MühaziRƏ 14 yanma və maddəLƏRİn yanğin təHLÜKƏLİ xassəLƏRİ

Yanğın profiliktikası

Maddi sərvətlərin məhv olması ilə nəticələnən, insanların həyatını, sağlamlığını təhlükə qarşısında qoyan və tənzimlənməsi mümkün olmayan yanma yanğın adlanır.

Yanğınların əsas səbəbləri: yanğına qarşı rejimin pozulması, elementar yanğın təhlükəsizliyi qaydalarının pozulması və odla ehtiyatsız davranış, bina və qurğuların layihələrində buraxılmış nöqsanlar, texnoloji proseslərdə yanğına qarşı tələblərin pozulması və s. ilə əlaqədardır.

Elektrik avadanlığında yanğınlar əsasən qısaqapanmadan, şəbəkənin həddən artıq yüklənməsindən, böyük keçid müqavimətlərinin yaranmasından, statik cərəyanlardan və elektrik qurğularının nəzarətsiz işləməsi üzündən baş verir.

Yay fəslində atmosfer boşalmaları da yanğın və partlayışa səbəb ola bilər. Qış fəslində isə yanğınlar çox vaxt müvəqqəti qızdırıcı cihazların qeyri düzgün qurulması və istismarı nəticəsində baş verir.

Yanğının əmələ gəlməsinə və yayılmasına qarşı, adamların və maddi sərvətlərin yanğın yerindən köçürülməsi, eləcədə yanğının tez və səmərəli sondürülməsi üçün görülən tədbirlər kompleksi yanğın profilaktikası adlanır.

Deməli, yanğın profilaktikası yanğın və partlayışların qarşısını almaq üçün normativlər əsasında işlənib hazılanmış və sistematik tətbiq edilən təşkilati – texniki tədbirlər kompleksidir.

Binaların planlaşdırılmasında yanğın və ya qəza zamanı adamların binanı mümkün qədər tez və təhlükəsiz tərk etməsi üçün şərait yaradılmalıdır. Yanan binadan adamları tezliklə xaricə çıxarmaq üçün köçürmə yollarının istiqaməti düzgün təyin edilməli, insan axınlarının pərakəndəliyinə, qarşı-qarşıya gəlməsinə yol verilməməli, köçürülmə yollarının tüstülənməsinin qarşısı alınmalıdır.

Müəyyən vaxt ərzində insanların təhlükəsiz hərəkətini təmin edən və köçürülmə çıxışlarına gedən yollar köçürülmə yolları (koridorlar, pilləkanlar, foye və keçidlər ) adlanır.

Binanın azı iki köçürülmə çıxışı olmalıdır. Bununlada, köçürülmə yollarından biri tüstüləndikdə və ya müəyyən səbəblər üzündən köçürülmə üçün yararlı olmadıqda adamların təhlükəsizliyi təmin edilir.

Yanğın zamanı adamların bina və qurğulardan köçürülməsi köçürülmə çıxışı hesab edilir. Buna görə də köçürülmə çıxışları arasındakı məsafə binanın enindən az olmamalıdır.

İnsanların mexaniki daşınması ilə əlaqədar olan yollar (liftlər, eskalatorlar) köçürmə yolu sayılmır, çünki, yanğın zamanı enerji mənbəyi ilə əlaqədar bütün mexanizlər sıradan çıxa bilər.

Köçürmə yollarındakı qapı və keçidlərin hündürlüyü iki metrdən az olmamalıdır. Qapı və koridor, keçid və pilləkənlərin eni isə inşaat norma və qaydalarından təyin edilir.

Yanğın zamanı adamların bina və qurğulardan köçürülməsinə verilən əsas tələblər aşağıdakılardır:

1. 
   Ən uzaq iş yerindən xaricə açılan çıxışa qədər məsafə ən qısa olmalı.
   

2. İnsan axınının hərəkət yolları bir biri ilə kəsişməməli

3. Köçürülmə yollarında hərəkəti ləngidən və ya adamların yıxılmasına səbəb ola bilən ayrı-ayrı pillələr, divar çıxıntıları, dolama pilləkənlər və s. maneələr olmamalı.

4. Bütün keçidlər, çıxışlar, avadanlıq və yanğın söndürmə vasitələrinin ətrafı boş olmalı.

5. Köçürülmə yollarındakı qapılar hərəkət istiqamətində açılmalıdır.

6. Köçürülmə yolları qəza işıqlanması ilə təchiz edilməlidir.

İstehsalat binalarında yanğınlar zamanı adamların bütün iş otaqlarından köçürülmə planları əvvəlcədən tərtib olunmalıdır.