Buxoro davlat universitetining pedagogika instituti pedagogika kafedrasi



Yüklə 0,87 Mb.
səhifə8/169
tarix05.06.2023
ölçüsü0,87 Mb.
#125324
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   169
2 5244698480563199183

Sotsiometriya metodi. Bu metod kichik guruh a’zolari o‘rtasidagi bevosita emotsional munosabatlarni o‘rganish va ularning darajasini o‘lchashda qo‘llaniladi. Unga amerikalik sotsiolog asos solgan. Mazkur metod yordamida muayyan guruhdagi har bir a’zoning o‘zaro munosabatlarini aniqlash uchun uning qaysi faoliyatida, kim bilan qatnashishi so‘raladi. Olingan ma’lumotlar matritsa, grafik, sxema, jadval shaklida ifodalanadi. Ulardagi miqdor ko‘rsatishlari guruhdagi kishilarning shaxslararo munosabatlari to‘g‘risida tasavvur hosil qiladi.
Umuman aytganda, sotsiometriya metodidan turli yoshdagi, kasbdagi, jinsdagi, saviyasi har xil kishilar guruhlaridagi psixologik qouninyatlar, mexanizmlar va yondashuvlarni tadqiq etishda unumli foydalansa bo‘ladi.
Umumiy psixologiyada qiyoslash metodi bilan bir qatorda longetyud (uzluksiz) metodi ham keng ko‘lamda qo‘llaniladi. Ushbu metodning boshqa metodlardan farqli tomoni shundan iboratki, uning yordamida bir yoki bir necha sinaluvchilar uzoq muddat, hatto 10 yillar davomida (A.Termenning yillik uzluksiz tajribasi hozircha rekordl hisoblanadi) tekshiriladi. Longetyud metodididan AQShlik A.Termen, nemis psixologik V.Shtern, franso‘z R.Zazzo va Sh.Byuller, rus psixologlari N.A.Menchinskaya, A.N.Gvozdyob, N.S.leytis, V.S.Muxina va boshqalar ko‘p davrlardan beri unumli foydalanib keladilar. Mazkur metod orqali har xil jinsli egzaqlar (xasan-xusan, fotima-zuhra) yoki aralash jinsli (xasan-zuhra, fotima-xusan) qo‘shaloqlar kuzatilgan. Shuning uchun bir talay tadqiqotlarning “ona kundaligi” (N.A.Menchinskaya, V.S.Muxina) deb nomlanishi benjiz emas. Uzoq muddat davomida muayyan bir shaxsni (kichik guruhni) kuzatish sinaluvchida yangitdan paydo bo‘layotgan fazilatlarining taraqqiyot dinamikasi, uning xulq-atvoridagi illatlar (me’yyordagi xatti-harakattdan chetga og‘ish) va ularning oldini olish muammolari yuzasidan material yig‘ish, shuningdek, murakkab psixologik munosabatlar, ichki bog‘lanishlar, qonuniyachtlar, mexanizmlar to‘g‘risida mukammal, ishonchli, barqaror ma’lumotlar to‘plash imkonini yaratadi. Genetik metodi yordami bilan tadqiqot davomida to‘plangan ma’lumotlar yaxlit xolda maqsadga muvofiq yo‘nalishda sharxlanadi. Mazur metodddan foydlanishdan asosiy maqsad, avvalo, sinaluvchida yangiddan vujudga kelgan shaxsga oid fazilatlarning shakllanishi va bilish jarayonlari o‘zgarishiga tajrriba natijaolariga asoslangan holda ta’rif hamda tasnif berishdir. Shuning bilan birga inson ruhg‘iyatida yangiddan vuduga kelayotgan shaxs fazilati va xususiyatining namoyon bo‘lishi davri, bosqichi hamda ba’zi bir mashaqqatli daqiqaga, lahzaga, sanaga qo‘shimcha sharh berish imkoniyati tug‘iladi. Genetik metodiga asoslangan shaxzs ruhiyatiga o‘zgarishlar bilan taraqqiyot bosqichi o‘rtasida “vertikal” yo‘nalishdagi aloqa manbai aniqlanadi.

Yüklə 0,87 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   169




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©www.azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin