Œзбекистон республикаси олий ва œрта

7.2. Poydevor tovonining o’lchamlarini aniqlash


Markaziy yuklangan poydevor (7.4-rasm) tovonining o’lchamlari quyidagi shartni qanoatlantirishi lozim:

P = (N + Q)/A  R , (7.1)

bu ifodada N – poydevor ustki tekisligi bo’yicha ta‘sir qiluvchi yuk, Q – poydevor va uning ustidagi gruntning og’irligi; A – poydevor tovonining yuzasi. Taqribiy hisoblarda Q yukni quyidagi formula bo’yicha aniqlash mumkin:

Q = Ad_п _п, (7.2)

bu yerda d – poydevor tovonining yotish chuqurligi; _п – poydevor materialining solishtirma og’irligi ; _п – poydevor va uning ustidagi grunt og’irliklari nisbiy salmogini hisobga oluvchi koeffitsient. Odatdagi konstruktsiyali poydevorlarda bu koeffitsienti taqriban  = 0,85 qiymat bilan qabul qilish mumkin.

(7.1)-formula Q ning ifodasini hisobga olib, biroz o’zgartirilgan shaklda yozilsa:

N  A R - A d _п _п , (7.3)

(7.3)-ning tenglik shartidan poydevor tovoni yuzasini aniqlash formulasi kelib chiqadi:

A = N / (R - d _п _п ) (7.4)

Poydevor tovonining o’lchamlari (b – kengligi va l – uzunligi) devor yoki ustun o’lchamlari hamda shakliga asoslangan holda «A» yuza bo’yicha bajariladigan geometrik hisoblar asosida qabul qilinadi. Masalan, kvadrat shakli poydevorda b = l = ; to’g’ri to’rtburchak yoki lentasimon poydevorda, agar uning uzunligi ma‘lum bo’lsa b = A/l va h. k.

Poydevor tovonining o’lchamlari aniqlangandan so’ng, (6.4)- formula bo’yicha gruntning hisobiy qarshiligi hisoblanadi va (7.1)-shart tekshirib ko’riladi. Agar bu shart bajarilsa, zamindagi grunt chiziqli deformatsiyalanish qonuniyatiga bo’ysungan holda ishlaydi deb qaraladi va zarur bo’lsa, poydevorning cho’kishi (S) hisoblab topiladi va S  S_u shart tekshirib ko’riladi.

7.4 – rasm. Markaziy yuklangan poydevor hisobiga doir sxema