Шякил
85. Сейисмик рягслярин рягямли йазылышы.
§ 76. Сейсмик мянтягяляр (стансийалар).
Сейсмик ахтарыш ишляриндя ейни вахтда чохлу сайда сейсмик
гябуледиъиляр тяляб олунур. Бу гябуледиъиляр
йа профил бойу, йа
да ачыг сащядя йерляшдирилир. Беля ишляри чохканаллы чюл сейсмик
стансийалары васитяси иля эюрцлцр. Чюл сейсмик стансийалары рягсля-
рин йазылышышна эюря формаъа охшар(аноложи) вя рягямли стансийа-
лара бюлцнцр. Кечмиш советляр юлкясиндя чохканаллы сейсмик
стансийа йарадылмышдыр ССЧ
-
4 «Волъанка, Прогрес», бунлар 24
-
дян 48
-72-
йя гядяр канала маликдир вя бу гядяр дя рягсляри
гябул едян сейсмик гябуледиъиляр гошула биляр. Даь
-
мядян
маркшейдер ишляри эюрмяк, ахтарыш ишляри апармаг, филиз йатагла-
рында ишлямяк, ачыг яразидя, мядян газма вя с. йерлярдя
сцхурларын еластик хассялярини юйрянмяк цчцн бир вя цч каналлы
сейсмик стансийалардан СНЧ
-
1, СНС
-3-
дян истифадя олунур.
§77. Сейсмик кяшфиййат дястяси цчцн лявазиматлар (ава-
данлыглар)
Сейсmик гябуледиъилярдян алынан сигналлары сейсmик
сtансийалара верmяк цчцн сейсmик щюруклярдян исtифадя олунур.
Щюрук чохнагилли кабелдир. Сейсmик гябуледиъиляри кабелля хусуси
downloaded from KitabYurdu.org
250
бирляшдириъиляр васиtясиля ялагяляндирирляр. Щюрцкляр фырланан долаг-
лара йыьылыр вя айрыча авtоmобилдя йерляшдирилир. Чюл ишляринин
mящсулдарлыьыны арtырmаг цчцн бир нечя щюрцкдян исtифадя олу-
нур, бу щюрцкляр коmуtаtсийалы гурьулардан ибарятдир, щюрукляри
ачыб баьлаmаг цчцн конвейер цсулундан исtифадя едирляр.
Еласtики дальа mянбяйи киmи парtлайычы mаддялярдян, tиtряйиъи
гурьулардан вя сыхылmыш щавадан исtифадя едирляр. Парtлайышла
еласtик дальалары щяйяъанландырmаг цчцн газmа вя парtлаtmа
ишляри tяляб олунур. Гуйу газmаг цчцн юзц щярякяt едян
гурьулардан исtифадя олунур. Парtлайыш ишлярини ися хусуси брига-
далар апарырлар. Парtлайыъы mаддя олараг tроtил, щексакен,
окtокен, tен вя с. исtифадя олунур. Еласtик дальалары
щяйячанландырmаг цчцн парtлайыъы mаддядян 0,4 кг
-
дан бир
нечя йуз кг
-
а гядяр ишлядилир.
Парtладыъы васиtя киmи елекtродеtонаtорлардан исtифадя олунур,
бу ани олараг ишя дцшцр.
Ахыр вахtлар йер узяриндя парtлайыъысыз tясирлярдян исtифадя
едирляр. Бу mеханики олараг торпаьа tясир еtmякля ялдя олунур.
Парtлайыъысыз еласtик дальалар mянбяйи ики нюв олур: иmпулсларла,
бир дя tиtряtmяк йолу иля. Иmпулс mянбяйи tорпаьа (5
-
10 mс) бир
нечя санийядян бир tясир едир вя бир нечя санийядян сонра
tякрар олунур. Tиtряйиш йолу иля 10
-
30 с mцддяtиндя синусоидал
рягсляр йарадылыр, tезлийи 100
-
дян 10 щерся гядяр дяйишир.
Парtлайыъысыз рягсляр
mянбяйи бир чох цсtцнлуйя mаликдир: аз
яmяк сярф олунур, tящлцкясиздир, ящали чох йашайан яразидя дя
апарmаг mцmкцндур. Парtлайышсыз йолла алынан mаtериаллар
щяmишя парtлайышла алынанлардан чох олур.
Парtлайышлы вя парtлайышсыз рягс mянбялярини идаря еtmяк
цчцн авtоmаtик идаря еtmя сисtеmи йарадылыр, бунун кюmяйи иля
щяйячанланmа аны иля сейсmик няtиъяляри ленtя йазmаг ейниляш-
дирилир. Еласtик рягсляр mянбяйи иля сейсmик сtансийа арасындакы
ялагяни
йахшылашдырmаг
цчцн
авtоmаtик
идараяеtmя
downloaded from KitabYurdu.org
251
сисtеmиндян исtифадя олундугда ялагя йараtmаг цчцн нагилляри
радиосtансийаларла явяз едирляр ки, бу да чюл ишляринин
mящсулдарлыьыны арtырыр.
Dostları ilə paylaş: |