7.Bulshiq et,sin’ir ham buwinlar arqali seziw analizatori.
8.Iyis ham da’m biliw orgonlar analizatori.
9.Paydalangan a’dibyatlar.
ANALIZATORLAR HAM RETSEPTORLAR
Bas miy qabiginin’ har turli bolimlerinde nerv kletkalrinin’ jiyindisi jaylasqan bolip olardi I.P.Pavlov analizatorlar seziw orgonlarinin’ orayi dep atag’an har bir analizator 3 bolimnen quralg’an.
1.tasirdi qabil etiwshi retseptorlar
2.analizatordin’ otkeriwshi bolimi
3. analizatordin’ orayliq bolimi
Retseptorlar sirtqi tasirlerdi qabil qiliwshi nerv talshiqlari.
Analizator bas miy qabiginin’ orayliq bolimende jaylasqan.
Esitiw organi qulaq bas suyeginin’ sheke boliminde jaylasqan ol 3 bolimnen turadi.
1.sirtqi qulaq 2.ortan’g’i qulaq 3.ishki qulaqtan turadi.sirtqi qulaq-qulaq qalqani ham sirtqi esitiw jolinan ibarat.qulaq ishinde 0,1 mm qalinliqtag’i baraban perdesi bolip,ol sirtqi qulaq jolin ham orta qulaq bosligin ajratip turadi.orta qulaq bosligi,Evstaxiev nayshasi jardeminde murin jutqinshaqqa tutasadi.ishki qulaq iyrenlegen kanalshalar sistemsinan turip suyek labretinen ibarat.
Esitiw organini’ funktsiyasi.qulaq qalqani dawis tolqinlarin jiynap ham oni qulaqtin’ sirtqi jolina bagdarlaw waziypasin atqaradi retseptorlarinin’titirkeniwi esitiw nerv talshigi arqali miy kopirshesi,orta miyde jaylasqan qabiq asti esitiw orayina bas miy yarim sharlari qabiginin’ sheke boliminde jaylasqan joqari esitiw orayina barip oni quzdiradi dawistin tasirin analizlep ham sintizlep mazmun aniqlaydi.
Esitiw organini’ funktsiyasi.qulaq qalqani dawis tolqinlarin jiynap ham oni qulaqtin’ sirtqi jolina bagdarlaw waziypasin atqaradi retseptorlarinin’titirkeniwi esitiw nerv talshigi arqali miy kopirshesi,orta miyde jaylasqan qabiq asti esitiw orayina bas miy yarim sharlari qabiginin’ sheke boliminde jaylasqan joqari esitiw orayina barip oni quzdiradi dawistin tasirin analizlep ham sintizlep mazmun aniqlaydi.
Bulshiq et,sinir ham buwinlarda retseptorlar bolip olar proprioretseptorlar dep ataladi. Buni seziwshenlikti I.M.Seshenov teren uyrengen adam jurgende har bir adiminda ayagin jerge qalay qoyiw kerekligin kozi menen qarap otirmaydi sebebi ayaq bulshiq et ham sinirlerdegi seziwshenlik qasiyeti arqali adamlar oz-ozinen isenimli turde adim taslay beredi. teri arqali seziw 3 turli boladi 1.awirganliqti sezedi 2.temperaturani sezedi 3.siypalawdi ham basimdi seziwshi retseptorlar bar.awirganliqti seziwshi retseptorlar sani 1mln.
