Moliyaviy rejalashtirish - tizimni rivojlantirish jarayoni moliyaviy rejalar va korxonaning zarur moliyaviy resurslari bilan rivojlanishini ta'minlash va uning bo'lajak davrda o'z faoliyatining samaradorligini oshirish bo'yicha ko'rsatkichlar. Moliyaviy rejalashtirish korxonalarda qo'llaniladigan moliyaviy mexanizmning eng muhim qismidir.
Moliyaviy rejalashtirish jarayonining quyidagi asosiy bosqichlarini ajratib ko‘rsatish mumkin:
xo‘jalik yurituvchi subyektlar faoliyatining moliyaviy natijalarini tadqiq etish;
operativ rejalarning o‘zgarishi asosida moliyaviy hisobotlarning bashorat variantlarini ishlab chiqish;
• o‘z reja topshiriqlarining bajarilishini ta’minlash uchun xo‘jalik yurituvchi subyektning moliyaviy resurslarga bo‘lgan aniq (konkret) ehtiyojlarini aniqlash;
moliyalashtirish manbalari (shu jumladan, o‘z va tashqi manbalarning) va ularning tarkibiy tuzilishini bashoratlash;
xo‘jalik yurituvchi subyektlar moliyasini boshqarishning tizimini yaratish va uni qo‘llab-quvvatlash;
shakllantirilgan rejalarni operativ o‘zgartirish, tartibini (reglamentini) ishlab chiqish.
Moliyaviy rejalashtirishning maqsadlari va vazifalari
Moliyaviy rejalashtirishning maqsadi korxonani sanoat, investitsiya va moliyaviy faoliyatning zarur moliyaviy resurslari bilan ta'minlashdir. Shu munosabat bilan kapitalning samarali investitsiyalari usullarini aniqlash, undan oqilona foydalanish darajasini aniqlash, daromadlardan oqilona foydalanish darajasi va byudjet bilan oqilona moliyaviy aloqalarni o'rnatish orqali tomirdan oqilona foydalanishni aniqlash
Taraqqiy etgan mamlakatlar boshqaruv hisobida rejalashtirish jarayonini ta’riflash uchun “budjetlashtirish” atamasidan keng foydalaniladi. Budjetlashtirish korxonaning ma’lum davrga mo‘ljallangan moliyaviy-xo‘jalik faoliyatini rejalashtirish hisoblanadi. Budjetlashtirishning afzalligi korxona moddiy, mehnat va moliyaviy resurslarini uzoq, qisqa va o‘rta muddatli rejalashtirish, raqobatchilarning xatti-harakati, ishlab chiqarilgan mahsulotlarga bo‘lgan bozor talablarini o‘rganishda o‘z ifodasini topadi. Byudjetlashtirish korxonaning ma’lum davrga mo‘ljallangan moliyaviy-xo‘jalik faoliyatini rejalashtirish hisoblanadi. Korxonalar kelgusida daromadlarini oshirishlari uchun o‘zlarining faoliyatlarini istiqbolli rejalashtirishlari zarur bo‘ladi. Uning asosini esa budjetlashtirish tashkil etadi
Budjetlashtirishning quyidagi ijobiy jihatlari mavjud