Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта

bo‘limi

---

454
ma’lumotlari asosida hisoblanadi. 
[286]. 
Har qanday korxona intilgani kabi bank ham sarflagan 
xarajatlarini to‘liq qoplabgina qolmay, balki rejada ko‘zda tutilgan 
foydani olishga ham erishishi lozim. Buni quyidagicha aniqlash 
mumkin: 
fm
mf
mf
M
M
JQR
 
,
T
+
+
⋅
=
1
0
Bu yerda: 
0,1 · JQR – majburiy zaxiralar fondini shakllantirish maqsadida jalb 
qilingan resurslarning o‘rtacha joriy qiymatiga qo‘shilgan qiymat (jalb 
qilingan resurslar qiymatidan 10 foizi); 
M
mf
– minimal foizli marja; 
M
fm
– minimal risk ehtimoli bilan qo‘yilmalar bo‘yicha bank aktiv 
operatsiyalari foydaliligining minimal me’yori. Bu ko‘rsatkich joriy 
kvartalning moliyaviy rejasi va aktiv operatsiyalar hajmini kengaytirish 
yoki kamaytirish rejasi asosida hisoblanadi.
[287]. 
Bu ko‘rsatkich bankning aktiv operatsiyalari, xususan kredit 
bitimlari natijasida oladigan minimal daromadini ifodalaydi. Uni 
hisoblashda quyidagi ma’lumotlar asos qilib olinadi:
fm
mf
yu
D
M
M
JQR
JQR
M
+
+
⋅
+
=
1
,
0
Bu yerda:
JQR
yu
–bank bo‘yicha jalb qilingan resurslarning joriy o‘rtacha 
qiymati. Bu ko‘rsatkich jalb qilingan ayrim resurs (instrument) larning 
individual haqiqiy qiymatlarini tortilgan summasining nisbatiga teng. 
 
9.3. Foiz stavkalari va ularni hisoblash usullari 
 
[288]. 
Kreditning asosiy sharti – olingan qarz uchun haq to‘lash. Bu 
haq olingan qarz yig‘indisiga nisbatan foiz hisobida olinganidan uni qarz 
foizi yoki kreditning 
foiz stavkasi 
deb yuritiladi. Boshqacha qilib 
aytganda, kreditning foiz stavkasi berilayotgan kreditga nisbatan foizda 
belgilanib, kreditning narxini ifoda etadi. Kredit narxi, odatda, bir yil 
uchun belgilanadi. Foiz stavkasining o‘sishi kreditning qimmatlashuvini, 
pasayishi esa uning arzonlashganini ifodalaydi.