Bu məqsədlə yaradılan müxtəlif əmək alət və vasitələrini iki sinfə bölmək olar



Yüklə 19,54 Kb.
səhifə1/3
tarix16.12.2022
ölçüsü19,54 Kb.
#75432
  1   2   3
informasiyanın idarə olunması


Bəşəriyyət tarix boyu öz inkişafı prosesində həmişə insan əməyini yüngülləşdirmək yaşayışını həyat tərzini istirahətini rəngarəng etməy üçün müxtəlif vasitələr axtarır
Bu məqsədlə yaradılan müxtəlif əmək alət və vasitələrini iki sinfə bölmək olar 
1ci fiziki əməyi yüngülləşdirən və artıran
2ci intellektual əməyi yüngülkəşdirən və intensivləşdirən alət və vasitələr 
1ci sinfə misal olaraq arabanı avtokran traktor və buldozer kimi mexanizmləri göstərmək olar
2ci sinfə isə xətkeş pərgar kimi ölçü vasitələri arifmometr kalkulator kimi hesablayıcı qurğuları müasir təşkilatlçılığ texnikası komlüterlər və onlara qoşulan müxtəlif qurğular daxildir komlüter sözünün i giliscədən tərcüməsi hesablayıcı deməkdir lakim hesablamaları yerinə yetirən arifmometr və sadə kalkulatordan fərqli olaraq komoüter nəinki sürətli hesablayır həmdə praqramla işləyən qurğudur başqa sözlə kompüterdə yerinə yetiriləcək əməllər bunlara əmr vəya operatirlar deyilir əvvəlcə müəyyən ardıcıllıqla onun yaddaşına yazılır bunnan sora isə kompüter onları bir birinin ardınca yerinə yetirir
Kompüterin yaddaşına yazılmış əmrlər ardıcıllığna proqram deyilir və proqramçılar tərəfindən yəni kompüterlərin dilini bilən insanlae tərəfindən tərtib olunur praqramda əmrlərin sayı minlərlə ola bilər kompüterlər insanla müqayisə olunmaz dərəcədə sürətlə hesabladığınnan son nəticə çox tez alınır


kompüterin öz sələflərinnən prinsipal fərqləri
Müasir kompüterləe saniyədə 100 minlərlə əməliyyat yerinə yetirir 
Verilən əməllər ardıcıllığının avtamatik yerinə yetirilməsi
Kompüter praqramla onun yaddaşına yazılmış və son nəticəni almaq üçün vacib olan əmrlər ardıcıllığı ilə işləyir 


Yaddaşının olması
Kompüter öz yaddaşında milyonlarla ədəd hərf və digər simvolları hesablamalar üçün başlanğıc qiymətləri hesablamaların nəticələrini və praqramları saxlayır kompüter sözünün mənasl hesablayıcıdır bu onunla əlaqədardırki ilk kompüterlər hesablamalar aparmağ üçün yaradılmışdır bu zaman praqramlar ədədlər üzərində əməlləri yerinə yetirməy üçün yazılmış əmrlər ardıcıllıöından ibarətdir. Lakin tezliklə aydın olduki kompüterin vasitəsilə nəinki hesabi məsələləri həmçinin başqa tip məsələləridə , məsələn kitab və digər nəşrlərin çapı , şəkil musiqi yaradılması kimi işləridə yerinə yütirmək olar başqa sözlə kompüterdə ədədi informasiyadan savayı mətn şəkil səs tipli informasiya ilədə işləmək mümükündür çünkü istənilər infirmasiya ədədlərlə ifadə oluna bilir hal hazırda kompüterlərin nəşriyyatda kinoda dizayn sahəsində incəsənətin digər sahələrində birjalarda müxtəlif firmalarda kitabxanakarda təhsildə və digər sahələrdə tətbiqi məhz məlumatın ədədi şəkildə ifadə olunması sayəsində mümkündür informasiyanın 3 növü var mətn şəkil səs kompüterin yaddaşında verilənlər və onları emal edən praqramlar saxlanılır proqram kompüterə verilən əmrlər ardıcıllığldır kompüter üçün praqramlar praqramlaşdıema dillırində yazılır və praqramçılar tərəfindən tərtib olunur 


İnformasiyanı daxil edən qurğular:
Klaviatura(mətnlər üçüb) siçan( əmrlər üçün) skaner( şəkillər üçün) mikrofon ( səslər üçün) rəqəmli foto aparat, qrafik planşet(sxemlər üçün) və s informasiyanı xaric edən qurğulardır.
Displey( monitor) printer(çap qurğisu) səs kalonkaları, qrafik çəkənlər(plotterlər) 


Yaddaş qurğuları
Yaddaş qurğularının 2növü var 1ci daxili yaddaş qurğuları A-daimi yaddaş( room) 
B-operativ əməli yaddaş(Ram)
2ci xarici yaddaş qurğuları disketlər,disklər,sərr disklər(vinçestrlər) lazer disklər(cd lər) mqnit lentlərində informasiua daşıyıcıları strimmerlər 
Prosessor praqramın əmrlərini( riyazi əmrləri yerinı yetirən və kompüterin digər qurğularını idarə edən inteqral mikrosxemdir. Prosessorun əsas xarakteristikaları omun modeli və takt tezliyidir. Takt tezliyi meqaterslərlə ölçülür və kompüterin saniyədə neçə milyon əməliyyay yerinə yetirdiyini göstərir


İnformasiyanın ikili kodlaşdırılması
Eyni bir informasiyanı müxtəlif cür təqdim etmək və ötürmək olar məsələn köhnə telüqraflarda informasiya morze əlifbasının nöqtə və trelərin köməyi ilə kodlaşdırılıb ötürülürdü kitab və qəzetlərdə informasiya mətn və şəkillər vasitəsilə verilir morze əlifbası ilə kodlaşdırılmış sözü hərflərlə çap maşınında çap etmək söz ilə ifadə etmək jestlərlə bildirmək olar müasir informasiya texnikasında informasiya çox vaxt cəmi 2 növ siqnalın köməyi ilə kodlaşdırılır: maqnitlənib vəya maqnitlənməyib, aşağı vəya yuxarı gərginlik adətən bir vəziytət 0 digəri isə 1 rəqəmi ilə işarə olunur belə kodlaşdırma ikili kodlaşdırma 0 və 1 rəqəmləri isə bit adlanır( ingiliscədən bit binari bicit ikilik rəqəm deməkdir) mətn tip informasiyanın ikili kodlaşdırılması zamanı hər bir simvola uyğun olaraq onun kodu 8 rəqəmli ikilik ədəd qarşı qoyulur bu ədədə bayt deyilir 8 dənə 0 və birlərin ardıcıllığından ibarət cəmi 256 ardıcıllıq düzəltmək olar( 2+8=256) bu o deməkdirki bu yolla 256 simvolu məsələn böyük və kiçik rus və latın hərflərini onluq rəqəmləri xüsusi işarələri bir sözlə klaviaturanın üzərindəki bütün simvolları kodllaşdırmaq olar beləliklə hər bir simvola uyğun olan kodu gösdərən cədvələ kodlar cədvəli deyilir 


İnformasiyanın yaddaş həddinin ölçü vahidləri
Uzunluğun çəkinin zamanın cərəyan şiddətini və s kəmiyyətləri ölçmək üçün xüsusi vahodlər mövcuddur məsələn, uzunluğu metrlərlə və ya kilometrlərlə ölçməy olar. Ən kiçik informasiua vahidi bit adlanır. 8 bit 1 bayta bərabərdir. 1 bayt 1 simvol deməkdir. Simvol hərf rəqəm və ya xüsusi işaeə ola biləe. Başqa sözlə 1 bayt yaddaşda 1 simvol saxlanıla bilər. Sərt disklərin həcmləri isə müxtəlif ola bilir. Bir neçə yüz meqabaytdan tutmuş bir neçə geqabayta qədər. Stamdart disklərin həcmi 1.44 meqabaytdır. Disketlər informasiyanı saxlaya bilən xarici yaddaş qurğusudir. Disketlər yalnız kiçik həcmli informasiyanı saxlamaq üçün isdifadə olunur. Elastik disket üstü maqnit təbəqəsi ilə örtelü olan dairəvi vakdan ibarətdir. Həmjn val qoruyucu qabın içində yerləşdirilir. Disklə işləmək yalnız onun üzərində müəyyən struktur yaradıldığdan sonra bu prosses formatlaşdırma adlanır. Və format əmri ilə yerinə yetirilir. Formatlaşdırma nəticəsində disk təbəqəsinin hər iki üzündə cəmi 80 cığır əmələ gəlir.bu cığırlar gözlə görünür. Disk təbəqəsində cığırlar fiziki deyl maqnit zərrəciklərinin bəzilərinin maqnitlənməsi nəticəsində əmələ gəlir. Hər bur cığır 9 sektora bölünür. Bu sektorların hər birində 512 bayt informasiya yazıla bilər. İnformasiyanı yazan hə oxuyan qurğu disk daşıyıcısında yerləşdirilir həmin qurğunun ucunda maqnit başlığı olur və bu başlıq zərrəciklərin bəzilərini maqnitləşdirir bəzilərini isə maqnitsizləşdirir. Məsələn əgər A hərfini yazmaq lazımdırsa A nın kodunu 0 rəqəmi ilə uyğun zərrəcik maqnitsizləşdirilir. 1 rəqəminə uyğun gələn isə maqnitləşdirilir. Nəticədə həmin zərrəciklərin ardıxıllığı özündə simvolun kodunu saxlamış olurki bununlada lazım gəldikdə həmin koda əsasən simvollar bir birinin ardınca oxuna bilər.



Yüklə 19,54 Kb.

Dostları ilə paylaş:
  1   2   3




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©www.azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin