1. Pulning kelib chiqishi va mohiyati Pulning vazifalari va ularga tavsif



Yüklə 93,7 Kb.
səhifə14/15
tarix24.12.2023
ölçüsü93,7 Kb.
#190905
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   15
Kurs ishi pulning mohiyati va asosiy vazifalari reja kirish pul-fayllar.org

Xulosa 
Pul – bu maxsus tovar, umumiy ekvivalent bo’lib, abstrakt mehnat
xarajatlarini o’zida aks ettiradi va tovar xo’jaligidagi ijtimoiy ishlab chiqarish
munosabatlarini ifodalaydi. Pul o’z taraqqiyotida quyidagi 4 bosqich va 4
shaklga ega bo’lgan ekan:
1.
Tovar shaklida - “qo’yma” asrimizdan oldingi VII – asrgacha
2.
Tanga pullar – “tanga” asrimizdan oldingi VII-XIX - asrlar
3.
qog’oz pullar – “banknot” XIX-XX asrlar
4.
Elektron pullar – “kartochka” XX – asr o’rtalarida
5.
Jamiyat taraqqiyoti shunday amalga oshadiki, unda bir tomondan
ma’lum bir iqtisodiy munosabatlar, aloqalar avvalgi tizim bilan
vorislikni ta’minlaydi. Ikkinchi tomondan, jamiyatni olg’a eltuvchi
yangi munosabatlar, aloqalar vujudga keladi. Uchinchidan, shunday
iqtisodiy munosabatlar, aloqalar borki, ular jamiyatdagi o’zgarishlarga
moslashgan xolda tizim rivojlanishiga katta ta’sir etib, ularni bir-biri
bilan bog’laydi. Ana shunday munosabatlar Tovarpul
munosabatlaridir.
Ijtimoiy xo’jalik yuritishning tarixan ikki shakli mavjud. Birinchisi natural
xo’jalik yuritish bo’lib, u eng uzoq davr (hozirgi paytda ham uchraydi)
davom etgan. Ikkinchisi Tovar xo’jaligi bo’lib, u iqtisodiyotning rivojlangan
bosqichiga xos. Ular bir-biridan farq qiladi. Tovar xo’jaligining eng katta
farqi, mahsulot bozorda sotish uchun ishlab chiqariladi va tovar deb ataladi.
Iqtisodiyotda yuz beradigan munosabatlar tovar, uni ishlab chiqarish va



33
sotish bilan bog’liq munosabatlar bo’lib, shuning uchun tovar va uning


xususiyatlarini, u haqdagi nazariyalarni o’rganish muhim ahamiyatga ega.
Bu nazariyalarning eng asosiylari: qiymatning mehnat nazariyasi - klassik
nazariya, me’yoriy naflilik nazariyasi – marjinal nazariya, sintez nazariyasi –
Marshallning nazariyasidir. Bu nazariyalarning asosiy maqsadi ma’lum bir
tovarga narx qanday belgilanishininazariy jihatdan asoslab berishdir.
Tovar ishlab chiqarish bilan bog’liq holda pul kelib chiqar ekan, uning kelib
chiqishi haqida ham qator nazariyalar borki, bu masalaga yondashuvga
ko’ra umumiy ravishda ikkiga: ratsionalistik va evolyutsion yondashuvgv
bo’lish mumkin. Birinchisi sub’ektiv psixologik yondashuv bo’lib, pulning
kelib chiqishi kishilar o’rtasidagi kelishuv tufayli yuz bergan degan fikr
bildirsalar, ikkinchisi esa pud jamiyatning ijtimoiy-iqtisodiy taraqqiyotining
mahsuli deb ko’rsatishadi.
Pul bozor itisodiyotining eng universal, eng yuqori likvidli vositasi bo’lib,
qiymato’lchovi, muomala, jamg’arish funtsiyasini bajaradi. Dastlabki paytda
pullar naqd pullardan iborat bo’lgan bo’lsa, tarixiy taraqqiyot davomida
kredit munosabatlarini kelib chiqishi tufayli naqd bo’lmagan pullar ham
ishlatiladigan bo’ldi. Hozirgi paytda mamlakatdagi barcha naqd va naqd
bo’lmagan, «kvazi» pullar birgalikda pul massasini tashkil qiladi.


34



Yüklə 93,7 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   15




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©www.azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin