Dövlət Statistika Komitəsinin məlumatına Təranə Həsənova bəzən abortlardan

53

6 İyun

Dövlət Statistika Komitəsinin məlumatına 

Təranə  Həsənova  bəzən  abortlardan 

görə,  2008-ci  ildə  ölkədə  25  mindən  artıq  abort 

sonra  xroniki  formada  iltihabi  prosesin  də  baş 

faktı  (hamiləliyin  süni  surətdə  pozulması)  qeydə 

verdiyini  deyir.  Bundan  əzab  çəkən  qadınların 

alınıb. Ginekoloqlar isə əslində bu rəqəmin daha 

sayı çox olur. Müalicəsi də çətinliklə həyata keçir, 

çox  olduğunu,  abortların  əksəriyyətinin 

səbr  və  vaxt  tələb  edir:  “Ümumiyyətlə,  buna 

qeydiyyata alınmadığını deyirlər.

barmaqarası  yanaşmaq  düzgün  deyil.  Həkimlər, 

Qanuna  görə,  hələ  12  həftəsi  tamam 

adətən,  abortdan  sonra  qadına  müalicə  yazırlar. 

olmadan  hər  bir  qadın  hamiləliyini  poza  bilər. 

Amma  qadın  1-2  gün  bu  müalicəni  edir,  özünü 

Ancaq  bunun  üçün  əsaslı  səbəblər  olmalıdır. 

gümrah hiss edən kimisə dərmanlar yaddan çıxır. 

Məsələn,  uşağın  inkişafdan  qaldığı,  döldə 

Bir  də  onda  görür  ki,  bir  neçə  gündən  sonra 

çatışmazlıq  olduğu  halda  aborta  icazə  verilir. 

vəziyyəti  pisləşib.  Nəticə  də  belə  olur,  iltihabi 

Təəssüf  ki,  çox  vaxt  qadınlar  ya  ümumiyyətlə 

proses xroniki formaya keçir. Abortlardan sonra 

övlad  istəmədikləri,  ya  da  döl  qız  olduğu  üçün 

sinir sistemində dəyişikliklərə də çox rast gəlinir. 

aborta  üstünlük  verirlər.  Ona  görə  də,  abort 

Qadının  sinir  sistemi  həddən  çox  oyanıq 

mübahisə mövzusu olaraq qalır.

vəziyyətə çatır, əsəbi olur, hətta bir neçə müddət 

Ümumiyyətlə, abortun qadın sağlamlığına 

ildə  2  dəfə  olmaq  şərtilə  nevrologiya  şöbəsində 

hansı  zərərlərinin  olması  ilə  bağlı  Qadın  Krizis 

müalicə almaq dərəcəsinə çatırlar. Onu da deyim 

Mərkəzinin məsləhətçisi, Kliniki Tibbi Mərkəzin 

ki, rayonda humanitar təşkilatda işləyən vaxt bir 

mama-ginekoloqu  Təranə  Həsənovaya  müraciət 

şey  müşahidə  etdim.  Orda  sözün  həqiqi 

etdik.

mənasında  kriminal  abortlar  baş  verir.  Rayon 

“Bizim  qadınlar  aborta  gəlməyi  yaxşı 

yerlərində qadınlar abort üçün həkimə getmirlər. 

bacarır. Əvvəl də belə olub, indi də belədir. Sadəcə 

Ali  tibbi  təhsili  olmayan,  haçansa  “sanitarka” 

olaraq, çatışmayan bir cəhət var. Qadın dərk etmir 

işləyən adamlar bu işlə məşğul olur. Onlar sistem 

ki,  3  aydan  bir  aborta  gəlməkdənsə,  hamilə 

şlankını  daxilə  salıb  dölü  yerindən  tərpədərək 

qalmamaq  üçün  lazım  olan  vasitələrdən  istifadə 

qıcıqlanma  yaradırlar,  nəticədə  döl  özü  gəlib 

etsin”, - deyə sözə başlayan həkim abortun qadın 

düşür.  Bu,  qadınlara  daha  asan  yol  kimi 

sağlamlığına vura biləcəyi zərərləri sadaladı. Belə 

göründüyünə  görə  buna  meyl  edirlər.  Onun 

ki,  abort  zamanı  daha  çox  rast  gəlinən  hallar 

nəticəsində ölüm halına qədər gedib çatmasa da, 

uşaqlığın  yığılmaması  nəticəsində  qanaxmaların 

qadınlarda uzun müddət septiki vəziyyət davam 

baş  verməsidir.  Bunun  nəticəsində  ağır  fəsadlar 

edir. Bu, iltihabi prosesin elə bir növüdür ki, tək 

baş  verir.  Çox  qan  itirmə  nəticəsində  digər 

kiçik  çanaq  deyil,  böyük  çanaq  və  digər 

orqanlarda  da  qansızlıq  yaranır  ki,  bu  da  uzun 

orqanlarda  iltihabi  proses  tamam  geniş  şəkildə 

müddətli  müalicə  tələb  edir:  “Orqanizm  hədsiz 

yayılmış  olur.  Bu  hallara  rayonlarda  çox  rast 

dərəcədə  zəifləyir.  Orqanizm  zəiflədiyinə  və 

gəlmişəm”.

uşaqlıq boynu açıq olduğuna görə isə infeksiyaya 

Mama-ginekoloq medikamentoz (xüsusi 

yoluxma və iltihabi proses baş verir. Bu, çox rast 

həblər  vasitəsilə)  abort  mövzusuna  da  toxundu: 

gəlinən haldır. Bəzən də elə olur ki, abort zamanı 

“Bu,  dünyanın  hər  yerində  yayılan,  tibbi 

həkim uşaqlığı deşir. Əgər həkim bunu gec başa 

ədəbiyyatda yazılan və qəbul olunan bir vasitədir. 

düşübsə, əməliyyatla uşaqlıq çıxarıla bilir. Bundan 

Həmin  xüsusi  həblər  vasitəsilə  döl  yumurtası 

başqa,  qadınlarda  intim  problemlər  yaranır. 

bayıra atılır. Abortlar hamının orqanizminə eyni 

Abortdan sonra friqirizm (cinsi həvəsin olmaması 

cür təsir etmədiyi kimi, medikamentoz abort da 

və  onun  itməsi)  halına  da  rast  gəlmişəm.  Yəni, 

eləcə təsirini göstərir. Bu, hamıda normal şəkildə 

qadınlarda  cinsi  həvəs  tamamilə  itir,  yoldaşına 

baş vermir. Bəzən yarımçıq uşaqsalma, bir-iki ay 

qarşı  soyuqluq  yaranır.  Nəticədə  ailədə  də 

az miqdarda qanaxmalar da ola bilər. Hətta kəskin 

problemlər meydana çıxır”.

BƏŞƏRİN VƏ SEVGİNİN

                                          QAN DÜŞMƏNİ  

ARAŞDIRMA

ARAŞDIRMA

54

6 İyun

şəkildə  qanaxmaların  olması  mümkündür.  Yaxşı 

Millət  vəkili  bu  təklifini  iki  versiya  ilə 

olar  ki,  bu,  həkimin  nəzarəti  altında  həyata 

əsaslandırır. İlk növbədə bunu tibblə əsaslandırır: 

keçirilsin.  Əgər  yarımçıq  abort  baş  verərsə,  bu 

“USM  müayinəsi  uşağın  cinsini  yalnız  13-cü 

zaman  həkim  uşaqlıq  boşluğunu  qaşımaqla  onu 

həftəsində  dəqiq  bildirir.  O  vaxta  qədər  heç  bir 

azad edir. Əgər həkim nəzarəti olmadan özbaşına 

USM  həkimi  bunu  dəqiq  deyə  bilməz.  Deməli, 

edilirsə,  uşaqlıq  boşluğunda  baş  verən  bütün 

indiyə qədər edilən abortların çox səhv məlumat 

proseslər  nəzarətsiz  qalır.  Nəticədə,  qanaxma  da 

əsasında həyata keçirilib. Bəlkə də çox qadın qız 

ola bilər, iltihabi proseslər də”. 

sandığı oğlan uşağını hələ doğulmadan öldürüb. 

Sonda həkim onu da qeyd etdi ki, abortların 

Məsələnin ikinci tərəfi isə demoqrafik tarazlıqla 

səbəbləri sırasında ilk yeri uşağın qız olması tutur: 

bağlıdır. Doğulan uşaqların 51 faizi oğlan, 49 faizi 

“Bu, əvvəllər də olub, indi də var, bundan sonra da 

qız olur. Amma oğlan uşaqlarının müqaviməti az 

olacaq.  Qadınlardan  soruşanda  qorunma 

olduğuna  görə  qızlarla  müqayisədə  ilk  5  yaşda 

vasitəsindən niyə istifadə etmirlər, deyirlər, «onlar 

bəziləri tələf olurlar. Ona görə də, o yaşdan sonra 

bizdə xərçəng yaradar. Elə ən yaxşı vasitə budur». 

qız və oğlan uşaqlarının nisbəti bərabərləşir. Son 

Bunu  çoxundan  eşitmişəm.  Ona  görə  də  lap 

vaxtlar isə Azərbaycanda abortlar məhz uşaq qız 

abortlara  qadağa  qoyulsa  da,  bunu  gizli  şəkildə 

olduğuna görə edilir. Bununla demoqrafik tarazlıq 

edəcəklər,  kriminal  abortlar  daha  geniş  şəkildə 

pozula  bilər  və  təxminən  bir  nəsildən  sonra 

artacaq”.

Azərbaycanda yaşayan oğlanların evlənmək üçün 

Psixoloq  Azad  İsazadənin  sözlərinə  görə 

qız  seçmək  imkanı  olmayacaq.  Bu,  şəriət 

isə  adətən,  abortlardan  sonra  qadınlar  fiziki, 

qaydalarına,  insanlığa,  mənəviyyata  da  ziddir. 

hormonal  sarsıntılar  keçirir.  Lakin  hər  abortu 

Əgər ailəni planlaşdırmaq istəyirsənsə, bunun ayrı 

psixoloji  yöndən  mənfi  qiymətləndirmək  düzgün 

yolları var”.

deyil.  Belə  ki,  əgər  qadın  özü  bu  qərarı  qəbul 

Musa  Quliyevin  sözlərinə  görə,  Səhiyyə 

edibsə, bundan başqa bir çıxış yolu olmadığını dərk 

Nazirliyinin müvafiq idarələri bu məsələ üzərində 

edibsə,  o  zaman  elə  də  böyük  sarsıntı  keçirmir. 

düşünür. Lakin bu təklifin tezliklə qəbul olunacağı 

Amma  bəzən  bu  qərar  qadının  özündən  asılı 

real deyil: “Bu, uzun müddət müzakirə olunası bir 

olmadan, öz istəyindən kənar baş verir: “Məsələn, 

məsələdir. 125 millət vəkilinin qərar verəcəyi iş 

əgər  qadın  ailəli  olmadan  hamilə  qalıbsa,  ya  da 

deyil. Ümumi ictimai rəy öyrənilməlidir. Yəqin bu 

ailədə  uşaqların  hamısı  qızdırsa,  USM-in 

müzakirələr 1 ilə qədər çəkər”. 

nəticəsinə  görə  bu  da  qızdırsa,  ailəsi  qadını 

Təzəpir  məscidinin  axundu  Hacı  Faiz 

istəmədiyi  halda  aborta  məcbur  edir.  Yəni  qadın 

dində  aborta  olan  münasibət  barədə  danışdı: 

hansısa təzyiq altında abort qərarı qəbul edirsə, bu 

“Ümumiyyətlə, heç kimin ixtiyarı yoxdur kimisə 

artıq  psixoloji  zərbədir.  “Məni  cəmiyyət  məcbur 

öldürsün.  Adam  öldürmək  özü  böyük  günah 

edir bu addımı atım” fikri beynindən keçirsə, onda 

sayılır, abort da onun bir qismidir. Quranda belə 

qadın özünü aciz, günahkar hiss edir, oğlunu, ya da 

bir  ayə  var  ki,  siz  övladlarınızı  kasıbçılıq,  ruzi 

qızını  öldürdüyünü  düşünür.  Bu  halda  qadın 

ucbatından  öldürməyin.  Tanrı  açıq  şəkildə 

depressiyaya da düşə bilər”.

buyurur  ki,  aclıq  qorxusundan  uşaqlarınızı 

Milli Məclisin Sosial Siyasət Komitəsinin 

öldürməyin. Çünki o vaxt cahiliyyə dövründə belə 

sədr  müavini  Musa  Quliyev  bildirdi  ki, 

bir adət vardı ki, doğulan qız uşaqlarını diri-diri 

qanunvericiliyə görə, 12 həftə tamam olmadan hər 

basdırardılar.  Quranda    bildirilir  ki,  qiyamət 

qadın  hamiləliyini  poza  bilər.  Hamiləliyin  24-30 

günündə  diri-diri  basdırılmış  qızlar  buna  görə 

həftəsinə qədər isə yalnız ana həyatının təhlükədə 

Allah dərgahında sual edəcəklər. Bu hallarla bağlı 

olması  ilə  bağlı  tibbi  göstəriş  varsa,  abort  etmək 

çoxlu hekayələr də var“. 

olar:  “Ümumiyyətlə,  son  vaxtlar  ultrasəs 

O ki qaldı bununla bağlı hansısa fətvanın 

müayinələri  çox  geniş  yayılıb.  Azərbaycan 

verilməsinə,  Hacı  Faiz  buna  ehtiyac  olmadığını 

ailəsində  isə  USM  vasitəsilə  ilk  növbədə  uşağın 

vurğuladı:  “Bu,  Allahın,  Quranın  hökmüdür. 

cinsini yoxladırlar. Qız olduğunu biləndə isə böyük 

Dində  qadağan  olmuş  bir  işdir.  Burda  heç  bir 

əksəriyyəti  abort  etdirir.  Ona  görə  də  mən 

fətvaya  ehtiyac  yoxdur.  Hər  kəs  özü  etdiyi 

çıxışlarımın birində təklif etdim ki, uşağın cinsinə 

hərəkətin məsuliyyətini dərk etməlidir”.

görə müayinə, abort etmək qadağan olunsun”.

Xəyalə Muradlı

Kataloq: jspui -> bitstream -> 123456789
123456789 -> Yeni və orijinal nəticə və metodların təqdim edilməsi
123456789 -> Hamlet İsaxanlı Təsisçi və Rektor
123456789 -> Stimularea electrică funcţională Radu Breahnă, Irina Turtureanu
123456789 -> L. A. MƏMMƏdov, E.Ç. ƏKBƏrov, H.Ə. ƏKBƏrov
123456789 -> XƏZƏr universiteti humanitar və sosial elmlər faküLTƏSİ
123456789 -> Azərbaycan Arxeologiyası 2002 Azerbaijan Archeology Vol.: 4 Num.: 3-4
123456789 -> Еколожи Епидемиолоэийа: Сящиййядя Тятбиги вя Тядгигат Методлары
123456789 -> AZƏrbaycan respublikasi təHSİl naziRLİYİ XƏZƏr universiteti
123456789 -> I fəSİL. TÜTÜn haqqinda üMÜMİ MƏlumat
123456789 -> Azərbaycan Arxeobgiyası 2004 Azerbaijan Archeology Vol.: 6 Num.: 1-4