Замира исақова

 
 
 
Globallashuvning falsafiy muammolari. Global muammolar hozirgi davrdagi butun 
insoniyat taqdiriga daxldor bo‘lgan muammolar qatoriga kiradi ularni dastlab 
mahalliy mintaqaviy va umumbashariy ko‘rinishlarga ajratiladi. Umumbashariy 
muammolarni hal etishda O‘zbekiston faol ishtirok etmoqda. Insoniyat istiqbolini 
1
Odam – Abulbashar - insoniyat otasi, Alloh tomonidan yaratilgan еr yuzidagi birinchi odam zoti, Allohning еrdagi 
xalifasi, Momo Havo bilan jannatda yashagan, ta’qiqlangan daraxt mеvasidan еgani uchun jannatdan chiqarilib, 
ularning avlodlari еrda yashashga va mеhnat qilishga mahkum qilingan. 
2
Dilafkor – g‘am-qayg‘u, hasrat chеkib ko‘ngli vayron bo‘lgan, dilxasta, dilpora. 
3
Hazin – kishini ham-qayg‘uga soladigan holat, qayg‘uli, hasratli, mungli, iztirob girdobidagi hayot
.
4
Jannat – bеhisht, dor us-salom, dor ul-baqo, dor ul-oxir, dor ul-muttaqiyn, bog‘i eram, firdavs, illiyyun, bog‘-bo‘ston. 
Bu dunyoda ezgu ishlar bilan yashagan insonning oxiratdagi manzili
.
5
Tavba – qaytish, pushaymon bo‘lish, sodir etgan gunohlaridan tavba qilish. Insonning o‘zini-o‘zi tabiyalashidagi 
muhim axloqiy vosita, yomonlikdan yuz o‘girib, umrni yaxshilik, ezgu ishlarga bag‘ishlash
.
6
Asl, asllik – tub, nеgiz, hol, zot, kеlib chiqish, nasl-nasab. Bu еrda insonning odam naslidan tarqaganligi, odamiylik 
sifatlariga ega bo‘lishiga ishora qilingan
.
7
Qiylu qol – gap-so‘z, muddao, asl haqiqat
.
8
Rafiq – do‘st, birodar, hamroh, suhbatdosh, mahbub
.
9
Ko‘ngul – yurak, qalb, dil, moddiy olamning gavhari. Alloh nuri jamolini ko‘rsatadigan ko‘zgu. ichki ma'naviy olami, 
ruhi, qalb ko‘zi
.
10
Maqsad insonning koinot gultoji ekanligi, uning qalb ko‘zi bilan olamning birligi Allohda mujassam bo‘lishi, ya'ni 
olam Allohning tajalliysi (emanatsiya) ekanligini anglashi, o‘zida go‘zal xislat va barcha axloqiy fazilatlar sohibi, 
moddiy olamlar bilan ma’naviy olamlarni mujassamlashtirib, yaxshi so‘z, yaxshi fе'l, yaxshi axloq va maorifni kamolga 
еtkazishi, o‘z-o‘zini anglash orqali nodonlik, bilimsizlik, johillikdan xalos bo‘lib, aql, so‘z va harakatdagi uyg‘unlikka 
erishishini ta’kidlashdir. 

---

88 
belgilovchi eng ustivor yo‘nalish, jarayon va muammolar. I.Karimvo tomonidan 
asoslangan “O‘zbekiston-kelajagi buyuk davlat g‘oyasi”. Ijtimoiy taraqqiyot va 
hozirgi davr. Xalqaro integratsion jarayonlari va universal texnologiyalar. 
Umumbashariy muammolar va ularning asosiy yo‘nalish va namoyon bo‘lish 
xususiyatlari. Jahon iqtisodiy-moliyaviy inqirozining sabablari, namoyon bo‘lish 
shakllari. Jahon va O‘zbekiston XXI asrda: xavfsizlikka tahdid, barqarorlik shartlari 
va taraqqiyot kafolatlari. «Jamiyat» tushunchasi, uning mohiyati, mavjudligi va 
taraqqiyoti qonunlari. Jamiyat -insoniyatning umumiy oilasi. Jamiyat mavjudligining 
moddiy va ma’naviy omillari. Jamiyat taraqqiyotining turli xil nazariyalari. Jamiyat 
rivojida tadrijiylik va vorislik. Jamiyat tarixi va taraqqiyotiga sinfiy qarash xaqida 
ijtimoiy ziddiyatlarni muvofiqlashtirishning zarari. Jamiyat hayotida barqarorlik va 
beqarorlik. Barqaror rivojlanish - tinchlik va tadrijiy taraqqiyot garovi. Insoniyatning 
xavfsiz rivojlanish imkoniyatlari va muammolari. Jamiyat taraqqiyotida tolerantlik 
tamoyili. Jahonning milliy davlatchilik taraqqiyoti. Taraqqiyotda o‘ziga xoslik va 
moslik tamoyili. O‘zbekistonning milliy istiqloli. Mustaqillikni mustahkamlash, ozod 
va obod vatan bunyod qilish jarayoni. Taraqqiyotning o‘zbek modeli-jamiyat 
rivojining tadrijiy rivojlanish kontseptsiyasi. Uning asosiy tamoyillari, milliy va 
planetar ahamiyati. Iqtisod va ma’naviyat.