237
шярся, (узунуна дальалардан сынан вя якс олунан ениня дальа-
лар вя яксиня) онда гейд олунан дальалара мцбадиля дальалары
дейилир.
Чохгатлы эеоложи кясилиш лайларла тягдим олуна билдийиндян,
узунуна дальаларын йайылма сцряти дяриня эетдикъя тядриъян
артмаьа башлайыр. Онда лайлардан кечян сынан шцалар яйиляряк
Йерин сятщиня
гайыдыб чыхыр. Беля дальалара рефраксийа дальалары
дейилир (бах шякил 80)
Дальа дцшдцйц мцщит физики хассяляриня эюря бу мцщити юзц-
ндя йерляшдирян эеоложи мцщитдян фярглидирся вя дцшдцйц мцщи-
тин юлчцляри дцшян дальанын юлчцляриндян кичик оланда дальалар о
ъисмдян кечдикдя дифраксийа олунур, йяни дифраксийа сяпилмя
дальалары мцшащидя олунур. Щцйэенс
-
Френел принсипиня эюря бе-
ля эеоложи щядяфлярин юзляри икинъи ар дальа мянбяйиня чеврилир,
еля бил бурадан щяр тяряфя дальалар якс олунур, сяпилмя йахуд
да гаршыдакы щядяфдян дцшян дальанын яйилмя еффекти йараныр.
Беля щалларда гейд олунан дальалар дифраксийа йахуд яйилян
дальалар адланыр. Дифраксийа дальалары дайкаларда, гырылма йерля-
риндя, филиз йатагларынын гырылыб галхан вя дцшян йерляриндя баш
верир.
Адлары чякилян дальалардан башга диэяр дальалар да мювъ-
уддур, бу дальалара манея дальалары дейилир. Дцшян узунуна
дальалар щяйяъанланма мяркязиндян Йер сятщиндя щяр тяряфя
йайылыр. Сятщи дальалар Йерин цст йумшаг гатында 200
-
1000 м/с
сцряти иля йайылан дальалардыр, микросейсмик дальалар, йяни тор-
паьын мцхтялиф хариъи тясирляри нятиъясиндя низамсыз щярякяти
(кцлякля, машынла, йаьышла вя с.) ямяля эялян вя партлайыш ня-
тиъясиндя щавада 300
-
350 м/с сцрятля йайылан сяс дальалары ба-
ша дцшцлцр вя с.
Dostları ilə paylaş: