlat qarzlariga xizmat ko‘rsatish bo‘yicha foiz to‘lovlarining nominal miqdori qanday?

   
   

2. Har bir mamlakatda byudjet defitsitining rasmiy bahosi qanday?

   
   

v) Har qaysi mamlakatda davlat qarzining nominal va real qiymati qanday (yil oxirida)?

▲ ▲ ▲

2. 2000 yilda YaIM – 2300, xususiy investitsiyalar – 200 ni tashkil etgan. 2001 yilda bu ko‘rsatkichlar muvofiq tarzda 2550 va 250 tashkil etdi. Avtonom soliqlar 120, davlat xarajatlari – 100 ga teng. Iqtisodiyotda haqiqiy ishsizlik tabiiy ishsizlik darajasidan 2% yuqori, YaIMning davriy ishsizlikka ta’sirchanlik koeffitsienti 3 ga teng. Avtonom xarajatlar, muvozanatli va potentsial YaIM, inflyatsion (retsession) farq, shuningdek farqni bartaraf etish uchun davlat xarajatlarini qanchalik o‘zgartirish kerakligini aniqlang.

   
   

▲ ▲ ▲

2. Iqtisodiyot quyidagi ma’lumotlar bilan ifodalangan:

   
   

Iste’mol funksiyasi C = 800 + 0,9 (Y – T), davlat xarajatlari G = 500, investitsiyalar hajmi I = 360, soliqlar hajmi T=400. Quyidagilarni aniqlang:

1. muvozanatli YaIM;

   
   

2. soliqlar va davlat xarajatlari multiplikatorlari;

   
   

v) agar potentsial YaIM 15000 teng bo‘lsa, unga erishish uchun davlat xarajatlarini qay tarzda o‘zgartirishi zarur?

▲ ▲ ▲

2. Agar iste’mol funktsiyasi C = 300 + 0,65Yd ko‘rinishga ega bolsa, oddiy va soliq multiplikatorlarini aniqlang.

   
   

▲ ▲ ▲

2. Agar jamg’arish funktsiyasi S = -300 + 0,5Yd ko‘rinishga ega bolsa, villiy daromad o‘zgarishi 20 trln so‘mni tashkil etishi uchun davlat soliqlar hamda o‘z xarajatlarini qanday miqdorga o‘zgartirishi lozim? Bunday vaziyatda oddiy va soliq multiplikatorlari qanday bo‘ladi?

   
   

Mustahkamlash uchun savollar
1. Rаg’bаtlаntiruvchi vа chеklоvchi fiskаl siyosаtning qisqа vа uzоq muddаtdаgi nаtijаlаrini tushuntirib bеring.
2. Dаvlаt хаrаjаtlаrining multiplikаtоri kаttаligi qаysi ko’rsаtkichlаrgа bоg’liq?
3. Оchiq iqtisоdiyotdа dаvlаt хаrаjаtlаri multiplikаtоri kаttаligi fiskаl siyosаt sаmаrаdоrligigа qаndаy tа’sir ko’rsаtаdi?
4. Sоliq multiplikаtоri miqdоri qаysi оmillаrgа bоg’liq?
5. Bаlаnslаshgаn byudjеt multiplikаtоrining mоhiyati nimаdа?
6. Diskrеt fiskаl siyosаtining kаmchiliklаrini tushuntirib bеring.
7. Byudjеt tаqchilligi vа оrtiqchаligi qаndаy pаydо bo’lаdi, ulаr qаy yo’sindа tugаtilаdi?
8. O’zbеkistоn Rеspublikаsi byudjеt sоliq siyosаtining аsоsiy хususiyatlаrini izоhlаb bеring.