Zbekiston respublikasi milliy gvardiyasi harbiy-texnik instituti

XII BOB. QILMISHNING JINOIYLIGINI ISTISNO QILADIGAN 
HOLATLAR ............................................................................................................ 378
 
1-§. Qilmishning jinoiyligini istisno qiladigan holatlar tushunchasi .................... 378
2-§. Qilmishning kam ahamiyatli ekanligi ............................................................. 380
3-§. Zaruriy mudofaa .............................................................................................. 383
4-§. Oxirgi zarurat .................................................................................................. 402
5-§. Ijtimoiy xavfli qilmish sodir etgan shaxsni ushlash vaqtida zarar yetkazish 414
6-§. Buyruq yoki boshqa vazifani ijro etish ........................................................... 426
7-§. Kasb yoki xo‘jalik faoliyatiga bog‘liq asosli tavakkalchilik .......................... 431
8-§. Jismoniy yoki ruhiy majburlash yoxud qo‘rqitish .......................................... 436
«Qilmishning jinoiyligini istisno qiladigan holatlar» mavzusi yuzasidan yakuniy 
savollar ................................................................................................................... 439
Qo‘shimcha adabiyotlar ......................................................................................... 440
O‘quv qo‘llanmalar, maxsus adabiyotlar ............................................................ 440
6 

---

I BOB. JINOYAT HUQUQI TUSHUNCHASI,
PREDMETI, METODI, VAZIFALARI VA
PRINSIPLARI 
1-§. Jinoyat huquqi tushunchasi 
Ma’lumki, jinoyat huquqi tushunchasi bir necha ma’nolarda 
qo‘llaniladi, bular: 1) qonun sohasi; 2) huquq tarmog‘i; 3) fan tarmog‘i; 4) 
o‘quv predmeti.
Jinoyat huquqi qonun hujjatlari tarmog‘i sifatida O‘zbekiston 
Respublikasi qonun chiqaruvchi hokimiyati oliy organi – Oliy Majlis 
tomonidan qabul qilinadigan, jinoiy javobgarlikning umumiy asoslari va 
prinsiplarini, jinoyat deb hisoblanadigan qilmishlar doirasi, ularni sodir 
etganlik uchun javobgarlik, jazo tayinlash, jazo turlari va hajmi, jinoiy 
javobgarlik va jazodan ozod qilish asoslari, jazo hisoblanmaydigan boshqa 
jinoiy-huquqiy ta’sir choralarini belgilovchi huquq normalari tizimini 
o‘zida ifoda etadi. 
Jinoyat to‘g‘risidagi milliy qonun hujjatlari JKning 1-moddasiga 
ko‘ra Konstitutsiya va xalqaro huquqning umume’tirof etilgan normalariga 
asoslangan bo‘lib, O‘zbekiston Respublikasining Jinoyat kodeksidan 
iboratdir. Bu moddaning ahamiyati shundaki, unda faqatgina Jinoyat 
kodeksi bilan belgilanadigan, Konstitutsiya va xalqaro huquqning 
umume’tirof etilgan normalariga zid kelmaydigan jinoyat qonunchiligining 
manbalari aniq ko‘rsatilgan. Qonun chiqaruvchi organ, ya’ni Oliy 
Majlisning rasmiy hujjati hisoblanuvchi Jinoyat kodeksiga huquqning 
mazkur sohasidagi yagona manba maqomini berish, barcha huquqiy 
normalarni bir qonunda jamlash, ularni tizimlilik prinsipidan kelib chiqqan 
holda muayyan ketma-ketlikda joylashtirish, barcha qonunlar haqida yaxlit 
tasavvurga ega bo‘lish, huquqni qo‘llovchilarning qonunlardan 
foydalanishlari uchun barcha qulayliklarni yaratish imkonini beradi. 
Aksariyat hollarda jinoyat huquqi, o‘zining predmeti, metodi va 
vazifalari bilan farqlanuvchi huquq sohasi va O‘zbekiston Respublikasi 
huquq tizimining tarkibiy qismi sifatida qaraladi. 
7 

---